دانشگاه آزاد اسلامی علوم و تحقیقات واحد تبریز
گروه مدیریت اجرایی
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد
عنوان:
بررسی رابطه بین استراتژی فناوری اطلاعات وفرهنگ سازمانی
در سازمان فنی و حرفه ای استان آذربایجان شرقی
تابستان 1392
چکیده:
هدف از تحقیق حاضر، بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات در مراکز فنی و حرفه‌ای میباشد. این تحقیق از نوع تحقیقات توصیفی همبستگی است که در آن پژوهشگر به بررسی رابطه بین دو متغیر پرداخته است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه کارکنان مراکز فنی و حرفه‌ای شهرستان می باشد که در کل 291 نفر میباشد تشکیل میدهند. در این پژوهش از روش نمونه‌گیری به صورت تصادفی ساده استفاده شده و حجم نمونه بر اساس جدول مورگان 120 نفر می باشند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات استفاده شده است. اطلاعات به دست آمده از پرسشنامه‌ها، با بهره گرفتن از نرم افزار SPSS ورژن 18 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان می‌دهد که:
بین فرهنگ سازمانی و تمام مولفه‌هایش با میزان به کارگیری فناوری اطلاعات رابطه مستقیم معنی‌داری وجود دارد. بین میزان به کارگیری فناوری اطلاعات و پیشرفت کارکنان رابطه معناداری وجود دارد. میزان به کارگیری فناوری اطلاعات در مراکز فنی و حرفه‌ای بالاتر از حد متوسط است. میزان به کارگیری فناوری اطلاعات در بین کارکنان زن و مرد تفاوت معنی‌داری ندارد.
واژگان کلیدی: فناوری اطلاعات، فرهنگ سازمانی، مراکز فنی و حرفه‌ای
| فهرست مطالب | ||
| عنوان | صفحه |
چکیده
فصل اول: کلیات تحقیق……………. 1
1-1- مقدمه. 2
1-2- بیان مسئله. 2
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش… 5
1-4- اهداف پژوهش… 7
1-4-1- اهداف کلی.. 7
1-7-2-اهداف فرعی.. 7
1-5- سوالات پژوهش… 8
1-5-1- سؤال اصلی.. 8
1-5-2- سوالات فرعی.. 8
1-6- فرضیه‌های پژوهش… 8
1-7-1- تعریف نظری فرهنگ سازمانی.. 9
1-7-2-تعریف عملیاتی فرهنگ سازمانی.. 9
1-8-1-تعریف نظری استراتژی فناوری اطلاعات.. 10
1-8-2-تعریف عملیاتی استراتژی فناوری اطلاعات.. 10
1-9-کارکنان 10
1-10- محدودیت‌های پژوهش 10
فصل دوم :مبانی نظری و پیشینه تحقیق…………………………………… 10
2-1- مقدمه. 12
2-2- بخش اول: فرهنگ سازمانی.. 13
2-2-1 تعریف فرهنگ و مفاهیم فرهنگ.. 13
2-3-ویژگیهای فرهنگ.. 17
2-4- قدرت یک فرهنگ.. 17
2-5- « قدرت» یا اهمیت فرهنگ را می‌توان بر حسب دو ویژگی زیر تعیین کرد. 18
2-6- نقش فرهنگ.. 19
2-2-2- چگونگی شکل گیری فرهنگ ها 19
2-7- نحوه تثبیت فرهنگ‌ها در سازمان. 20
2-8- واقعیت هایی درباره چیستی فرهنگ.. 21
2-9- مفهوم فرهنگ سازمانی.. 22
2-10- تعاریف فرهنگ سازمانی.. 25
2-11- سطوح فرهنگ سازمانی.. 27
2-12- ویژگیهای فرهنگ سازمانی.. 29
| عنوان | صفحه |
2-13- عوامل مؤثر در شکل گیری فرهنگ سازمانی.. 30
2-14- ابعاد فرهنگ سازمانی.. 31
2-14-1- دیدگاه کلاک هولن و اشترودبک.. 31
2-14-2- دیدگاه هافستد. 32
2-14-3-دیدگاه شاین.. 33
2-14-3- دیدگاه پیترز و واترمن.. 34
2-15-کارکردهای فرهنگ سازمانی.. 35
2-16- اثرات فرهنگ سازمانی.. 36
2-17- فرهنگ و متغیرهای سازمان 37
الف- فرهنگ سازمانی و عملکرد. 37
ب- فرهنگ سازمانی و رضایت شغلی.. 38
ج- فرهنگ سازمانی و اثربخشی.. 38
د- فرهنگ سازمانی و وظایف مدیریت.. 39
ه- فرهنگ سازمانی و رهبری.. 40
و- فرهنگ سازمانی و رفتار فردی.. 41
ی- فرهنگ سازمانی و استراتژی.. 41
ل- فرهنگ سازمانی و تکنولوژی.. 42
2-18- مدیریت فرهنگ سازمان و فرایند آن. 42
2-19- عناصر مدیریت فرهنگ سازمانی.. 44
