پایان نامه بازسازی زندگی پس از طلاق

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

این پژوهش با هدف درک تفاسیر افراد از زندگی پس از طلاق و نحوه مواجهه و بازسازی زندگی آنان صورت گرفته است. در این راستا، با بهره گرفتن از روش نظریه زمینه­ای و تکنیک مصاحبه کیفی عمیق نیمه­ساختاریافته، به مطالعه فرایند بازسازی زندگی پس از طلاق 36 زن و مرد طلاق­گرفته پرداختیم و در انتها مدل پارادایمی حاصل از داده ­ها را ترسیم نمودیم. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که افراد بازسازی زندگی پس از طلاق خود را با توجه به شرایط زمینه­ای، علّی و مداخله­گری چون دارا بودن انواع سرمایه­ها، زمینه ­های ازدواج و پیشا ازدواج، زمینه ­های طلاق، متعین­های زمانی، عادتواره­های عقیدتی و فرهنگی، به شیوه ­های گوناگونی تجربه می­ کنند. همچنین کنشگران از استراتژی­های کنش- واکنش­ متفاوتی در مواجهه با زندگی پس از طلاق استفاده می­ کنند. نحوه مدیریت نیازها و چالش­های پس از طلاق، چگونگی بازتعریف «خود»، نحوه تعاملات و مواجهه با فشارهای اجتماعی پس از طلاق منجر به پیامدهای متفاوتی برای آنان می­گردد که این پیامدها می ­تواند تیپ بازسازی زندگی کنشگران را رقم زند. بر این اساس سه تیپ اصلی شامل بازسازی فعالانه(پیشروانه)، بازسازی دوگانه(انتقالی) و بازسازی منفعلانه(واپس­گرایانه)، از عمده تیپ­های بازسازی بدست آمده در این تحقیق است. از سویی یافته­ های این پژوهش نشان می­دهد بازسازی فرآیندی ترکیبی و دو وجهی است. از این رو، سوژه­هایی که بازسازی موفقی را تجربه کرده­اند از دو جنبه ذهنی و عینی موفق عمل کرده­اند و آنهایی که روند زندگی پس از طلاق­شان واپس­گرایانه و با شکست همراه بوده است، در این دو جنبه ناموفق عمل کرده­اند. همچنین عده­ای نیز در مرحله انتقالی به سر می­برند و  از جنبه­ای موفق و از جنبه­ای دیگر ناموفق عمل کرده­اند. یافته­ های این پژوهش در مجموع نشان می­دهد پدیده طلاق و زندگی پس از آن شامل مجموعه ­ای از پیوستگی­ها و انفصالات است. از این رو سوژه­هایی که به لحاظ عینی و ذهنی قادر به خلق اتصالات و پیوستگی­های جدید باشند، بازسازی مثبت و پیشروانه­ای را خواهند داشت، این در حالی است که برای کنشگرانی که انفصالات مضاعفی را پس از طلاق تجربه کرده­اند و امکان خلق اتصالات جایگزین را نداشته اند، فرآیند بازسازی زندگی پس از طلاق به شیوه­ای منفی و واپس­گرایانه خواهد بود.

واژگان کلیدی: طلاق، بازسازی، نظریه زمینه­ای، سرمایه، عادت­واره، عاملیت

فهرست مطالب

 عنوان                                                                                                                  صفحه

• فصل اول: کلیات ……………………………………………………………………………………………….. 1
  • مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………… 2
  • طرح مسأله …………………………………………………………………………………………………………….. 4
  • سوالات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………6
  • اهداف تحقیق …………………………………………………………………………………………………………. 6
  • ضرورت و اهمیت پژوهش ………………………………………………………………………………………..6
• فصل دوم: حساسیت نظری…………………………………………………………………………………… 8
  • مقدمه­ای بر فصل……………………………………………………………………………………………………… 9
  • مفاهیم حساس نظری………………………………………………………………………………………………. 11
  • ادبیات تجربی…………………………………………………………………………………………………………. 22
    • نگاهی به مطالعات ایران ……………………………………………………………………………………….. 22
    • نگاهی به مطالعات سایر کشورها……………………………………………………………………………… 26

