70,000 تومانافزودن به سبد خرید
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد علوم و تحقیقات آذربایجان شرقی
پایان نامه کارشناسی ارشد رشته حسابداری ( M. A.)
عنوان :
بررسی رابطه بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و ارزش بازار و سودآوری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
تابستان 1391
(نام نویسنده و استاد راهنما و… داخل فایل ورد موجود است)
1- 1) مقدمه
حسابداری به منظور جوابگویی به نیازهای انسان به وجود آمده است. شرایط اجتماعی، اقتصادی و سیاسی محیط حسابداری در هر زمان متفاوت بوده و در نتیجه هدفهای حسابداری و روشهای آن نیز متناسب با تغییر در شرایط محیطی دگرگون گشته است. بنابراین در هر زمان کارکرد حسابداری باید متناسب با محیط اقتصادی، قانونی، اجتماعی و سیاسی، تعریف و مرزهای آن مشخص شود(بزرگ اصل،1384،5). اگرچه تا به امروز درباره حسابداری تعاریف متفاوت و عقاید گوناگون وجود دارد، اما آنچه که در مجموع تعریفی فراگیر و مسلط به نظر میرسد و با کارکرد کنونی حسابداری قرابت بیشتری دارد، تعریفی است که وظیفه ارائه اطلاعات و ترجیحاً اطلاعات مالی را بر دوش حسابداری می گذارد. بنابراین میتوان حسابداری را به عنوان دانشی تعریف کرد که هدف آن ارائه اطلاعات درباره یک واحد اقتصادی و اجزای آن به استفادهکنندگان برای تصمیم گیریهای اقتصادیشان است(بزرگ اصل،1384 ،7).
توسعه و پیچیدگی روز افزون فعالیتهای اقتصادی، پیدایش واحدهای تجاری گوناگون، تشکیل شخصیتهای حقوقی مستقل و ضرورت ارائه اطلاعات دقیق و مهمتر از آن چگونگی نگرش به اطلاعات ارائه شده این واحدها و شخصیتهای حقوقی در جهت تصمیم گیریهای داخلی و خارجی شرکت، منجر به ابداع روشها و تکنیکهایی در ارزیابی شرکتها از جنبه های مختلف شده است. همزمان با پیشرفت حسابداری، این روشها، فنون و تکنیکها توسعه و تکمیل یافته و در اختیار تحلیلگران مالی و تصمیمگیرندگان قرار گرفته است. در راستای این پیشرفت نقش اصلی محققان بر همگان واضح و مبرهن است. تلاش های محققان در کنار ضرورت نیاز استفادهکنندگان به اطلاعات بهتر و عملیتر، سبب شده تا حسابداری از نقش سنتی خود که ثبت و گزارش رویدادها و فعالیتهای مالی بوده پا را فراتر گذارد و به عنوان مبنایی در تصمیم گیریها و تجهیز و تخصیص بهینه سرمایه نقش مهمی را در رشد و شکوفایی اقتصاد کشور ایفا کند. در عصر حاضر اطلاعات حسابداری در واحدهای تجاری به عنوان مرکز ثقل این واحدها مطرح بوده و اطلاعات تهیه شده توسط حسابداری مبنای اصلی اکثر تصمیم‌گیریهای اقتصادی در واحدهای تجاری میباشد(آقایی،1388 ،21).
همانطور که میدانید در گذشته هدف سازمانها حداکثر کردن سود و سپس حداکثر کردن ثروت سهامداران بوده است اما امروزه سازمانی موفق است که ارزشآفرین باشد؛ به عبارتی به دنبال ایجاد ارزش برای کلیه ذینفعان باشد. از سوی دیگر نقش مدیریت و کارکنان در ایجاد ارزش برای ذینفعان حیاتی میباشد؛ مخصوصاً مدیران مالی؛ و یکی از مسائلی که در حوزه مدیریت مالی به آن پرداخته می شود، موضوع سرمایه در گردش[1] و مدیریت سرمایه در گردش[2] می باشد که بیانکننده نحوه اداره منابع و مصارف دارایی ها و بدهیهای جاری توسط شرکت جهت رسیدن حداکثر ارزش برای ذینفعان است(پارساییان،1378 ،28).
از طرفی از دیدگاه بسیاری از صاحبنظران، سودآوری[3] معیار اصلی سنجش عملکرد مدیر واحد انتفاعی میباشد؛ علاوه بر آن، مبنا و معیار ارزش گذاری سهام واحد انتفاعی که در نهایت موجب حداکثر شدن ثروت سهامداران است نیز میباشد. اشخاص به قصد کسب سود سهام یک واحد انتفاعی را خریداری می کنند و یا با تجمع خود واحدی انتفاعی را تاسیس می کنند(رهنما،1387 ،27).
با توجه به مطالب ذکر شده تا حدودی اهمیت موضوع ملموس شده و تأییدی بر انجام تحقیقی در زمینه ارتباط این دو موضوع یعنی، اجزای مدیریت سرمایه در گردش و ارزش بازار و سودآوری نیز میباشد. بنابراین در این تحقیق به بررسی رابطه بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و ارزش بازار و سودآوری شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته می شود
1-2) بیان مسئله
در سبز فایل، تجارت از پیچیدگیهای بسیاری برخوردار شده است؛ جهانی شدن، رقابت شدید، کمبود منابع، تغییرات تکنولوژی و … همگی بر پیچیدگیهای تجارت امروز می افزاید و این امر به نوبه خود بر پیچیدگیهای مدیریت نیز افزوده است. به عبارت دیگر توسعه کمی و کیفی فعالیتهای تجاری، توسعه کمی و کیفی قلمرو مدیریت مالی را به دنبال داشته است و به تبع آن مدیریت مالی را پیچیدهتر نموده است. این پیچیدگیها منجر به ورود تفکرات جدید و پارادایمهای نوین و همچنین پیچیدهتر شدن نحوه ارزیایی وضعیت سودآوری واحدهای تجاری در عرصه اداره بنگاههای اقتصادی شده است که از تأثیرگذارترین آنها میتوان به مدیریت سرمایه در گردش اشاره کرد. میتوان گفت امروزه تداوم فعالیتهای بنگاههای اقتصادی تا میزان زیادی به مدیریت منابع کوتاه مدت آن بستگی دارد، زیرا فعالیتهای عملیاتی در یک دوره عادی که معمولاً سالانه است، به شناخت سرمایه در گردش و مدیریت مطلوب آن مربوط می شود، به طوری که از این طریق نتایج مورد انتظار تحقق یافته و امکان تداوم فعالیت در بلندمدت فراهم می شود(نیکو مرام و همکاران،1383، 83).