2-20- تغییر دادن فرهنگ سازمانی.. 45
2-21- مدلهای فرهنگ سازمانی.. 49
2-21-1- مدل پارسونز(AGIL) 49
2-21-2- مدل ویلیام اوچی(تئوری Z) 50
2-21-3- مدل مک کنزی(7s) 50
2-21-4- مدل شاین.. 51
2-21-5- مدل کندی 52
2-21-6- مدل کوئین و مک گارس… 52
2-21-7- مدل جفری سانی فیلد. 53
2-21-8- طبقه بندی دوریس و میلر. 54
2-21-8- طبقه بندی دشپند فرلی.. 55
2-21-9- طبقه بندی رکس (2010 ) 56
2-21-10- طبقه بندی چارلز هندی.. 56
2-21-11- طبقه بندی دیل و کندی.. 57
2-21-11-1- اجزای فرهنگ سازمانی قوی.. 57
2-21-11-2- فرهنگ میانه. 58
2-21-11-3- فرهنگ ضعیف.. 58
| عنوان | صفحه |
2-21-12- مدل کریتنر و کینیکی.. 58
2-21-13- طبقه بندی فرن هام و گانتری.. 59
2-21-14- مدل دنیسون. 61
2-22- فرهنگ مشارکتی(درگیر شدن در کار) 61
2-23- فرهنگ ثبات و یکپارچگی.. 62
2-24- فرهنگ انعطاف پذیری 63
بخش دوم: فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 65
2-25- تاریخچه فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 65
2-26- مفهوم فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 67
2-27- چیستی فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 69
2-28-کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 73
2-28-1- پول الکترونیکی.. 73
2-28-2- تجارت الکترونیکی.. 74
2-28-3- دولت الکترونیکی.. 76
2-28-4- نشر الکترونیک.. 77
2-28-5- پارک‌‌های فناوری 77
2-28-6- شهر اینترنتی.. 78
2-28-7- دهکده جهانی.. 79
2-29- شاخص‌‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) 80
2-29-1- مفاهیم اساسی فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 80
2-29-1-1- بانک اطلاعاتی.. 81
2-29-1-2- ارائه مطلب.. 81
2-29-1-3- اینترنت.. 82
2-30- تعریف اینترنت.. 83
2-31- شبکه عنکبوتی جهانی www.. 83
2-32- موتورهای جستجو و بازیابی اطلاعات.. 84
2-33- ارتباطات شبکه ای 84
2-33-1- شبکه‌‌های میزبان 85
2-33-2- شبکه حوزه محلی 85
2-33-3- شبکه حوزه گسترده 85
2-33-4- شبکه داخلی 86
2-33-5- شبکه خارجی (اکسترانت) 86
2-33-6- شبکه بین المللی (اینترنت) 86
2-34- راهکارهای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 87
2-35- نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 87
2-36- ارزش فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 88
| عنوان | صفحه |
2-37- توانایی‌‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 89
2-37-1- دیدگاه کلان 89
2-37-2- دیدگاه خرد. 90
2-38- راهبردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 90
2-39-گروه بندی فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 91
2-39-1- فناوری و سطح مشترک آن با انسان. 91
2-39-2- فناوری ارتباطات.. 91
2-39-3- نظامهای پشتیبان فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 91
2-39-4- فناوری اطلاعات و ارتباطات و دگرگونی‌‌های تخریبی.. 91
2-40- محدوده فعالیتهای اطلاعاتی و ارتباطی.. 92
2-41- نظامهای اطلاعاتی و ارتباطی.. 93
2-42- نظام تک مرکزی.. 93
2-43- نظام چند مرکزی.. 94
2-44- نظام جهانی.. 94
2-45- بانک‌‌های اطلاعاتی.. 95
2-46- نظامهای بین الملی اطلاع رسانی.. 95
2-47- خبرگزاری‌ها 96
2-48- ماهواره‌ها 96
2-49- تکنولوژیهای نوین اطلاعات و ارتباطات.. 97
2-50- نظم نوین اطلاعات و ارتباطات.. 98
2-51- فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی آینده 98
2-52- مشکلات کشورهای در حال توسعه در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 99
