برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب:
چکیده………………………………………………………………………………………….. 1
فصل اول: مقدمه
1-1- پیش‌گفتار………………………………………………………………………………… 3
1-2- قلمه و فواید تکثیر به وسیله آن…………………………………………………………… 6
1-2-1- قلمه ریشه…………………………………………………………………………… 6
1-2-2- قلمه ساقه…………………………………………………………………………… 7
1-2-3- قلمه برگ…………………………………………………………………………… 7
1-2-4- قلمه جوانه برگ…………………………………………………………………….. 8
1-3- عوامل موثر بر ریشهزایی قلمهها………………………………………………………….. 8
1-3-1- عوامل فیزیولوژیکی موثر بر ریشهزایی……………………………………………… 10
1-3-1-1- مواد قابل حمل…………………………………………………………………. 10
1-3-1-2- میزان اکسین…………………………………………………………………….. 11
1-3-1-3- وجود برگ و جوانه…………………………………………………………….. 11
1-3-1-4- میزان مواد غذایی موجود در گیاه………………………………………………… 12
1-3-1-5- مرحله رشد گیاه………………………………………………………………… 12
1-3-1-6- محل ساقه روی گیاه……………………………………………………………. 12
1-3-1-7- نوع بافت قلمه………………………………………………………………….. 13
1-3-1-8- زمان گرفتن قلمه……………………………………………………………….. 13
1-3-1-9- کربوهیدراتها………………………………………………………………….. 14
1-3-1-10- شرایط فیزیولوژیکی پایه مادری……………………………………………….. 14
1-3-1-11- تاثیر آناتومی ساختمان قلمه بر ریشهزایی………………………………………. 15
1-3-1-12- تنظیم کنندههای رشد گیاهی……………………………………………………. 16
1-3-1-13- زمان تهیه قلمه در طول سال…………………………………………………… 17
1-3-1-14- سن قلمهها و نقش آن در ریشهزایی…………………………………………… 17
1-3-2- عوامل خارجی موثر بر ریشهزایی…………………………………………………….. 19
1-3-2-1- ایجاد زخم در انتهای قلمه………………………………………………………. 19
1-3-2-2- هرس پایههای مادری قبل از تهیه قلمه………………………………………….. 20
1-3-2-3- شرایط محیطی جهت ریشهدار شدن قلمهها…………………………………….. 20
1-3-2-3-1- دما…………………………………………………………………………… 20
1-3-2-3-2- اتمسفر………………………………………………………………………. 21
1-3-2-3-3- سیستم مه افشانی…………………………………………………………….. 21
1-3-2-3-4- محیط کشت…………………………………………………………………. 21
1-3-2-3-5- آب………………………………………………………………………….. 22
1-3-2-3-6- نور…………………………………………………………………………… 23
1-3-2-3-7- تغذیه قلمهها…………………………………………………………………. 24
1-3-2-3-8- ضد عفونی قلمهها……………………………………………………………. 24
1-3-2-3-9- مواد تنظیم کننده رشد گیاهی…………………………………………………. 25
1-4- گونههای مورد استفاده در این پژوهش………………………………………………….. 27
1-4-1- گل کاغذی………………………………………………………………………… 27
1-4-2- شاهپسند درختی…………………………………………………………………… 27
1-4-3- شیشهشور………………………………………………………………………….. 28
1-4-4- ختمی درختی……………………………………………………………………… 28
1-5- اهداف پژوهش…………………………………………………………………………. 29
فصل دوم: مروری بر پژوهشهای پیشین
2-1- پژوهشهای صورت گرفته در ارتباط با ریشهزایی گونههای مورد بررسی……………….. 31
2-2- استفاده از هورمونهای رشد در بهبود ریشهزایی سایر گونهها……………………………. 33
2-3- جمعبندی پژوهشهای انجام شده در ارتباط با اثر هورمونهای گیاهی بر افزایش ریشهزایی قلمهها 40
فصل سوم: مواد و روشها
3-1- محل و سال اجرای آزمایش…………………………………………………………….. 42
3-2- طرح آزمایشی و تیمارها………………………………………………………………… 42
3-2- نحوهی اجرای آزمایش………………………………………………………………….. 43
3-2- اندازه‌گیری صفات مورد مطالعه…………………………………………………………. 44
3-3- تجزیه آماری……………………………………………………………………………. 44
فصل چهارم: نتایج و بحث
4-1- اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشهزایی قلمههای شاهپسند 46
4-1-1- درصد ریشهزایی…………………………………………………………………… 46
4-1-2- تعداد ریشه………………………………………………………………………… 50
4-1-3- طول متوسط ریشه…………………………………………………………………. 52
4-1-4- طول بزرگترین جوانه………………………………………………………………. 54
4-1-5- وزن تر ریشه………………………………………………………………………. 56