امور مالی شرکت می تواند به سه بخش اصلی بودجه بندی سرمایه، ساختار سرمایه و مدیریت سرمایه در گردش طبقه بندی شود. مدیریت سرمایه های بلند مدت به بودجه بندی سرمایه و ساختار سرمایه مربوط می شود در حالی که مدیریت دارایی ها و بدهی های جاری در حوزه مدیریت سرمایه در گردش می باشد. ( فتحی،1388،14)
سرمایه در گردش یک شرکت مجموعه مبالغی است که در دارایی های جاری سرمایه گذاری می شود. سرمایه در گردش به سرمایه گذاری سازمان در دارایی های جاری، بدهی ها ی جاری، وجوه نقد، اوراق بهادار کوتاه مدت، حسابهای دریافتنی و موجودی کالا مربوط می شود و مدیریت سرمایه در گردش نیزعبارت است از تعیین حجم و ترکیب منابع و مصارف سرمایه در گردش به نحوی که ثروت سهامداران افزایش یابد و همچنین بیان کننده نحوه اداره منابع ومصارف دارایی ها و بدهی های جاری توسط شرکت جهت رسیدن به حداکثر ارزش برای ذینفعان است. (رهنمای رودپشتی،1387،42)
سرمایه در گردش را با معیارها و مولفه های مختلفی می توان سنجید که از آن جمله می توان چرخه تبدیل وجه نقد[4] ، نسبت جاری[5] ، نسبت دارایی جاری به کل دارایی ها[6]، نسبت بدهی جاری به کل دارایی ها [7]و نسبت کل بدهی به کل دارایی ها[8] را نام برد . که تحت عنوان شاخص های مدیریت سرمایه در گردش بیان می شوند. از طرفی عوامل زیادی دیگری همچون مدیریت وجوه نقد ،کنترل ریسک ، جریان نقدی عملیاتی وغیره بر روی سرمایه در گردش سازمان تاثیر می گذارد که اگر به خوبی توسط سازمانها شناسایی شده و مورد استفاده قرار گیرد می تواند در ارتقای عملکرد سرمایه درگردش سازمان مفید واقع شود و به نوبه خود مدیریت سرمایه در گردش و سیاست های سرمایه در گردش اتخاذ شده در سازمان نیز می تواند عملکرد مالی سازمان تاثیر گذار باشد و موجب افزایش سودآوری سازمان گردیده و یک موقعیت نقدینگی بهینه را برای آن فراهم سازد همچنین نسبت های مالی شاخص ارزیابی مالی استراتژی های سرمایه در گردش به حساب می آیند ، این ارزیابی ها معمولاً از طریق نسبتهای نقدینگی و فعالیت صورت می گیرد (فتحی،1388،15).
فعالیتهای مالی هر واحد انتفاعی را می توان به عنوان چرخه هایی از سرمایه گذاری وجوه نقد ،بازیافت وجوه سرمایه گذاری شده وسرمایه گذاری مجدد وجوه بازیافت شده تلقی کرد به بیان دیگر واحد انتفاعی دارایی های خود رابه کالاوخدمات ودارایی های دیگر تبدیل یا از طریق ایجادبدهی وتعهد دارایی های جدید را تحصیل می کند این چرخه یا فرایند تبدیل که بطور مستمر ادامه دارد را میتوان به یک رشته از تبدیل های کوتاه مدت وبلند مدت تقسیم کرد،در چرخه تبدیل وجه نقد (تبدیل کوتاه مدت) ، وجه نقد به موجودی کالا وسپس به حسابهای دریافتنی ونهایتا هنگامی که مشتریان حسابهای خود را تسویه می کنند به وجه نقد تبدیل می شوندوبدین ترتیب واحد انتفاعی مجدداً وجوهی را در اختیار خواهد داشت که از آن برای واریز بدهی وآغاز دوباره چرخه عملیات استفاده میکند.چرخه یا تبدیل بلندمدت مستلزم سرمایه گذاری وجه نقد در ماشین آلات،تجهیزات،زمین،ساختمان و سایر دارایی ها است. در واحد انتفاعی هر دو چرخهء فوق همواره استمرار دارد و در هر زمانی واحد انتفاعی درگیر در چندین چرخه کوتاه مدت و بلند مدت است(عالیور،1373،7 ).
اصلی ترین موضوع در سرمایه در گردش فعالیتهای مالی و عملیاتی کوتاه مدت است . این اصل سرمایه در گردش بر مبنای مفهوم چرخه تبدیل وجه نقد می باشد چرخه تبدیل وجه نقد شیوه مناسبی برای ارزیابی گردش نقدی و ارزیابی عملکرد شرکت است. کوتاه کردن چرخه تبدیل وجه نقد موجب بهبود سوددهی شرکت می شود زیرا طولانی شدن چرخه تبدیل وجه نقد مستلزم صرف مبالغ مالی پر هزینه خارجی است ، همچنین این روش در قیاس با روش های سنتی سنجش نقدینگی از جمله نسبت جاری و نسبت سریع(آنی) که تنها بر ارقام ترازنامه اتکا دارند، بسیار قوی تر و پیچیده تر است. چرخه تبدیل وجه نقد بعد زمانی نقدینگی را نیز در نظر می گیرد و توان کلی شرکت در نقدینگی را مورد ارزیابی قرارمی دهد. (نوبانی[9] ، 2009 ، 12)
معیارهای اندازه گیری عملکرد را با توجه به مفاهیم حسابداری و مفاهیم اقتصادی می توان به دو دسته حسابداری و اقتصادی تقسیم کرد.