2-53- ضعف زیرساختهای فناوری اطلاعات وارتباطات.. 100
2-54- دسترسی به کالاها و خدمات مرتبط با فناوری اطلاعات وارتباطات.. 100
2-55- انحصار در شبکه‌‌های مخابراتی.. 100
2-56- عدم یکپارچگی بین واحدهای دولتی در زمینه بهره گیری از فناوری.. 101
2-57- کارفرمایی بخش دولتی.. 101
2-58- نامطلوب بودن ساختار و سبک مدیریتی.. 101
2-59- کوشش طاقت فرسای دولت‌ها برای تهیه سرمایه لازم برای ارائه خدمات عمومی ابتدایی.. 101
2-60- ضریب پائین نفوذ اینترنت.. 102
2-61- مشکلات دولت‌ها در بهره گیری از کارکنان زبده در عرضه فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 102
2-62- نحوه تأثیر فناوری اطلاعات بر ساختار سازمان 102
2-63- فناوری اطلاعات و ارتباطات و تأثیر آن بر تحولات ساختار جامعه. 103
2-64- فناوری ارتباطات و اطلاعات ، نیاز امروز مدیران فردا 103
2-65- مدیریت فن آوری اطلاعاتIT. 104
2-66- پیشینه پژوهش… 105
| عنوان | صفحه |
2-66-1- پژوهشهای انجام شده در زمینه فرهنگ سازمان و فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 105
2-66-2- پژوهشهای انجام شده در ایران در زمینه فرهنگ سازمانی.. 105
2-66-3- پژوهشهای انجام شده در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات.. 107
2-66-4- پژوهشهای انجام شده در خارج از ایران. 109
فصل سوم : روش شناسی تحقیق.. 115
3-1- چهار چوب روش شناسی پژوهش… 115
3-1- چهار چوب روش شناسی پژوهش 116
3-2- نوع تحقیق.. 116
3-3- جامعه آماری تحقیق: 116
3-4- تعیین حجم نمونه تحقیق.. 116
3-5- روش نمونه‌گیری.. 116
3-6- روش گردآوری اطلاعات.. 116
3-7- ابزار اندازه‌گیری.. 117
3-8- پایایی (Reliability) پرسشنامه. 117
3-9- روایی پرسشنامه. 117
3-10- روش اجرای تحقیق.. 117
3-11- روش تحلیل داده‌ها 118
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده‌ها …………………………………………… 104
4-1- تجزیه و تحلیل 120
4-2- آمار توصیفی.. 120
4-2-1- توزیع فراوانی جنسیت.. 120
4-2-2- توزیع فراوانی مدرک تحصیلی.. 121
4-2-3- توزیع فراوانی عنوان شغل. 122
4-2-4- توزیع فراوانی وضعیت استخدامی.. 123
4-2-5- توزیع فراوانی محل خدمت.. 124
4-2-6- توزیع فراوانی سن.. 125
4-2-7- توزیع فراوانی سابقه خدمت.. 126
4-3- میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 129
4-4- فرهنگ سازمانی.. 130
4-5- نوآوری.. 131
4-6- توجه به جزئیات.. 132
4-7- نتیجه محوری.. 133
4-8- توجه به افراد. 134
4-9- توجه به گروه 135
| عنوان | صفحه |
4-10- داشتن روحیه جسارت و سرشکنی.. 136
4-11- ثبات و پایداری.. 137
4-12- آمار استنباطی.. 138
4-12-1- بررسی نرمال بودن توزیع نمرات متغیرها 138
12-4-1-1- فرضیه 1. 139
4-12-1-2- فرضیه 2. 140
4-12-1-3- فرضیه 3. 141
4-12-1-4- فرضیه 4. 142
4-12-1-5- فرضیه 5. 143
4-12-1-6- فرضیه 6. 144
4-12-1-7- فرضیه 7. 145
4-12-1-7- فرضیه 8. 146
4-12-1-8- فرضیه 9. 147
4-12-1-9- سوال 1. 148
4-12-1-10- سوال 2 149
فصل پنجم : نتیجه‌گیری و پیشنهادات ………………………… 135
5-1- مقدمه. 151
5-2- نتایج توصیفی.. 151
5-3- نتایج استنباطی.. 152
5-3-1- فرضیه 1. 152
5-3-2- فرضیه 2. 153
5-3-3- فرضیه 3. 153
5-3-4- فرضیه 4. 153
5-3-5- فرضیه 5. 153
5-3-6- فرضیه 6. 154
5-3-7- فرضیه 7. 154
5-3-8- فرضیه 8. 154
5-3-9- فرضیه 9. 155
5-4-1- سوال 1. 155
5-4-2- سوال 2. 155
5-6- بحث.. 156
5-7- محدودیت‌های تحقیق.. 157
5-8- پیشنهادات.. 157
5-8-1- پیشنهادات کاربردی.. 157
5-8-2- پیشنهادات پژوهشی.. 158
منابع. 159
| فهرست جداول | ||
| عنوان | صفحه |
جدول(2-1) : گامهای ثبات و یکپارچگی بیرونی و بقاء 30