4-1-6- وزن خشک ریشه………………………………………………………………….. 58
4-2- اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشهزایی قلمههای گل کاغذی 60
4-2-1- درصد ریشهزایی…………………………………………………………………… 60
4-2-2- تعداد ریشه………………………………………………………………………… 64
4-2-3- طول ریشه…………………………………………………………………………. 66
4-2-4- طول بزرگترین جوانه………………………………………………………………. 68
4-2-5- وزن تر ریشه………………………………………………………………………. 70
4-2-6- وزن خشک ریشه………………………………………………………………….. 72
4-3- اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشهزایی قلمههای شیشهشور 74
4-3-1- درصد ریشهزایی…………………………………………………………………… 74
4-3-2- تعداد ریشه………………………………………………………………………… 78
4-3-3- طول ریشه…………………………………………………………………………. 80
4-3-4- طول بزرگترین جوانه………………………………………………………………. 82
4-3-5- وزن تر ریشه………………………………………………………………………. 84
4-3-6- وزن خشک ریشه………………………………………………………………….. 86
4-4- اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشهزایی قلمههای ختمی درختی 88
4-4-1- درصد ریشهزایی…………………………………………………………………… 88
4-4-2- تعداد ریشه………………………………………………………………………… 92
4-4-3- طول ریشه…………………………………………………………………………. 94
4-4-4- طول بزرگترین جوانه………………………………………………………………. 96
4-4-5- وزن تر ریشه………………………………………………………………………. 98
4-4-6- وزن خشک ریشه………………………………………………………………… 100
4-7- نتیجهگیری نهایی………………………………………………………………………. 102
4-8- پیشنهادات…………………………………………………………………………….. 103
منابع
منابع فارسی………………………………………………………………………………….. 105
منابع انگلیسی………………………………………………………………………………… 107
چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………. 114
فهرست جدول‌ها
جدول 4-1- نتایج تجزیه واریانس اثر موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشهزایی قلمههای شاهپسند 47
جدول 4-2- مقایسه میانگین اثر متقابل موقعیت قلمه و غلظت IBA بر صفات ریشهزایی اندازه‌گیری شده در شاهپسند (در هر قلمه) 49
جدول 4-3- نتایج تجزیه واریانس اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشهزایی قلمههای گل کاغذی (در هر قلمه) 61
جدول 4-4- مقایسه میانگین اثر متقابل موقعیت قلمه و غلظت IBA بر صفات ریشهزایی اندازه‌گیری شده در گل کاغذی (در هر قلمه) 63
جدول 4-5- نتایج تجزیه واریانس اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشهزایی قلمههای شیشهشور (در هر قلمه) 75
جدول 4-6- مقایسه میانگین اثر متقابل موقعیت قلمه و غلظت IBA بر صفات ریشهزایی اندازه‌گیری شده در قلمههای شیشهشور (در هر قلمه) 77
جدول 4-7- نتایج تجزیه واریانس اثرات موقعیت قلمه و غلظت هورمون ایندول بوتریک اسید بر ریشهزایی قلمههای ختمی درختی (در هر قلمه) 89
جدول 4-8- مقایسه میانگین اثر متقابل موقعیت قلمه و غلظت IBA بر صفات ریشهزایی اندازه‌گیری شده در قلمههای ختمی درختی (در هر قلمه) 91
فهرست شکل‌ها
شکل 4-1- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر درصد ریشهزایی قلمههای شاهپسند (در هر قلمه) 48
شکل 4-2- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر تعداد ریشه شاهپسند(در هر قلمه) 51
شکل 4-3- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر طول ریشه شاهپسند (در هر قلمه) 53
شکل 4-4- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر طول جوانه شاهپسند (در هر قلمه) 55
شکل 4-5- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر وزن تر ریشه شاهپسند (در هر قلمه) 57
شکل 4-6- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر وزن خشک ریشه شاهپسند (در هر قلمه) 59
شکل 4-7- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر درصد ریشهزایی قلمههای گل کاغذی (در هر قلمه) 62
شکل 4-8- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر تعداد ریشه قلمههای گل کاغذی (در هر قلمه) 65