معیارهای حسابداری ارزیابی عملکرد شرکت عبارتند از:سود، رشد سود ، سود تقسیمی ، جریان های نقدی ، سود هر سهم و نسبت های مالی (شامل [10] ROA،ROE[11] ،ROI[12] ،P/E ، نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام و نسبت Q توبین[13]). در معیار های حسابداری، عملکرد شرکت باتوجه به داده های حسابداری ارزیابی می شودکه به دو معیار تقسیم می شود :
1-معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری که عمدتاً با بهره گرفتن از اطلاعات تاریخی موجود در صورتهای مالی اساسی و یادداشت های همراه ، عملکرد شرکت را اندازه گیری می کنند. از این معیار ها می توان به نرخ بازده داراییها(ROA) و نرخ بازده سرمایه گذاری (ROI) اشاره کرد.
2- معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری و اطلاعات بازار : این معیارها علاوه بر استفاده از اطلاعات موجود در صورتهای مالی اساسی و یادداشت های همراه، اغلب از اطلاعات بازار برای اندازه گیری عملکرد شرکت استفاده می-کند به همین دلیل این معیار ها علاوه بر حفظ مزایای معیارهای قبلی، برخی معایب آنها را نیز برطرف می کند بعبارتی چون از اطلاعات بازار استفاده می کند معیارها تا حدودی مربوط تر هستند و بیشتر با واقعیت همخوانی دارند و ولی از قابلیت اتکای کمتری برخوردارند به دلیل اینکه اطلاعات بازازر دائماً در حال تغییر می باشد نسبت Qتوبین از جمله این معیارها است. و در معیارهای اقتصادی، عملکرد شرکت با توجه به قدرت کسب سود دارائی های موجود و سرمایه گذاری بالقوه و با عنایت به نرخ بازده و نرخ هزینه سرمایه ارزیابی می گردد معیارهای اقتصادی ارزیابی عملکرد شرکت عبارتند از :ارزش افزوده اقتصادی (EVA)، ارزش افزوده بازار (MVA) و ارزش افزوده اقتصادی تعدیل شده (REVA) است .(جهانخانی و پارساییان ، 1387)
نسبت بازده سرمایه گذاری(ROI) نمایانگر میزان سودآوری فعالیتهای یک شرکت است و سود هر ریال از وجوه سرمایه گذاری شده در شرکت را محاسبه می کند. شرکتهایی که به طور مؤثر از داراییهایشان استفاده کنند ٬ بازده بالایی خواهند داشت؛ اما شرکتهایی که کارایی کمی دارند از بازدهی پایین تری نیز برخوردار خواهند شد و نسبت بازده داراییها (ROA) به مهارت های تولید و فروش شرکت مربوط می شود و بوسیله ساختار مالی شرکت تحت تاثیر قرار نمی گیرد.
از طرف دیگر نسبت Q توبین یکی از ابزارهای اندازه گیری عملکرد شرکت( ارزش بازار) می باشد که از طریق تقسیم ارزش بازار شرکت به ارزش دفتری یا ارزش جایگزینی دارائی های شرکت بدست می آید در رابطه علت و معلولی بین شاخص Q توبین و میزان سرمایه گذاری انجام شده توسط شرکت ، .اگر شاخص Q توبین محاسبه شده برای شرکت بزرگتر از یک باشد، انگیزه زیادی برای سرمایه گذاری وجود دارد، بعبارتی نسبت Q توبین بالا، معمولاً نشانه ارزشمندی فرصت های رشد شرکت می باشد. اگر نسبت Q توبین کوچکتر از یک باشد سرمایه گذاری متوقف می شود. در صورتی که شرکت از تمامی فرصت های سرمایه گذاری بهره برداری کند ارزش نهایی Q توبین بسوی عدد واحد یک میل پیدا می کند. (جهانخانی و پارساییان ، 1387)
از اینرو متغیرهای این تحقیق شامل : چرخه تبدیل وجه نقد ، نسبت جاری ، نسبت دارایی جاری به کل دارایی ها ، نسبت بدهی جاری به کل دارایی ها و نسبت کل بدهی به کل دارایی ها (به عنوان اجزای مدیریت سرمایه در گردش) و نسبت Qتوبین(به عنوان معیار ارزش بازار )و نرخ بازده دارایی ها(ROA) و نرخ بازده سرمایه گذاری ((ROI (به عنوان معیار قابلیت سود آوری شرکت ) می باشد.
با توجه به مطالب فوق اینگونه به نظر میرسد که اجزای مدیریت سرمایه در گردش می تواند عامل ارزشمندی در فرایند سودآوری و ادارهی بنگاه اقتصادی محسوب شود. چرا که نحوه اداره و مدیریت دارایی های موجود در شرکت را مشخص کرده و نشان میدهد که واحد تجاری، این منابع ارزشمند شرکت را که میتوانست صرف بهبود سودآوری و تقویت وضع رقابتی شرکت شود به چه صورت مدیریت نموده است(نوبانی و همکاران[14]،2010).
تحقیقاتی که تاکنون درباره مدیریت سرمایه در گردش و اجزای آن صورت گرفته است بیانگر این موضوع هستند که این شاخص، عملکرد مدیران را تحت شعاع قرار داده و رابطه معکوسی بین اجزای آن مانند چرخه تبدیل پول نقد ، نسبت جاری ، نسبت بدهی با سودآری، گردش نقدی عملیاتی و عملکرد شرکت دارد .