جدول (2-2): جوانبی در مورد یگانگی درونی.. 31
جدول (2-3): طبقه بندی فرهنگ از نظر پیترز و واترمن.. 35
جدول (2-3): تاثیر فرهنگ بر وظایف مدیریت. 40
جدول (1-4): توزیع فراوانی جنسیت.. 120
جدول (2-4): توزیع فراوانی مدرک تحصیلی.. 121
جدول (3-4): توزیع فراوانی عنوان شغل. 122
جدول (4-4): توزیع فراوانی وضعیت استخدامی.. 123
جدول (5-4): توزیع فراوانی محل خدمت.. 124
جدول (6-4): توزیع فراوانی سن.. 125
جدول (7-4): توزیع فراوانی سابقه خدمت.. 126
جدول ( 8-4): جدول فراوانی و درصد پرسشنامه. 127
جدول (9-4): جدول توصیفی میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 129
جدول (10-4): جدول توصیفی فرهنگ سازمانی.. 130
جدول (11-4): جدول توصیفی نوآوری.. 131
جدول (12-4): جدول توصیفی توجه به جزئیات.. 132
جدول (13-4): جدول توصیفی نتیجه محوری.. 133
جدول (14-4): جدول توصیفی توجه به افراد. 134
جدول (15-4): جدول توصیفی توجه به گروه 135
جدول (16-4): جدول توصیفی داشتن روحیه جسارت و سرشکنی.. 136
جدول (17-4): جدول توصیفی ثبات و پایداری.. 137
جدول (18-4): نتایج آزمون کولموگروف – اسمیرنوف برای بررسی نرمال بودن توزیع نمرات.. 138
جدول (19-4): آزمون همبستگی پیرسون برای فرهنگ سازمانی و میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 139
جدول (20-4): آزمون همبستگی پیرسون برای نوآوری و میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 140
جدول (21-4): آزمون همبستگی پیرسون برای توجه به جزئیات و میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 141
جدول (22-4): آزمون همبستگی پیرسون برای نتیجه محوری و میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 142
جدول (23-4): آزمون همبستگی پیرسون برای توجه به افراد و میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 143
جدول (24-4): آزمون همبستگی پیرسون برای توجه به گروه و میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 144
جدول (25-4): آزمون همبستگی پیرسون برای داشتن روحیه جسارت و سرشکنی و میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 145
جدول (26-4): آزمون همبستگی پیرسون برای ثبات و پایداری و میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 146
جدول (27-4): نتایج آزمون t تک نمونه‌ای برای بررسی میزان رابطه فناوری اطلاعات و پیشرفت کارکنان. 147
جدول (28-4): نتایج آزمون t تک نمونه‌ای برای بررسی میزان به کارگیری فناوری اطلاعات.. 148
جدول (29-4): آزمون tمستقل برای مقایسه میزان به کارگیری فناوری اطلاعات کارکنان زن و مرد. 149
| فهرست اشکال | ||
| عنوان | صفحه |
شکل (2-1): سطوح فرهنگ سازمانی.. 28
شکل (2-1): چهار کارکرد فرهنگ سازمانی.. 36
فصل اول
کلیات تحقیق
1-1- مقدمه:
سازمانها در خلاء زندگی نمی‌کنند بلکه در محیطی که رفتار و ساختارهای آن ها را شکل می‌دهد فعالیت می‌کنند. امرزوه یکی از مشخصه های عرصه فعالیت سازمان، رقابتی شدن و در نتیجه ناپایداری آن است. همراه با افزایش رقابت در بازار، تصمیم گیری و سیاست‌گذاری برای حفظ بقاء و یا کسب موفقیت پیچیده‌تر شده است. در چنین شرایطی انتخاب استراتژی مناسب برای سازمانها اهمیت خاصی پیدا کرده است (کردنائیچ و مشبکی، 1381). یکی از عوامل محیطی که امروزه سازمانها را تحت تاثیر قرار می‌دهد تغییرات فناوری اطلاعات است، در واقع پذیرش یک فناوری جدید اجتناب‌ناپذیر در فرایندهای سازمان است. لذا مدیران سازمانها باید در تدوین استراتژی عوامل فناوری را مورد توجه قرار دهند و زیرساختارها تکنولوژی مورد استفاده