دانشگاه آزاد اسلامی
واحد نراق
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
(M.A )
گرایش حقوق خصوصی
عنوان :
تأثیر مقتضیات زمان و مکان بر مهریۀ زوجه
بهار1394
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………1
فصل اول ـ کلیات ……………………………………………………………………………………….5
گفتار اول ـ مقتضیات زمان و مکان ………………………………………………………………………………….6
الف ـ مفهوم لغوی و اصطلاحی زمان و مکان …………………………………………………………………………….6
ب ـ ارکان تشکیل دهنده ی زمان و مکان…………………………………………………………………………………10
ج ـ مفهوم مقتضیات زمان و مکان …………………………………………………………………………………………..13
د ـ لزوم رعایت مقتضیات زمان و مکان …………………………………………………………………………………..18
گفتار دوم ـ مهریه ……………………………………………………………………………………………………….23
الف ـ مفهوم لغوی و اصطلاحی مهریه …………………………………………………………………………………….23
ب ـ اقسام مهریه ………………………………………………………………………………………………………………….29
ج ـ تاریخچه ی مهریه …………………………………………………………………………………………………………..37
1 ـ قبل از اسلام …………………………………………………………………………………………………………………..37
2 ـ بعد از اسلام …………………………………………………………………………………………………………………..38
فصل دوم ـ جامعیت شریعت و شرایط تأثیر زمان و مکان بر احکام……………………..41
مبحث اول ـ جامعیت شریعت و ادله ی آن ……………………………………………………………………..42
گفتار اول ـ منظور از جامعیت ……………………………………………………………………………………….43
الف ـتناسب با فطرت انسان ها به حکم غریزه ………………………………………………………………………..45
1 ـ دلیل تناسب در بیان خالق………………………………………………………………………………………………….45
2 ـ بررسی تطبیقی برخی احکام اسلام با فطرت بشر …………………………………………………………………47
ب ـ تناسب با فطرت انسان ها به حکم عقل و علم …………………………………………………………………..49
1 ـ تناسب شریعت با عقل………………………………………………………………………………………………………50
2 ـ تناسب شریعت با علم ……………………………………………………………………………………………………..50
گفتاردوم ـ اثبات جامعیت …………………………………………………………………………………………….51
الف ـ جامعیت در قرآن …………………………………………………………………………………………………………51
1 ـ دسته ی اول ـ تبیان بودن قرآن ………………………………………………………………………………………….51
2ـ دسته دوم ـ جهانی بودن قرآن ……………………………………………………………………………………………52
3 ـ دسته سوم ـ جاودانگی قرآن ……………………………………………………………………………………………..53
ب ـ اهل بیت و جامعیت قرآن ……………………………………………………………………………………………….54
ج ـ دلیل عقلی بر جامعیت قرآن ……………………………………………………………………………………………..53
ـ لازمه ی نفی جامعیت ؛ پذیرفتن نقص یا تقصیر در دین باشد …………………………………………………..55
ـ اصل خاتمیت دلیل بر جامعیت …………………………………………………………………………………………….56
د ـ تفاسیر وارد بر جامعیت قرآن …………………………………………………………………………………………….57
گفتار سوم ـ اقوال و نظریات …………………………………………………………………………………………60
الف ـ نظریه ی نخست ـ گستردگی دین در همه ی علوم و روش ها …………………………………………..60
ب ـ نظریه ی دوم ـ جامعیت تنها در ذکر کلیات و بیان ارزشها …………………………………………………..63
ـ جامعیت و علوم …………………………………………………………………………………………………………………65
ـ جامعیت و حکومت ……………………………………………………………………………………………………………65
ج ـ نظریه ی سوم ـ تعدیل در دو نظریه ی پیشین …………………………………………………………………….66
د ـ نظریه ی برگزیده ……………………………………………………………………………………………………………..69
مبحث دوم ـ شرایط تأثیر زمان و مکان بر احکام ………………………………………………………………69
الف ـ شئون ثابت زندگی انسان ………………………………………………………………………………………………71
ب ـ شئون متغیر زندگی انسان…………………………………………………………………………………………………73
گفتار اول ـ تأثیر زمان و مکان در موضوعات و متعلقات احکام …………………………………………..75
الف ـ تبیین مفهومی موضوع و متعلق و تفاوت آن ها ………………………………………………………………..75
ب ـ چگونگی تأثیر زمان و مکان در موضوعات یا متعلقات زمان و مکان ……………………………………77
1ـ زمان و مکان و تغییر موضوع ……………………………………………………………………………………………..78
2ـ زمان و مکان و توسعه یا تضییق موضوع ……………………………………………………………………………..82
گفتار دوم ـ تأثیر زمان و مکان در اجتهاد ………………………………………………………………………..85
الف ـ اجتهاد و نقش آن در تشریع اسلامی ……………………………………………………………………………….85
ب ـ مکاتب فقهی در مورد تأثیر زمان و مکان در اجتهاد …………………………………………………………….89
1 ـ اجتهاد و فقه سنتی محض ………………………………………………………………………………………………..89