2-3-2-1- مروری بر تاریخچه طلاق در جهان؛ علل و زمینه­ها………………………………………………… 26

2-3-2-2- مروری بر مطالعات پس از طلاق…………………………………………………………………………. 29

2-3-2-2-1- پیامدهای منفی طلاق……………………………………………………………………………………… 29

2-3-2-2-2- تفاوت­های جنسیتی در مواجهه با طلاق……………………………………………………………..30

2-3-2-2-3- طلاق و ازدواج مجدد……………………………………………………………………………………. 31

2-3-2-2-4- طلاق و روابط والد فرزندی……………………………………………………………………………. 32

2-3-2-2-5- اثرات مثبت طلاق…………………………………………………………………………………………. 33

2-3-2-2-6- مروری بر چند تحقیق کیفی……………………………………………………………………………. 33

• فصل سوم: روش­شناسی تحقیق …………………………………………………………………………. 36
  • مقدمه­ای بر فصل …………………………………………………………………………………………………… 37
  • روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………… 38
    • فرایند کدگذاری در نظریه زمینه­ای ……………………………………………………………………. 39

3-2-1-1- کدگذاری باز………………………………………………………………………………………………….. 39

3-2-1-2- کدگذاری محوری…………………………………………………………………………………………… 40

3-2-1-3- کدگذاری گزینشی…………………………………………………………………………………………… 40

• میدان تحقیق……………………………………………………………………………………………………….. 41
• حجم نمونه و روش نمونه گیری …………………………………………………………………………….. 41
• تکنیک جمع­آوری داده ­ها………………………………………………………………………………………. 43
  • زمان و مکان مصاحبه………………………………………………………………………………………….. 44
• محدودیت­های تحقیق…………………………………………………………………………………………… 45
• اعتمادپذیری………………………………………………………………………………………………………… 46
  • باورپذیری………………………………………………………………………………………………………….. 46
  • اطمینان پذیری……………………………………………………………………………………………………. 47
  • تأییدپذیری…………………………………………………………………………………………………………. 48
  • انتقال­پذیری………………………………………………………………………………………………………… 49
• فصل چهارم: یافته­ های پژوهش ………………………………………………………………………… 51
  • مقدمه­ای بر فصل ………………………………………………………………………………………………….. 52
  • یافته­ های توصیفی …………………………………………………………………………………………………. 53
  • یافته­ های تحلیلی …………………………………………………………………………………………………… 58