همچنین در تحقیق حاضر برآنیم تا با بهره گرفتن از مفاهیم و تئوریهای مدیریت مالی، حسابداری و مطالعات کتابخانه ای، استراتژی های گوناگونی که در رابطه با بررسی رابطه بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش ، ارزش بازار و سودآوری در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد را مورد بررسی و تبیین قرار دهیم و شواهد لازم جهت پاسخ به سئوالات زیر ارائه نماییم که:
1) چه ارتباطی بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و Q توبین به عنوان معیار ارزش بازار وجود دارد؟
2) چه ارتباطی بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و بازده دارایی ها (ROA) وجود دارد؟
3) چه ارتباطی بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و بازده سرمایه گذاری ((ROI وجود دارد؟
1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق
موضوع مدیریت سرمایه در گردش طی سالهای اخیر در سایر کشورها مورد مطالعه فراوان قرار گرفته است،نتایج کلی و عمومی این تحقیقات در بورسهای مختلف تقریبا یکسان ونشان دهنده این مطلب است که بین مولفه های مختلف سرمایه در گردش و سودآوری رابطه ای معنادار و قابل تامل وجود دارد.با توجه به اهمیت موضوع مدیریت سرمایه در گردش واینکه به این موضوع در کشور ما کمتر پرداخته شده است لذا برپایه تحقیقات صورت گرفته در سایر کشورها و با بهره گرفتن از مدلها ومتغیرهای استفاده شده در آن تحقیقات موضوع در بورس اوراق بهادارتهران مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ضرورت دارد با انجام تحقیق حاضر شواهدی بدست آید تا بعضی مسائل پیش روی مدیران مورد بررسی قرارگیرد همچنین تعمق در مورد نکات زیر اهمیت موضوع را برجسته می کند:
– یکی از شاخص های مهمی که می تواند به استفادهکنندگان اطلاعات حسابداری در تصمیم گیریهای اقتصادیشان کمک کند شاخص چرخه تبدیل وجه نقد است؛ چرا که چرخهی تبدیل وجه نقد معیار عملکرد قدرتمندی برای ارزیابی کیفیت مدیریت سرمایه در گردش یک شرکت است (باتار[15]،2010)
-راهکار مدیریت کارای سرمایه در گردش از یک شرکت به شرکت دیگر تغییر می کند و متکی به تولید، نوع تجارت، سیاستهای تجاری، استراتژی واحد تجاری و غیره میباشد. بنابراین برای سازمانها بسیار مهم است تا راهی را برای مدیریت کردن کارامد سرمایه در گردش بیابند(رهنما رودپشتی ،1387).
-در حال حاضر وضعیت نقدینگی شرکتها در شرایط نامناسبی قرار دارد و اکثر شرکتهای ایرانی به علت موقعیت تورمی که در کشور حاکم است ترجیح می دهند تا وجه نقد را به دارائی های دیگر تبدیل کنند واین موضوع باعث می شود که شرکتها در سررسید بدهیها در مانده شوند و به اعتبار سازمان لطمه وارد شود. (رهنمای رودپشتی، 1387)
– استفاده از نسبت های نقدینگی می تواند در ارزیابی نقدینگی وتوانایی پرداخت دیون واحد تجاری نقش به سزایی داشته باشد . توانایی پیش بینی ورشکستگی واحد تجاری هم از دیدگاه سرمایه گذاری خصوصی و هم از دیدگاه اجتماعی حائز اهمیت است زمانی که بحث تحلیل نقدینگی مطرح می شود ، اطلاعات صورت جریان وجوه نقد نسبت به بررسی رابطه بین نسبت های نقدینگی سنتی به مراتب قابل اتکاتر از اطلاعات ترازنامه است . داده ها ی ترازنامه ایستا است و وضعیت بنگاه اقتصادی را در یک مقطع زمانی اندازه گیری می کند ، در حالی که صورت جریان وجوه نقد، تغییرات در سایر صورت های مالی را گزارش می کند و تخصیص های اختیاری را با تأکید بر آنچه سهامداران واقعاً به آن اهمیت می دهند، می زداید(عالیور ، 1373).
– تجربه نشان داده است که اغلب شرکتهایی که با پریشانی مالی مواجه شده و نهایتاً سرنوشت برخی از آنان به ورشکستگی کشیده می شود، یکی از دلایل عمده آن عدم مدیریت صحیح سرمایه در گردش میباشد از طرف دیگر به خاطر اهمیتی که وجوه نقد در اداره واحد تجاری دارد اگر درست مدیریت نشود ممکن است مشکلات بسیاری از جمله ورشکستگی موسسه را موجب شود ، قانون تجارت، ورشکستگی را نتیجه توقف واحد تجاری تعریف کرده است و توقف را ناتوانی واحد تجاری از پرداخت بموقع بدهیها دانسته است. (رهنما رودپشتی، 1388)
– شاید با توجه به تغییراتی که در میزان دارایی های جاری رخ داده است، مدیران مجبور شوند در تصمیماتی که قبلاً برای تأمین مالی گرفته اند تجدید نظر کنند؛ مثلاً اگر برای تأمین مالی دارایی های جاری از مبالغ سنگینی وام کوتاه مدت استفاده شده است، گرفتن وامهای اضافی و تمدید وامهایی که به سررسید میرسند مستلزم صرف وقت و انرژی بیشتر مدیریت شرکت خواهد بود.(مدرس،1387)
– نیازهای نقدی عملیات واحد تجاری، به منظور اطمینان یافتن از دسترسی به موقع به وجوه نقد لازم پیشبینی میشود.در عین حال، چرخه دریافتها و پرداختهای وجوه نقد باید تحت کنترل باشد تا از اتلاف آنها و سرمایهگذاریهای غیر ضروری در اقلام سرمایه در گردش خودداری شود. ( نظری ،1381)
1-4) اهداف تحقیق
اهداف علمی تحقیق شامل موارد زیر است:
1- تعیین ارتباط بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و Q توبین بعنوان معیار ارزش بازار
2- تعیین ارتباط بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و بازده دارایی ها (ROA)
3- تعیین ارتباط بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و بازده سرمایه گذاری ((ROI
همچنین اهداف کاربردی تحقیق حاضر شامل موارد زیر می باشد:
– هدف این پژوهش را می توان ارائه تحقیقی درباره یکی از جنبه های مدیریت سرمایه در گردش دانست، که بتواند در امر نگارش، بهبود و یا اصلاح استاندارد حسابداری در رابطه با مدیریت سرمایه در گردش مؤثر واقع شود؛ چرا که پایه و اساس تدوین هرگونه استانداردی، تحقیقات در آن زمینه میباشد که با توجه به شرایط بومی آن کشور به انجام میرسد.