2ـ اجتهاد و فقه سنتی پویا ……………………………………………………………………………………………………..90
3ـ اجتهاد و فقه پویای محض ………………………………………………………………………………………………..93
فصل سوم ـ دلایل و فلسفه ی وجوب مهریه …………………………………………………..95
مبحث اول ـ دلایل وجوب مهریه …………………………………………………………………………………..96
گفتار اول ـ دلایل شرعی ……………………………………………………………………………………………..97
الف ـ قرآن …………………………………………………………………………………………………………………………..97
ب ـ روایات …………………………………………………………………………………………………………………….. 108
گفتار دوم ـ دلایل حقوقی …………………………………………………………………………………………..113
ـ مواد قانونی و نظریات حقوقدانان………………………………………………………………………………………..113
مبحث دوم ـ فلسفه ی وجوب مهریه …………………………………………………………………………….118
1 ـ مهریه یک امر طبیعی و ذاتی است …………………………………………………………………………………..119
2 ـ مهر قانون عشق و جذب است ……………………………………………………………………………………….120
3 ـ مهریه پاداش و نشانه ی حیا و عزت زن است ………………………………………………………………….122
4 ـ مهر باعث کنترل و بقاء خانواده می شود ………………………………………………………………………….123
5 ـمهر عوض بُضع است ……………………………………………………………………………………………………124
6 ـ مهر عوض مشقات و ناکامی های حاصل از روابط جنسی زن است …………………………………….124
7 ـ مهر عطیه ی تبرعی الهی به زن است ……………………………………………………………………………….126
8 ـ مهریه پیمان صداقت است ……………………………………………………………………………………………..127
9 ـ مهر تضمین مادی امنیت تربیت است ………………………………………………………………………………127
10 ـ مهر بیمه ی اجتماعی زن و موجب تعادل اقتصادی است …………………………………………………128
11 ـ مهر وثیقه ی مالی در مقابل حق طلاق است …………………………………………………………………. 130
12 ـ مهر مکمل سهم الارث زن است ………………………………………………………………………………… 132
13 ـ مهر مرز فعالیت های زن است ……………………………………………………………………………………..132
فصل چهارم ـ تأثیر مقتضیات زمان و مکان بر مهریۀ زوجه ……………………………..137
مبحث اول ـ تأثیر مقتضیات زمان و مکان بر اصل مهریه ………………………………………………….141
گفتار اول ـ تغییرات ایجاد شده در وضعیت زنان ……………………………………………………………141
گفتار دوم ـ تأثیر استقلال مالی زنان در حکم الزام مرد به پرداخت مهریه ……………………………142
مبحث دوم ـ تأثیر مقتضیات زمان و مکان بر نوع و میزان مهریه…………………………………………148
نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………….. 152
منابع و مآخذ ……………………………………………………………………………………………………………………..156
چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………….159
چکیده
دین اسلام دین جامع و کاملی است و مجموعه ی احکام و دستوراتی را ارائه نموده است که پاسخگوی نیاز انسان در مسائلی می باشد که سعادت و خوشبختی او را فراهم می کند و اگر این مقررات و رهنمودها نباشد ، انسان به تنهایی و با تکیه بر عقل خود به سعادت و خوشبختی نمی رسد . مقتضیات زمان و مکان بر این احکام تأثیرگذار هستند ، اما حدود تأثیر آن ها مستلزم شرایطی است که به عنوان مثال می توان به تغییر موضوع یا مصلحت اشاره کرد . مفهوم مقتضیات زمان و مکان این است که در هر زمان و یا مکانی بر حسب شرایط و اوضاع و احوال جامعه و گاهی بنا بر ذوق ، سلیقه و تقاضای مردم و نیز پسند آنان در هر مکان یا دوره ی زمانی ، پدیده هایی به وجود می آیند که این پدیده ها ایجاب می کنند خود را با آن ها تطبیق دهیم .
دین اسلام در ضمن آیاتی از قرآن کریم ، احکامی را در خصوص مهر بیان داشته و شارع مقدس در این آیات مهر را ملک زن شناخته است . هم چنین در روایات واصله از ائمه ـ علیهم السلام ـ و بیان فقیهان و حقوقدانان اسلامی نیز فلسفه های متعددی برای مهریه بیان شده است که به عنوان نمونه ، عده ای فلسفه ی وجوب مهریه را عوضی در مقابل تمتع مرد دانسته اند .
اما با توجه به مقتضیات زمان و مکان ، پیشرفت تمدن و بهبود وضعیت اجتماعی و استقلال مالی زنان در جامعه ، نیاز مبرم به بررسی این موضوع احساس می شود که آیا تغییرات ایجاد شده در اوضاع و احوال زنان امروزه ، فلسفه و حکمتی را که در وجوب مهریه موجود بوده است نیز تغییر داده است و به عبارت دیگر آیا مقتضیات زمان و مکان بر اصل مهریه و نیز نوع و میزان آن تأثیر دارد ؟
در نهایت با بررسی فلسفه های وجوب مهریه ، به این نتیجه می رسیم که این مقتضیات ، بر اصل مهریه تأثیر نمی گذارد ، اما می تواند نوع مهریه را تغییر داده و میزان آن را افزایش دهد .