شکل 4-9- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر طول ریشه قلمههای گل کاغذی (در هر قلمه) 67
شکل 4-10- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر طول جوانه قلمههای گل کاغذی (در هر قلمه) 69
شکل 4-11- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر وزن تر ریشه قلمههای گل کاغذی (در هر قلمه) 71
شکل 4-12- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر وزن خشک ریشه قلمههای گل کاغذی (در هر قلمه) 73
شکل 4-13- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر درصد ریشهزایی قلمههای شیشهشور (در هر قلمه) 76
شکل 4-14- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر تعداد ریشه قلمههای شیشهشور (در هر قلمه) 79
شکل 4-15- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر طول ریشه قلمههای شیشهشور (در هر قلمه) 81
شکل 4-16- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر طول جوانه قلمههای شیشهشور (در هر قلمه) 83
شکل 4-17- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر وزن تر ریشه قلمههای شیشهشور (در هر قلمه) 85
شکل 4-18- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر وزن خشک ریشه قلمههای شیشهشور (در هر قلمه) 87
شکل 4-19- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر درصد ریشهزایی ختمی درختی (در هر قلمه) 90
شکل 4-20- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر تعداد ریشه قلمههای ختمی درختی (در هر قلمه) 93
شکل 4-21- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر طول ریشه قلمههای ختمی درختی (در هر قلمه) 95
شکل 4-22- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر طول جوانه قلمههای ختمی درختی (در هر قلمه) 97
شکل 4-23- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر وزن تر ریشه قلمههای ختمی درختی (در هر قلمه) 99
شکل 4-24- مقایسه میانگین مربوط به اثر موقعیت قلمه (A) و غلظت IBA (پیپیام) (B) بر وزن خشک ریشه قلمههای ختمی درختی (در هر قلمه) 101
چکیده
به منظور بررسی اثر غلظتهای مختلف ایندول بوتیریک اسید (IBA) (صفر، 1000، 2000 و 4000 میلیگرم در لیتر) و موقعیت قلمه (انتهایی، میانی و تحتانی) بر ریشهزایی قلمههای ساقه گل کاغذی (Bougainvillea spectabilis)، ختمی درختی (Hibiscus syriacus)، شیشهشور (Callistemon viminalis) و شاهپسند درختی (Lantana camara L.) پژوهشهایی در قالب چهار طرح آزمایشی جداگانه به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی در گلخانهای در شهرستان لامرد در سال 93-1392 اجرا شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در قلمههای ساقه هر چهار گونه زینتی با افزایش غلظت هورمون IBA، خصوصیات ریشهزایی شامل درصد ریشهزایی، تعداد و طول ریشهها و وزن تر و خشک آنها افزایش یافت هرچند در بالاترین غلظت IBA (4000 میلیگرم در لیتر) نسبت به غلظت 2000 میلیگرم در لیتر در بیشتر موارد افزایش در خصوصیات ریشهزایی معنیدار نبود. در رابطه با طول شاخسارههای حاصل از جوانههای روی قلمهها، تیمار با غلظت 4000 میلیکرم در لیتر IBA منجر به کاهش طول آنها گردید. در هر چهار گونه مورد مطالعه صرف نظر از به کارگیری اکسین بیشترین درصد ریشهزایی، تعداد ریشه، طول ریشه، وزن تر و خشک ریشهها و طول شاخسارههای روی قلمهها در قلمههای تحتانی که قطر بیشتری داشتند و میزان چوبی بودن آنها بیشتر بود حاصل گردید. پس از قلمههای تحتانی، قلمههای میانی بیشترین میزان ریشهزایی را به خود اختصاص دادند و در هر چهار گونه قلمههای انتهایی کمترین میزان ریشهزایی را داشتند. در بررسی تاثیر متقابل غلظت IBA و موقعیت قلمه نتایج نشان داد که در هر چهار گونه بیشترین میزان ریشهزایی و خصوصیات ریشهزایی در تیمار قلمههای تحتانی با غلظت 4000 میلیگرم در لیتر IBA حاصل گردید.