– این تحقیق سعی بر معرفی یکی از نوین ترین فن های ارزیابی عملکرد شرکتها تحت عنوان Q توبین و همچنین انجام مطالعه بر روی معیار ارزش بازار (Q توبین) و بررسی بار اطلاعاتی وقدرت توضیح دهندگی آن در مقایسه با سایر معیارهای عملکرد شرکتها و در نتیجه کمک به سهامداران برای اتخاذ تصمیمات صحیح را دارد.
– در ارتباط با شناور کردن زمان های بین دریافتها و منظور کردن وجوه نقد در حسابهای بانکی شرکت،هدفهایی میتوان تعیین کرد.در بیشتر موارد،این موضوع را میتوان یکی از هدفهای بهرهوری دایره حسابهای دریافتنی تلقی کرد.
– کمک به سرمایه گذاران به عنوان تأمینکنندگان منابع و به عنوان اصلیترین استفادهکنندگان صورتهای مالی در جهت تصمیم گیری در مورد خرید، نگهداری یا فروش سهام خود و ارزیابی عملکرد واحد تجاری از نظر سودآوری و نقدینگی کافی و توان شرکت جهت پرداخت سود سهام.
– کمک به مشتریان شرکت در مورد تداوم فعالیت واحد تجاری، بالاخص زمانی که رابطه آنان با واحد تجاری بلند مدت بوده یا اینکه در حد قابل ملاحظهای به محصولات واحد تجاری وابستهاند.
– کمک به مدیران شرکتهای بورس اوراق بهادار جهت شناسایی تنگناهای موجود در صورتهای مالی و اخذ تصمیماتی برای رفع آنها.
– کمک به مدیران شرکتهای غیر بورسی ، جهت دخالت دادن نتایج تحقیق در ارزیابی فعالیتهای شرکتها.
بنابراین هدف این تحقیق ، بررسی و مطالعه رابطه بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش( شامل: چرخه تبدیل وجه نقد و نسبت جاری و نسبت دارائی های جاری به کل دارایی ها و نسبت بدهی جاری به کل دارایی و نسبت بدهی) و Q توبین بعنوان معیار ارزش بازار و سودآوری واحد تجاری است
1- 5) فرضیه های تحقیق
بر اساس بررسی های صورت گرفته، در خصوص اجزای مدیریت سرمایه در گردش و رابطه آنها با ارزش بازار و سودآوری ، فرضیه های زیر تدوین شده است:
1) بین چرخه تبدیل وجه نقد ([16]CCC) و Q توبین بعنوان معیار ارزش بازار ارتباط وجود دارد.
2) بین نسبت جاری (CACLR[17]) و Q توبین بعنوان معیار ارزش بازار ارتباط وجود دارد.
3) بین نسبت دارایی جاری به کل داراییها (CATAR[18]) و Q توبین بعنوان معیار ارزش بازار ارتباط وجود دارد.
4) بین نسبت بدهی جاری به کل داراییها (CLTAR[19]) و Q توبین بعنوان معیار ارزش بازار ارتباط وجود دارد.
5) بین نسبت بدهی ([20]DTAR) و Q توبین بعنوان معیار ارزش بازار ارتباط وجود دارد.
6) بین چرخه تبدیل وجه نقد (CCC) و نسبت بازده دارایی ها (ROA) ارتباط وجود دارد.
7) بین نسبت جاری (CACLR) و نسبت بازده دارایی ها (ROA) ارتباط وجود دارد.
8) بین نسبت داراییهای جاری به کل داراییها (CATAR) و نسبت بازده دارایی ها (ROA) ارتباط وجود دارد.
9) بین نسبت بدهیهای جاری به کل داراییها (CLTAR) و نسبت بازده دارایی ها (ROA) ارتباط وجود دارد.
10) بین نسبت بدهی (DTAR) و نسبت بازده دارایی ها (ROA) ارتباط وجود دارد.
11) بین چرخه تبدیل وجه نقد (CCC) و نسبت بازده سرمایه گذاری (ROI) ارتباط وجود دارد.
12) بین نسبت جاری (CACLR) و نسبت بازده سرمایه گذاری (ROI) ارتباط وجود دارد.
13) بین نسبت داراییهای جاری به کل داراییها (CATAR)و نسبت بازده سرمایه گذاری (ROI) ارتباط وجود دارد.
14) بین نسبت بدهیهای جاری به کل داراییها (CLTAR) و نسبت بازده سرمایه گذاری (ROI) ارتباط وجود دارد.
15) بین نسبت بدهی (DTAR) و نسبت بازده سرمایه گذاری (ROI) ارتباط وجود دارد.
توضیح اینکه فرضیات 1 تا 5 ارتباط بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و Q توبین بعنوان معیار ارزش بازار و فرضیات 6 تا 10 ارتباط بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش ونسبت بازده دارایی ها (ROA) و فرضیات 11 تا 15 ارتباط بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و نسبت بازده سرمایه گذاری ((ROI ، را مورد بررسی قرار می دهد.