خود را شناسایی کنند و تکنولوژی مناسب را به کار گیرند. راهکار چنین‌کاری به کارگیری استراتژی فناوری اطلاعات است. استراتژی فناوری اطلاعات زیرساختهای تکنولوژی یک سازمان را تعیین میکند و به سازمان اجازه می‌دهد که تکنولوژیهای مناسب را با بهترین استاندارد‌ها با توجه به هزینه، کارایی، حمایت از تامین نیازها انتخاب کند و به کار گیرد(ماسوکا، 2006). به نظر می‌رسد یکی از عواملی که باعث مقاومت در به کارگیری یک استراتژی جدید در سازمان فرهنگ سازمانی است. به طور کلی فرهنگ سازمانی عامل بازدارنده قوی در قبال تغییر، به ویژه تغییر فناوری اطلاعات است(لادون و لادون، 1994). با توجه به همین مهم نیز مطالعه حاضر با هدف رابطه فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات تنظیم شده است.
1-2- بیان مسئله:
دوران جدید که به عصر اطلاعات موسوم است، دوران فناوری اطلاعات و ارتباطات میباشد، بشر امروز جامعهای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT)[1] را تجربه می کند که از ویژگیهای خاص خود برخوردار است. چنین جامعهای را جامعه اطلاعاتی میگویند (صرافی زاده، 1383). جامعه اطلاعاتی جامعهای است که در آن زندگی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی افراد جامعه به فناوری اطلاعات و ارتباطات وابسته است و جامعهای است که در آن مردم در محل کار، منزل و حتی در اماکن تفریحی از این تکنولوژی حداکثر استفاده را میبرند(میشرا، 2005).
بر خلاف دوران گذشته که اطلاعات و تکنولوژی در اختیار صاحب نظران فن و صنایع قرار داشت و مشروعیت آن نیز به تایید و تصدیق آنان مرتبط بود در جامعه جدید اطلاعات تکنولوژیستها، علمای اجتماعی و مردم معمولی نیز مرتبط با تکنولوژی اطلاعاتی قرار گرفته و بخشی از زندگی روزمره آنان شده است. زیرا اطلاعات و اخبار در گروه نیازهای اساسی همه مردم قرار گرفته است و تولیدات آن استفاده همه جانبه دارد. در حالی که در دوران گذشته استفاده از تکنولوژی مرتبط با قشر خاصی بود و فراگیری زیادی نداشت (آذرخش، مهراد،1383). ویژگی‌دیگر جامعه اطلاعاتی کالا شدن اطلاعات است، اطلاعات کالا شده و به مدد تکنولوژیهای جدید ارتباطی در دسترس هر کسی که طالب آن باشد قرار میگیرد. در این گونه جوامع مفاهیم سنتی موجود در زمینه هایی چون اقتصاد، آموزش، کسب و کار، مدیریت و تجارت دچار تحول می‌گردد. با گذر از عصر صنعتی و ورود به عصر اطلاعات و به گفته الوین تافلر[2] (عصر دانایی) نیاز روزافزون بشر برای آموزش متفاوتتر با آنچه در گذشته بوده است بیشتر حس می شود در همین راستا تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات که به طور فزایندهای در حال گسترش است می تواند به نحو مطلوبی تمامی امور زندگی را تحت تاثیر قرار دهد (احمدی نژاد ، 1379).
دنیای موجود با دستاوردهای متنوع خود همواره در معرض تحولات و تغییرات غیرقابل پیش بینی است. الوین تافلر اعتقاد دارد ورود به قرن بیست و یکم به عنوان عصر فرانظریه[3] هنگامی برای انسانها جاذب خواهد بود که آدم کنونی بتواند در مقابل تغییرات آن قرن، قدرت تحمل لازم را داشته باشد و با شجاعت در مقابل آن ظاهر شود. تحقق این ایدهآل هنگامی میسر خواهد بود که از هم اکنون بشر امروزی بتواند خودش را برای تغییرات در دنیای آینده آماده سازد این نیز مشروط به دانش، مهارت، بینش و پویایی است. زندگی در دنیای جدید نیازمند شناخت کامل و کسب مهارتهای استفاده از این ابزارها است و بدون داشتن چنین ابزاری رقابت و زندگی بسیار مشکل خواهد بود و مستلزم از دست دادن فرصتهای فراوانی در زندگی روزانه افراد و جوامع است(کابررا و براجیس، 2001).