1-1– پیش‌گفتار
به طور کلی گیاهان به دو روش جنسی و غیر جنسی تکثیر میشوند. هر کدام از این دو شیوه دارای مزایا و محدودیتهای ویژهای میباشد. به دلایل متعددی بیشتر درختان و درختچهها با روشهای غیرجنسی همانند قلمه زدن، پیوند شاخه، پیوند جوانه، خوابانیدن و ریز ازدیادی تکثیر میشوند. در بین روشهای غیرجنسی تکثیر به وسیله قلمه یکی از آسانترین شیوهها بوده و دارای مزایای متعددی میباشد که از آن جمله میتوان به حفظ خصوصیات ژنتیکی گیاه، نیاز به تعداد کمتری گیاهان مادری، ارزان، سریع و ساده بودن و عدم نیاز به تکنیکهای ویژه و یا تجهیزات خاصی که برای پیوند یا ریز ازدیادی لازم است، اشاره کرد (Hartmann et al., 1997). تفاوتهای زیادی در توانایی ریشهزایی قلمهها در بین گونهها و ارقام گیاهی وجود دارد. قلمههای ساقه برخی از گونهها به آسانی ریشهدار میشوند، در حالی که در برخی از گونهها و ارقام، ریشهزایی به آسانی صورت نگرفته و بهینهسازی شرایط جهت ریشهزایی ضرورت دارد. در بیشتر گونههای گیاهی، انتخاب دقیق قلمهها از گیاه مادری، مدیریت قلمهها و کنترل شرایط محیطی در طی فرایند ریشهزایی از عوامل تعیین کننده در موفقیت و یا عدم موفقیت خواهد بود (Hartmann et al., 1997). به طور کلی انتخاب نوع قلمه، تهیه قلمه در زمان مناسب، مناسب بودن دما و رطوبت محیط ریشهزایی قلمه، استفاده از بستر کاشت مناسب، انجام برخی از تیمارها پیش یا پس از تهیه قلمه، کاربرد مواد تنظیم کننده رشد گیاهی و یافتن غلظت بهینه این مواد از مهمترین عواملی هستند که برای افزایش ریشهزایی قلمهها میبایست مورد توجه قرار گیرند (Davis and Haissing, 1990 Hartmann et al., 1997 &). در رابطه با انتخاب قلمه از گیاهان مادری، دیده شده است که بین بخشهای مختلف شاخسارهای که از آن قلمه تهیه میشود تفاوتهای زیادی در توان ریشهزایی وجود دارد (Davis and Haissing, 1990). معمولاً قلمهها را بر اساس موقعیتشان بر روی ساقه به سه گروه قلمههای انتهایی، میانی و تحتانی تقسیمبندی میکنند که در بین آنها، قلمههای تحتانی قطورتر و قلمههای انتهایی نازکتر میباشند. در بسیاری از گونههای گیاهی، موقعیت قلمه یکی از عوامل متغیر مهم میباشد که به طور دقیقی با توانایی ریشهزایی ارتباط دارد (Leakey and Mohammed, 1985). بعلاوه دیده شده است که تأثیر موقعیت قلمه وابسته به نوع گونه میباشد زیرا در برخی موارد، قلمههای تحتانی و میانی ریشهزایی بهتری داشتهاند، در حالی که در برخی دیگر از گیاهان، قلمههای انتهایی از ریشهزایی بیشتری برخوردار بودهاند (Hartmann et al., 1997).