1-6) روش تحقیق
انتخاب روش پژوهش بستگی به هدف ها و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. بنابراین هنگامی میتوان در مورد بررسی و انجام یک پژوهش تصمیم گرفت که ماهیت موضوع پژوهش، هدف ها و نیز وسعت و دامنه آن مشخص باشد. بنابراین لازم است روش پژوهش به طور واضح و آشکار تعریف و تعیین گردد تا با تشریح و بیان آن بتوان قلمرو اجرایی پژوهش را مشخص و محدود نمود. تحقیق حاضر از شاخه تحقیقات کاربردی و از نوع همبستگی و ارتباطی است. همچنین لازم به ذکر است که از نظر قلمرو موضوعی، تحقیق حاضر طبق طبقه بندی صورت گرفته در ادبیات موجود از جمله تحقیقات اثباتی از نوع ارتباطی است که سعی در بیان وجود رابطه بین اجزای مدیریت سرمایه در گردش و Q توبین بعنوان معیار ارزش بازار و نسبت بازده دارایی ها (ROA) و نسبت بازده سرمایه گذاری ((ROI دارد.
1-7) نحوه جمع آوری اطلاعات و داده ها
در این تحقیق از آنجایی که داده های مورد نیاز برای آزمون فرضیات تحقیق با مراجعه به صورتهای مالی و یادداشت های توضیحی و سایر اطلاعات شرکت های پذیرفته شده درسازمان بورس اوراق بهادار(شامل: ترازنامه ، سودوزیان ، گزارشهای بورس ، آمار معاملات روزانه سهام ، سایت های اینترنتی بورس) فراهم می شود ، از روش اسنادی استفاده می شود. روش گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای است. مبانی نظری و ادبیات تحقیق از طریق کتب ، پایان نامه ها و مقالات انگلیسی و فارسی صورت می گیرد. داده های مورد آزمون از نرم افزار های رهآورد نوین استخراج شده است. به منظور اطمینان از صحت داده های استخراج شده ، به طور نمونه داده ها با صورت های مالی شرکت ها تطبیق داده شده است. برای مرتب کردن داده ها از نرم افزار Excel استفاده شده است. همچنین با توجه به توابع موجود در این نرم افزار برخی از متغیرها با بهره گرفتن از این توابع محاسبه شده است.علاوه بر این از نرم افزار آماری E-views، برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است.
1-8 ) قلمرو تحقیق
قلمرو این تحقیق دارای دو بعد به شرح زیر است :
الف) قلمرو مکانی: که شامل شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.
ب) قلمرو زمانی: در تحقیق حاضر از اطلاعات 5 ساله (1389- 1385) استفاده شده است.
1- 9) جامعه آماری و نمونهگیری
جامعه آماری این تحقیق با توجه به قلمرو تحقیق در برگیرندهی کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای مدت 5 سال در طی سالهای 1385 الی 1389 می باشد.
در این تحقیق از روش نمونه گیری سیستماتیک استفاده شده است یعنی شرکتهایی که دارای شرایط زیر باشند به عنوان نمونه انتخاب شده و مورد بررسی قرار می گیرند و شرکتهایی که شرایط زیر را نداشته باشند از جمعیت نمونه حذف خواهند شد. برای انتخاب نمونه آماری، محدودیتهای زیر اعمال خواهد شد :
1) شرکت باید تولیدی باشد. این محدودیت به این دلیل انتخاب شده چون شاخص های مربوط به متغیر مستقل بخصوص دوره گردش موجودی کالا در شرکتهای تولیدی نسبت به سایر شرکتها قابلیت استفاده و بررسی بیشتری دارند.
2) به منظور افزایش قابلیت مقایسه، سال مالی شرکتها باید منتهی به پایان اسفندماه بوده و شرکتها نباید در طی دوره مطالعه سال مالی خود را تغییر داده باشند.
3) شرکتهای مورد نظر باید در طول دوره مطالعه فعالیت مستمرداشته و سهام آنها هر ماه مورد معامله قرار گیرد(عدم توقف نماد معاملاتی بیش از 1 ماه). چرا که تقریباً همه شرکتهایی که فعالیت مستمر و دائم در عملیات تولیدی خود دارند، برای مراحل تولید، به سرمایه در گردش احتیاج خواهند داشت.
4) باید به صورتهای مالی شرکت(شامل یادداشت های همراه) دسترسی لازم وجود داشته باشد.