سازمانها باید جهت به کارگیری و استفاده بهینه از تکنولوژی فنآوری اطلاعات زمینه‌سازی لازم و مطلوب را داشته باشند تا بتوانند در این راه گامهای مهم و صحیح را در عرصه سازمان بردارند. به نظر می‌رسد یکی از مهمترین عوامل موفقیت و شکست در این حرکت در «فرهنگ سازمان» باشد. در واقع با توجه به اینکه فرهنگ سازمانی نظام ارزشها، باورها و آداب و رسوم مشترک در بین اعضای سازمان است و تعاملات قسمتهای مختلف را بر قرار میکند لذا باید یک ابزار مؤثر در به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در سازمان تلقی شود. فرهنگ سازمانی به تمام جنبه های سازمانی تاثیر می‌گذارد و بر اساس اعتقادات و ارزشهای مشترک، به سازمانها قدرت می‌بخشد و بر نگرش رفتار فردی انگیزه و رضایت شغلی و سطح تعهد نیروی انسانی، طراحی ساختار و نظامهای سازمانی، هدفگذاری، تدوین و اجرای استراتژیها و …. تاثیر می گذارد(بلو، 2010؛ مارسادر، سردان و سانچز، 2006). همچنین فرهنگ سازمانی عامل موثر در ترویج خلاقیت و نوآوری است که از طریق ارزش نهادن به کار سخت و متمرکز و هدفدار، پشتکار و سخت کوشی و تعهد عمل میکند(آلینوا، 2009).
نیروی انسانی به عنوان مهمترین منبع اصلی سازمان با بهره گرفتن از اطلاعات، فناوری، مواد، تجهیزات و بودجه و… به تولید کالا و خدمات می‌پردازد و در صورتی که درست عمل کند سازمان نیز از عملکرد خوبی برخوردار خواهد شد. لذا به نظر می‌رسد سازمان از طریق توجه به فرهنگ و شناخت فرهنگ موجود سازمان و تجزیه و تحلیل آن و خلق ارزشهای مناسب در حمایت از فرهنگ مطلوب بتواند در راستای به کار گیری مؤثر استراتژی‌های فناوری اطلاعات سازمان، نقش مهمی را ایفا نماید. حال گفته‌های اخیر بیشتر در سطح نظری و گمانه زنی‌هایی است که کمتر به صورت نظام مند و در غالب یک مطالعه میدانی بررسی شده‌اند. لذا با توجه به ضعف دانش در بررسی علمی مسئله مطرح شده و همچنین عدم بررسی توامان متغیرهای مورد مطالعه، پژوهش حاضر به منظور پاسخ گویی به این سوال اصلی مهم یعنی؛ آیا بین فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات رابطه معناداری وجود دارد؟ ” صورت بندی گردید.
1-3- اهمیت و ضرورت پژوهش
امروزه اطلاعات شاخص قدرت است. آنچه کشوری را در سطح اول، دوم و سوم جهان قرار می‌دهد. میزان اطلاعاتی است که آن کشور تولید میکند، در دسترس قرار می‌دهد و به کار میگیرد. فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان یک فناوری غالب در هزاره جدید معرفی شده است. بدون هیچ شک و تردیدی در فرایند پذیرش پدیده جهانی‌سازی، کشورهایی که زمینه و بستر لازم و مناسب را برای توسعه فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی بوجود نیاورده‌اند، در حرکت هدایت شده و شتابان جهانی‌سازی از وضع موجود به سوی جامعه اطلاعاتی باز خواهند ماند(میشرا، 2005).
اهمیت روز افزون علوم وابسته به اطلاعات، چنان بالا گرفته است که منتقدان و آگاهان را بر این باور رسانده که دانش اطلاعات و نقش و تاثیر آن شاخص ممتاز فعالیتهای طراز اول جوامع بشری است. در حال حاضر در سازمانها اطلاعات پس از عامل انسانی مهمترین منبع ارزشمند محسوب می‌شود و یک منبع حیاتی برای پیشرفت علمی و اقتصادی هر کشوری به حساب می‌آید. به بیان دیگر اطلاعات نیروی اصلی حرکت و شکل دهنده مردم، اجتماعات، سازمانها و کشورهاست(لی، 2000).