از عوامل تأثیرگذار دیگر در ریشهزایی قلمههای ساقه، کاربرد مواد تنظیم کننده رشد میباشد که در بین این مواد، اکسینها جایگاه ویژهای دارند به گونهای که کشف اکسین طبیعی ایندول استیک اسید[1] (IAA) و انواع مصنوعی اکسین مانند ایندول بوتریک اسید[2] (IBA) و نفتالین استیک اسید[3] (NAA) باعث تحول عظیمی در ازدیاد نباتات از طریق تحریک ریشهزایی قلمهها گردید (Hartmann et al., 1997). هدف از تیمار قلمهها با اکسین، افزایش درصد ریشهزایی، تسریع آغازش ریشهها، افزایش تعداد ریشه و یکنواختی ریشهزایی میباشد (Al-Barazi and Schwabe, 1982). در بیشتر گیاهان چوبی، در کاربرد مقایسهای مقادیر یکسان IBA ,NAA، استفاده از IBA نتیجه بهتری را در برداشته است، هر چند در مواردی نتایج بر عکس بوده است. بعلاوه در برخی موارد، استفاده از مخلوط IBAو NAA، نسبت به کاربرد هر کدام از این دو به تنهایی تأثیر بیشتری در ریشهزایی بر جای گذاشته است (Davis and Haissing, 1990 ;Hartmann et al., 1997). برای تعیین بهترین نوع اکسین و غلظت بهینه آن در ریشهزایی قلمههای ساقه یک گونه گیاهی خاص، لازم است آزمایشاتی طراحی و اجرا شوند. ذکر این نکته ضرورت دارد که در بیشتر موارد کاربرد اکسینهای مصنوعی در غلظتهای بالا و بیش از حد بهینه میتواند از رشد و نمو جوانههای روی قلمهها جلوگیری کرده و در ریشهزایی تأثیر منفی بگذارد (Hartmann et al., 1997).
به طور کلی گیاهان با دو روش جنسی و غیرجنسی تکثیر میشوند. در تکثیر جنسی در مراحل توید مثل گیاه تقسیم کاهشی کروموزومها (میوز) دخالت دارد. بدین ترتیب که بذر یا رویان (جنین) از رشد سلولی ایجاد میشود که خود از تلاقی گامت نر (گرده) و گامت ماده (سلول تخمزا) به دست آمده است. بنابراین گیاهان حاصله دارای ساختار ژنتیکی جدیدی میباشد. در تکثیر غیرجنسی گیاه کامل از یک سلول، بافت، اندام یا اندامهای گیاه مادری تولید میشود. در این تکثیر، تقسیم مستقیم سلولی (میتوز) دخالت دارد که بطور معمول در نتاج، ساختار ژنتیکی گیاه والد به صورت کامل تکرار میشود (خوشخوی و همکاران، 1385). در باغبانی بسیاری از گیاهان را با روشهای غیرجنسی تکثیر میکنند، زیرا بدین وسیله میتوان ویژگیهای مطلوب و مورد نظر گیاه را تثبیت کرد (Gardener, 1968). از میان روشهای تکثیر رویشی، استفاده از انواع قلمهها یکی از مهمترین روشهای افزودن درختچههای زینتی خزاندار، همیشه سبزهای برگ پهن و باریک برگ میباشد (خوشخوی و همکاران، 1385).
تعداد صفحه : 133
قیمت : 14700تومان