و بدلیل ماهیت موضوع ،شرکتهای سرمایه گذاری ،واسطه گری مالی و بانک ها از نمونه آماری حذف می شوند
چکیده………………………………… 1
فصل اول: کلیات تحقیق
1-1. مقدمه ………………………………… 3
1-2. بیان مسأله………………………………… 4
1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………… 8
1-4. اهداف تحقیق………………………………… 9
1-5. فرضیه های تحقیق………………………………… 10
1-6. روش تحقیق………………………………… 11
1-7. نحوه جمع آوری اطلاعات و داده ها………………………………… 11
1-8 . قلمرو تحقیق………………………………… 11
1- 9. جامعه آماری و نمونه گیری………………………………… 12
1- 10. مدل تحلیلی تحقیق………………………………… 12
1-10-1 . تعاریف عملیاتی مربوط به متغیرهای مستقل …………………………… 13
1-10-1-1. چرخه تبدیل وجه نقد (ccc)……………………. 13
1- 10-1-2. نسبت جاری (CACLR)……………………. 13
1-10-1-3. نسبت دارائی های جاری به کل دارایی ها ( (CATAR)……………………. 13
1-10-1-4. نسبت بدهی جاری به کل دارایی (CLTAR)……………………. 13
1-10-1-5. نسبت بدهی(DTAR)……………………. 13
1-10-2. تعاریف مربوط به متغیرهای وابسته………………………………………. 14
1-10-2-1.نسبت Q توبین (TQ) …………………………… 14
1-10-2-2. نسبت بازده دارایی ها (ROA )………………. 14
1-10-2-3. نسبت بازده سرمایه گذاری( ROI )………………. 14
1-11. شاخص های به کار گرفته شده برای ارزیابی متغیرها………………………………… 14
1-11-1. شاخص های به کار گرفته شده برای ارزیابی متغیر مستقل…………………………… 15
1-11-1-1. شاخص های ارزیابی و محاسبه متغیر چرخه تبدیل وجه نقد………………. 15
1-11-2. شاخص های به کار گرفته شده برای ارزیابی متغیر وابسته…………………………… 15
1-12. خلاصه مطالب فصل اول…………………………………. 16
فصل دوم: ادبیات ، چارچوب نظری و پیشینه تحقیق
2-1. مقدمه………………………………… 18
2-2. سرمایه در گردش ………………………………… 19
2-3. مدیریت سرمایه در گردش و اجزای آن………………………………… 20
2- 3-1. چرخه تبدیل وجه نقد……………………….. 22
2- 3-2. دوره گردش موجودی ها……………………….. 23
2-3-3. دوره وصول مطالبات……………………….. 23
2- 3-4. دوره باز پرداخت حسابهای پرداختنی……………………….. 24
2-4. استراتژی سرمایه در گردش، ریسک و بازده………………………………… 25
2-5. استراتژی محافظه کارانه و ارتباط آن با اقلام چرخه تبدیل وجه نقد………………………………… 26
2-6. استراتژی جسورانه و ارتباط آن با اقلام چرخه تبدیل وجه نقد………………………………… 26
2-7. مدیریت اعتبارات………………………………… 27
2-7-1. معیارهای اعطای اعتبار به مشتریان……………………….. 27
2-7-2. تضمین مطالبات……………………….. 28
2-7-3. روشهای وصول مطالبات……………………….. 28
2-8. وجوه لازم برای اجرای سیاستهای اعتباری………………………………… 29
2-8-1. ارزیابی سیاستهای مختلف اعتباری……………………….. 29
2-8-2. اعتبارات تجاری……………………….. 30
2-8-3. استراتژی های اعتبارات تجاری……………………….. 31
2-9. ورشکستگی و چرخه تبدیل وجه نقد………………………………… 32
2-9-1. نهفتگی……………………….. 32
2-9-2. کسری وجه نقد ……….. 32
2-9-3. عدم پرداخت دیون مالی یا تجاری……………………….. 32
2-9-4. قدرت پرداخت دیون کامل……………………….. 32
2-10. ارتباط مراحل ورشکستگی با چرخه تبدیل وجه نقد………………………………… 33
2-11. چرخه تبدیل وجه نقد و فرایند ارزش آفرینی………………………………… 35
2-12. چرخه تبدیل وجه نقد و تورم ………………………………… 36
2-13. مبانی و روشهای ارزیابی عملکرد……………………………………………. 37
2-13-1. ارزیابی عملکرد با بهره گرفتن از تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی…………………………………… 37
2-13-1-1. نسبت های مالی……………………………….. 38
2-13-1-1-1.نسبتهای نقدینگی 38
2-13-1-1-2. نسبت های فعالیت 39 2-13-1-1-3. نسبتهای اهرمی ( بازپرداخت بدهیهای بلند مدت) 39
2-13-1-1-4. نسبتهای سود آوری 39
2-13-1-2. ارزیابی عملکرد با ترکیب اطلاعات حسابداری و بازار……………………………….. 43
2-13-1-3. ارزیابی علمکرد با بهره گرفتن از داده‌های مدیریت مالی……………………………….. 43
2-13-1-4. ارزیابی عملکرد با بهره گرفتن از داده‌های اقتصادی……………………………….. 43
2-14. محدودیتهای استفاده از نسبتهای مالی……………………………………………. 44
2-15. تجزیه وتحلیل سرمایه در گردش از طریق برخی نسبت‌هاى مالی………………………………… 45
2-15-1. نسبت جاری…………………………………… 45 2-15-2. نسبت دارائى‌هاى جارى به کل دارائى‌ها…………………………………… 45 2-15-3. نسبت بدهى‌هاى جارى به کل دارائى‌ها…………………………………… 45 2-15-4 . نسبت‌هاى نقدینگى…………………………………… 46
2-16. نسبت‌هاى مالى و استراتژى‌هاى مدیریت سرمایه در گردش……………………………………………. 46
2-17. سود آوری………………………………… 47
2-18 . ارزش شرکت………………………………… 48
2-18-1. ارزش دفترى ……………………….. 48
2-18-2 . ارزش بازار……………………….. 48
2-18-3. ارزش با فرض تداوم فعالیت …………………………. 49
2-18-4. ارزش با فرض انحلال شرکت ……………………….. 49
2-18-5. ارزش ذاتى سهام یک شرکت ……………………………. 49
2-19. نسبت Q توبین بعنوان معیار تعیین ارزش بازار شرکت………………………………… 49
2-19-1 – معایب نسبت Q توبین……………………….. 53
2-19-2. مزایای نسبت Qتوبین……………………….. 53
2-20. اثرات مدیریت سرمایه در گردش بر سودآوری و ارزش شرکت………………………………… 53
2-21. پیشینه تحقیق ………………………………… 56
2-21-1. تحقیقات انجام شده در سایر کشورها……………………….. 56
2-21-2. تحقیقات انجام شده در داخل کشور……………………….. 62
2-22. خلاصه فصل دوم………………………………… 70