نقش مهم اطلاعات را می‌توان در زمینه‌‌های وسیعی از فعالیتهای حیاتی بشر جستجو کرد. اطلاعات به ابزار مهم اطلاعاتی و ارتباطی بسیار مهمی بدل گشته که توسط آن بسیاری از امور روزمره انسانها تسریع و تسهیل شده است(اوز، 2005). در سبز فایل، در انجام امور اداری به طریق سنتی(معمول) شاهد ظهور و گسترش مشکلات و نارسائی‌‌های گسترده‌تری هستیم که از آن جمله می‌توان به طولانی بودن جریان کارها، اشتباهات زیاد کارکنان، صرف هزینه‌‌های گزاف و قابل ملاحظه جهت ثبت و بایگانی اسناد، اوراق و تبادل اطلاعات نوشتاری، ریسک پذیری و خطرپذیری بالا، نارضایتی ارباب رجوع و موارد بسیاری از این قبیل اشاره نمود، که البته با بهره گرفتن از فناوری اطلاعات و ارتباطات شاهد موارد کمی از این قبیل خواهیم بود(جکسون، پارک و پر.بست، 2006). همچنین در عصر حاضر که دوره تغییر و تحول و بحران را در پیش روی داریم. (اگر بحرانی در دنیای امروز باشد، بیش از بحران اقتصاد و پول و نفت و نیرو ، بحران فرهنگ است) (اسلامی ندوشن ، 1354).
در سازمان هایی که فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود ندارد آثار و تبعاتی بدنبال خواهد داشت که از آن جمله می‌توان نارضایتی ارباب رجوع، هزینه‌‌های گزاف، طولانی بودن جریان کارهاو … را نام برد. تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از عدم کارآیی که در یک سازمان پیش می‌آید ناشی از عدم به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات است(مارسادر، سردان و سانچز، 2006). زیرا رشد روز افزون اطلاعات به سازمانها کمک میکند که در میدان رقابت موفق عمل کنند. یکی از موانع اساسی عدم به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات فقدان فرهنگ سازمانی و عدم به کارگیری آن میباشد.
بنابراین فناوری اطلاعات و ارتباطات یکی از مهمترین مسائل عصر حاضر در تمام جوامع میباشد پس به کارگیری آن در سازمانها جهت هماهنگی با جامعه بین الملل لازم و ضروری به نظر می‌رسد ولی متأسفانه هنوز شرایط و فرهنگ مناسب جهت استفاده مؤثر به جا و ماهرانه از این فناوری در سازمانها بوجود نیامده است. لیکن فرهنگ سازمانی به دلیل ماهیت اثرگذاری قوی که می‌تواند بر رفتار و عملکرد اعضای سازمان داشته باشد(مکلنتاش و دوهرتی، 2010) و نقش مهمی را در به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات ایفا کند.
لزوم توجه به فرهنگ به علت تاثیری که فرهنگ سازمانی بر تمام ابعاد سازمان می‌گذارد، می‌تواند سازمان را به جلو راند و یا از حرکت بازدارد و این توان بالقوه به خاطر تاثیری است که فرهنگ بر رفتار دارد. لذا اگر بخواهیم علل موفقیت و عدم موفقیت سازمان هایمان را مطالعه کنیم باید به بررسی فرهنگ بپردازیم.
فرهنگ سازمانی مختلف می‌تواند بر عملکرد(مکلنتاش و دوهرتی، 2010)، موفقیت و اثر بخشی یک سازمان و موسسه(کوانتز و بوگلارسک، 2007؛ آکتاس، کییک و کیاک، 2011) تاثیر متفاوتی داشته باشد. با این حال اشاره به این نکته ضرورت دارد (سازمان های موفق ) فرهنگ‌‌های ایجاد کرده‌اند که ارزشها و مدیریت رهبران خود را در هم آمیخته اند و به همین دلیل است که این ارزشها سالها دوام آورده‌اند و به نظر می‌رسد که نقش حقیقی مدیریت سازمانها، اداره ارزشهای سازمان است. سازمان های موفق به ایجاد فرهنگ مشترک میان کارکنان و ایجاد روحیه خوب بها میدهند. چارچوبی از همبستگی ایجاد می‌کنند که در محدوده آن افراد پر انگیزه ، خود را با شرایط انطباق میدهند(گریتلی، یازیکی، اوراز و آکر، 2013).