کلید واژه ها : مقتضیات زمان ، مقتضیات مکان ، مفهوم مهریه ، دلایل مهریه ، فلسفۀ مهریه ، زوجه ، جامعیت دین .
مقدمه
پیش از ظهور مکتب نجات بخش اسلام ، مهریه بیش تر بهایی بود که جهت خریداری زن از اولیای وی، پرداخت می گردید و یا عوضی بود که مرد در قبال انتقال زن از خانه ی پدری به خانه ی همسر متحمل می شد . اگرچه مهریه از احکام تأسیسی در اسلام محسوب نمی شود ، اما سیمای خاص آن در اسلام بر تمامی عقاید جاهلی رنگ بطلان کشید ؛ چنان چه مهریه موقعیت خاصی یافت ، شکل جدیدی به خود گرفت و هدیه ای آسمانی برای زن شد که مرد را ملزم می دارد در نهایت صداقت و صفای باطنی به زوجه ی خود پرداخت کند . دلایل الزام مرد به پرداخت مهریه ، آیات و روایات و موادی از قانون می باشند ، چنان که در عین حال ، در بیان فقها و حقوقدانان اسلامی ، فلسفه هایی برای وجوب مهریه بیان شده است .
بیان مسئله :
با توجه به این که در دهه های اخیر زنان همپای مردان مدارج عالی تحصیل را طی می کنند و با بهره گرفتن از همین تحصیلات و تخصص ، بسیاری از مشاغل خصوصی و دولتی را اخذ نموده و در آن ها مشغول به کار هستند و با نظر به این که برای استخدام نیرو تفاوت چندانی بین زن و مرد قائل نمی شوند و به جز کارهایی که ذاتاً مربوط به مردان است ، زنان هم مثل مردان مشغول کار و فعالیت هستند ؛ سؤالی که مطرح می شود این است که آیا با وجود تغییرات ایجاد شده در وضعیت مالی و اجتماعی زنان ، برای قانونگذار این امکان را ایجاد می کند که بتواند مهریه ی زنان را حذف نموده و الزام مرد به پرداخت مهریه را منتفی نماید ؟ و این که آیا این تغییر در شرایط و اوضاع و احوال زنان می تواند در میزان و نوع مهریه ی زنان تأثیر گذار باشد یا خیر ؟
این ها شبهاتی است که وجود دارد و در این تحقیق در خصوص درستی یا نادرستی این شبهات و
فلسفه ی این که چرا از ابتدا برای زن مهریه مقرر شده است ، بحث و بررسی صورت می گیرد .
ضرورت تحقیق :
با توجه به این که امروزه به علت تغییرات چشم گیری که در زندگی اجتماعی و وضعیت مالی زنان ایجاد شده ، شبهات زیادی در این خصوص به وجود آمده که بررسی آن ها ضروری بوده و باید به این شبهات پاسخ داده شود ، بنابراین ما در این تحقیق در صدد پاسخ به آن ها خواهیم بود .
سؤالات تحقیق :
الف ـ پرسش های اصلی تحقیق :
1ـ تأثیر مقتضیات زمان و مکان بر اصل مهریه چیست ؟
2 ـ تأثیر زمان ، مکان و تغییرات فرهنگی و اجتماعی در میزان مهریه و نوع آن چگونه است ؟
ب ـ پرسش های فرعی تحقیق :
1 ـ فلسفه ی مهریه چیست ؟
2 ـ دلایل وجوب مهریه چیست ؟
3 ـ شرط تأثیر زمان و مکان بر حکم چیست ؟
فرضیات تحقیق :
الف ـ فرضیات اصلی تحقیق :
1 ـ اصل مهریه و الزام مرد به پرداخت آن ، بر اثر مقتضیات زمان و مکان قابل تغییر نیست .
2 ـ زمان و مکان در میزان و نوع مهریه مؤثر است و سبب تغییر آن می گردد .
ب ـ فرضیات فرعی تحقیق :
1 ـ در بیان فلسفه ی مهریه ، نظرات مختلفی وجود دارد که از آن جمله می توان به نظر عده ای که مهر را عوض تمتع می دانند اشاره کرد .
2 ـ در خصوص وجوب مهریه دلایل متعددی چون آیات قرآن و روایات ائمه (ع) و نیز دلایل قانونی وجود دارد .
3 ـ تغییر احکام در اسلام با شرایط خاصی مثل تغییر در موضوع حکم امکان پذیر است .
روش تحقیق :
تحقیق مزبور بر اساس روش کتابخانه ای ـ تحلیلی گردآوری شده است .
تعداد صفحه:173
قیمت : 37500 تومان
بلافاصله پس از پرداخت، لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار میگیرد و همچنین فایل خریداری شده به ایمیل شما نیز ارسال می شود
پشتیبانی سایت : parsavahedi.t@gmail.com
37,500 تومانافزودن به سبد خرید