فصل سوم: روش شناسی تحقیق
3-1. مقدمه………………………………… 72
3-2 . روش تحقیق………………………………… 72
3-3. فرضیه های تحقیق………………………………… 73
3-4. جامعه و نمونه آماری تحقیق………………………………… 74
3-5. نحوه جمع آوری داده ها………………………………… 77
3-6. تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق………………………………… 77
3-6-1. تعاریف عملیاتی مربوط به متغیرهای مستقل و نحوه ارزیابی آنها……………………………. 77
3-6-2. تعاریف عملیاتی مربوط به متغیرهای وابسته و نحوه ارزیابی آنها……………………………. 79
3-7 . روش تجزیه تحلیل داده ها………………………………… 80
3-7-1 . تحلیل همبستگی……………………………. 80
3-7-1-1 . ضریب همبستگی(r)……………………….. 80
3-7-1-2 . ضریب تعیین (R2)……………………….. 81
3-7-2 . مدل های رگرسیونی……………………………. 82
3-7-3. آزمون فرضیه ها……………………………. 83
3-7-3-1. آزمون فروض کلاسیک……………………….. 84
3-8 . روش آزمون فرضیه های تحقیق………………………………… 85
3-8-1. آزمون مانایی(استایی) متغیرها……………………………. 85
3-8-2 . آزمون ریشه واحد……………………………. 85
3-8-3 . آزمون دیکی – فولر تعمیم یافته ( ADF )……………………………. 85
3-9 . خلاصه فصل سوم………………………………… 86
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و آزمون داده ها
4-1. مقدمه………………………………… 88
4-2. تجزیه تحلیل داده ها………………………………… 88
4-2-1 . تجزیه تحلیل توصیفی……………………………. 89
4-2-2. تجزیه تحلیل مقایسه ای……………………………. 89
4-2-3 . تجزیه تحلیل علی……………………………. 89
4-3 . آمار توصیفی………………………………… 90
4-4. همبستگی بین متغیرها………………………………… 91
4-4-1. ضریب همبستگی پیرسون(r )…………………………….. 91
4-4-2. ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن(rs)…………………………….. 93
4-5 . بررسی ناهمسانی واریانس (به عنوان یکی از مفروضات مهم در رگرسیون)………………………………… 94
4-6 . آزمون مانایی(استایی) متغیرها 96
4-6- 1 . آزمون ریشه واحد…………………………….. 96
4-6- 1-1 . آزمون دیکی – فولر تعمیم یافته ( ADF ) 96
4-7. آزمون فرضیه های تحقیق………………………………… 98
4-8 . نتایج آزمون فرضیه ها………………………………… 99
4-8-1. نتایج آزمون فرضیه اول…………………………….. 99
4-8-2. نتایج آزمون فرضیه دوم…………………………….. 99
4-8-3. نتایج آزمون فرضیه سوم…………………………….. 100
4-8-4. نتایج آزمون فرضیه چهارم…………………………….. 100
4-8-5. نتایج حاصل از آزمون فرضیه پنجم…………………………….. 100
4-8-6. نتایج آزمون فرضیه ششم…………………………….. 100
4-8-7. نتایج آزمون فرضیه هفتم…………………………….. 101
4-8-8. نتایج آزمون فرضیه هشتم…………………………….. 101
4-8-9. نتایج آزمون فرضیه نهم…………………………….. 101
4-8-10. نتایج آزمون فرضیه دهم…………………………….. 101
4-8-11. نتایج آزمون فرضیه یازدهم…………………………….. 102
4-8-12. نتایج آزمون فرضیه دوازدهم…………………………….. 102
4-8-13. نتایج آزمون فرضیه سیزدهم…………………………….. 102
4-8-14. نتایج آزمون فرضیه چهاردهم…………………………….. 103
4-8-15. نتایج آزمون فرضیه پانزدهم…………………………….. 103
4-9. خلاصه فصل چهارم………………………………… 103
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها
5-1. مقدمه………………………………… 105
5-2 . خلاصه نتایج………………………………… 105
5-2-1 . خلاصه نتایج حاصل از ادبیات موضوعی……………………….. 105
5-2-2 . خلاصه نتایج حاصل از آزمون فرضیه ها……………………….. 106
5-2-2-1. نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول………………………… 106
5-2-2-2. نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم………………………… 106
5-2-2-3. نتایج حاصل از آزمون فرضیه سوم………………………… 107
5-2-2-4. نتایج حاصل از آزمون فرضیه چهارم………………………… 107
5-2-2-5. نتایج حاصل از آزمون فرضیه پنجم………………………… 107
5-2-2-6. نتایج حاصل از آزمون فرضیه ششم………………………… 107
5-2-2-7. نتایج حاصل از آزمون فرضیه هفتم………………………… 108
5-2-2-8. نتایج حاصل از آزمون فرضیه هشتم………………………… 108
5-2-2-9 نتایج حاصل از آزمون فرضیه نهم………………………… 108
5-2-2-10.نتایج حاصل از آزمون فرضیه دهم………………………… 108
5-2-2-11.نتایج حاصل از آزمون فرضیه یازدهم………………………… 109
5-2-2-12.نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوازدهم………………………… 109
5-2-2-13. نتایج حاصل از آزمون فرضیه سیزدهم………………………… 109
5-2-2-14. نتایج حاصل از آزمون فرضیه چهاردهم………………………… 109
5-2-2-15.نتایج حاصل از آزمون فرضیه پانزدهم………………………… 110
5-2-3 . خلاصه مقایسه نتایج این پژوهش با پژوهش های قبلی……………………….. 111
5-3. تحلیل و تفسیر نتایج فرضیه های تایید شده………………………………… 111
5-4 . محدودیت های تحقیق………………………………… 113
5-5 . پیشنهادها برای تحقیق های آتی………………………………… 114
5-6. پیشنهادهای کاربردی………………………………… 114
5-7. خلاصه فصل پنجم ………………………………… 115
منابع و مآخذ
الف- فهرست منابع فارسی………………………………… 117
ب- فهرست منابع غیر فارسی………………………………… 120
پیوست
الف – آمار توصیفی……………………………… 122
ب- جداول نتایج آزمون همبستگی بین متغیرها………………………………… 123
ج- جداول مربوط به آزمون فرضیات 15 گانه با بهره گرفتن از روش OLS………………………………… 125
چکیده انگلیسی
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
تعداد صفحه: 125
قیمت 70 هزار تومان
70,000 تومانافزودن به سبد خرید