بر مبنای مطالعات متعدد، مدیران و پژوهشگران از اوایل دهه 1980 میلادی توجه خود را به چگونگی مدیریت فرهنگ سازمان هایشان و هماهنگ نمودن آن با سایر اجزاء به بهترین وجه آغاز نموده اند(شیم، 2010؛ کیم و کیم، 2011). با وجود اینکه سابقه مطالعات فرهنگ سازمانی بیش از دو دهه نیست. اما تحقیقات، تاثیر فرهنگ و جلوه‌‌های فرهنگی را بر رفتار کارکنان نشان داده‌اند و تعدادی ازنویسندگان این فرض را مطرح و پشتیبانی کرده‌اند که شرکتها وسازمان های موفق دارای فرهنگ قوی بوده اند.
استفاده کنندگان این پژوهش کلیه کارکنان، مدیران و سازمانها می‌باشند، که با پیاده کردن یک الگوی فرهنگی مناسب و قوی در سازمان زمینه استفاده بهینه از فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین آنها فراهم می‌شود. در واقع با روشن شدن رابطه فرهنگ سازمانی با فناوری اطلاعات، در ارگان‌ها و ادارات زمینه لازم برای توجه و اقدام جدی مسئولین جهت بالابردن فرهنگ سازمانی فراهم آید تا از آن طریق به کارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات افزایش یابد.
1-4- اهداف پژوهش
1-4-1- اهداف کلی
هدف اصلی این پژوهش بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات در مراکز فنی و حرفه‌ای میباشد.
1-7-2-اهداف فرعی
با توجه به اهمیت نقش فرهنگ سازمانی در میزان به کارگیری فناوری اطلاعات توسط کارکنان این تحقیق بر آن است تا با بررسی فرهنگ سازمانی در مراکز فنی و حرفه‌ای به اهداف ذیل دست یابد:
- تعیین میزان به کارگیری فناوری اطلاعات در مراکز فنی و حرفه ای.
- تعیین میزان رابطه هفت ویژگی فرهنگ سازمانی با فناوری اطلاعات در مراکز فنی و حرفه‌ای.
- تعیین میزان به کارگیری فناوری اطلاعات در بین کارکنان زن و مرد در مراکز فنی و حرفه‌ای.
1-5- سوالات پژوهش
1-5-1- سؤال اصلی
1- آیا بین فرهنگ سازمانی و به کارگیری فناوری اطلاعات در مراکز فنی و حرفه‌ای رابطه وجود دارد؟
1-5-2- سوالات فرعی
- میزان به کارگیری فناوری اطلاعات در بین کارکنان مراکز فنی و حرفه‌ای چگونه است؟
- آیا بین هفت ویژگی فرهنگ سازمانی با فناوری اطلاعات و ارتباطات در مراکز فنی و حرفه‌ای رابطه وجود دارد؟
- آیا میزان به کار گیری فناوری اطلاعات در بین کارکنان زن و مرد در مراکز فنی و حرفه‌ای تفاوت وجود دارد؟
1-6- فرضیه‌های پژوهش:
1-6-1- فرضیه اصلی: بین فرهنگ سازمانی و به کارگیری فناوری اطلاعات رابطه معناداری وجود دارد.
1-6-2- فرضیه‌های فرعی:
1-6-2-1- بین میزان به کارگیری فناوری اطلاعات و پیشرفت مراکز فنی و حرفه‌ای رابطه معناداری
وجود دارد.
1-6-2-2- بین ویژگی نوآوری و ریسک‌پذیری در فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات رابطه معنا داری وجود دارد.
1-6-2-3- بین ویژگی توجه به جزئیات در فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات رابطه معناداری وجود دارد.
1-6-2-4- بین ویژگی نتیجه محوری در فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات رابطه معناداری وجود دارد.
1-6-2-5- بین ویژگی توجه به افراد در فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات رابطه معناداری وجود دارد.
1-6-2-6- بین ویژگی توجه به گروه در فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات رابطه معناداری وجود دارد.
1-6-2-7- بین ویژگی داشتن روحیه جسارت و سرشکنی در فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات رابطه معنا داری وجود دارد.
1-6-2-8- بین ویژگی ثبات و پایداری در فرهنگ سازمانی و استراتژی فناوری اطلاعات رابطه معناداری وجود دارد.
1-6-2-9- بین میزان به کارگیری فناوری اطلاعات و پیشرفت کارکنان زن و مرد رابطه معناداری وجود دارد.
تعداد صفحات : 172
قیمت 70 هزار تومان