4-3-1- مقولات مرتبط با شرایط علّی…………………………………………………………………………………. 60

4-3-1-1- زمینه ­های ازدواج و پیشاازدواج……………………………………………………………………………. 60

4-3-1-1-1- تیپ­های ازدواج……………………………………………………………………………………………. 61

4-3-1-1-2- تأثیر تعاملات خانوادگی بر ازدواج سوژه………………………………………………………….. 66

4-3-1-1-3- طول مدت آشنایی پیش از ازدواج……………………………………………………………………. 66

4-3-1-1-4- تجربه رابطه عاطفی- جنسی پیش از ازدواج……………………………………………………… 68

4-3-1-1-5- معیارهای ازدواج و تغییرات آن………………………………………………………………………. 70

4-3-1-1-6- زمینه فردی و خانوادگی سوژه……………………………………………………………………… 71

4-3-1-1-6-1- محدودیت­های پیشاازدواجی سوژه……………………………………………………………. 71

4-3-1-1-6-2- انتظارات از ازدواج و ریسک طلاق……………………………………………………………. 72

4-3-1-1-6-3- سابقه طلاق در خانواده و آشنایان……………………………………………………………… 73

4-3-1-2- زمینه ­های طلاق………………………………………………………………………………………………. 74

4-3-1-2-1- تیپ­های طلاق……………………………………………………………………………………………. 74

4-3-1-2-1-1- طلاق عقلانی………………………………………………………………………………………….. 75

4-3-1-2-1-1-1- طلاق عقلانی جاه­طلبانه………………………………………………………………………… 77

4-3-1-2-1-1-2- طلاق عقلانی فاعلانه……………………………………………………………………………. 78

4-3-1-2-1-1-3- طلاق عقلانی توافقی…………………………………………………………………………….. 79

4-3-1-2-1-1-4 طلاق عقلانی منفعلانه…………………………………………………………………………….. 80

4-3-1-2-1-2- طلاق اجباری…………………………………………………………………………………………. 80

4-3-1-2-1-3- طلاق شتاب­زده………………………………………………………………………………………. 81

4-3-1-2-2- احساسات و موضع­گیری نسبت به طلاق……………………………………………………….. 82

4-3-1-2-2-1-احساسات مثبت پس از طلاق……………………………………………………………………. 82

4-3-1-2-2-2- احساسات منفی پس از طلاق……………………………………………………………………. 83

4-3-1-2-2-2-1- احساس گناه، تقصیر یا پشیمانی از طلاق………………………………………………… 84

4-3-1-2-2-2-2- احساس فقدان…………………………………………………………………………………….. 85

4-3-1-2-2-2-3-احساس کینه، نفرت، خشم و انتقام نسبت به همسر…………………………………… 86

4-3-1-2-2-2-4- بی­اعتمادی و بدبینی نسبت به جنس مخالف……………………………………………..87

4-3-1-2-3- علل طلاق………………………………………………………………………………………………….. 90

4-3-2- مقولات مرتبط با شرایط زمینه­ای…………………………………………………………………………… 93

4-3-2-1- سرمایه اقتصادی………………………………………………………………………………………………. 93

4-3-2-1-1- میزان درآمد و سرمایه ­های شخصی و خانوادگی………………………………………………. 95

4-3-2-1-2- وضعیت اشتغال…………………………………………………………………………………………… 96

4-3-2-1-3- حمایت­های مالی بیرونی………………………………………………………………………………… 97

4-3-2-1-4- وضعیت مسکن…………………………………………………………………………………………….. 98

4-3-2-2- مقوله سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………………….. 99

4-3-2-2-1- حمایت­های خانوادگی…………………………………………………………………………………. 100

4-3-2-2-2- حمایت­های شبکه ­های دوستان و آشنایان……………………………………………………….. 101

4-3-2-2-3- عضویت در شبکه ­های اجتماعی……………………………………………………………………. 102

4-3-2-3- متعین­های زمانی……………………………………………………………………………………………… 104

4-3-2-3-1- طول دوره ازدواج……………………………………………………………………………………….. 105

4-3-2-3-2- طول دوره پس از طلاق……………………………………………………………………………….. 108

4-3-2-3-3- سن به هنگام ازدواج و طلاق……………………………………………………………………….. 110

4-3-2-3-4- تفسیر طلاق در گذر زمان…………………………………………………………………………….. 113

4-3-3- مقولات مرتبط با شرایط مداخله­گر………………………………………………………………………… 115

4-3-3-1- عادت­واره­های فرهنگی و عقیدتی……………………………………………………………………… 115

4-3-3-1-1- اعتقادات مذهبی………………………………………………………………………………………….. 116

4-3-3-1-2- نگاه سنتی یا مدرن به زندگی اجتماعی…………………………………………………………… 119

4-3-3-1-3- سرمایه فرهنگی…………………………………………………………………………………………… 121

4-3-4- مقولات مرتبط با عمل- تعامل­ها……………………………………………………………………………..124

4-3-4-1- بازتعریف خود………………………………………………………………………………………………….125

4-3-4-1-1- بازتعریف نقش­های جدید……………………………………………………………………………. 126

4-3-4-1-2- بازتعریف سبک زندگی جدید………………………………………………………………………. 129

4-3-4-1-3- بازتعریف روابط جدید و خودهای ارتباطی…………………………………………………….. 131

4-3-4-1-4- بازسازی خود……………………………………………………………………………………………… 134

4-3-4-2- مدیریت نیازها و چالش­ها………………………………………………………………………………… 136

4-3-4-2-1- مدیریت نیازهای عاطفی………………………………………………………………………………. 137

4-3-4-2-2- مدیریت نیازهای جنسی………………………………………………………………………………. 141

4-3-4-2-3- مدیریت نیازهای اقتصادی……………………………………………………………………………. 147

4-3-4-2-4- مدیریت چالش­های روانشناختی و جسمانی…………………………………………………… 154

4-3-4-2-5- مدیریت فرزند……………………………………………………………………………………………. 159

4-3-4-2-6- مدیریت خانه……………………………………………………………………………………………… 165

4-3-4-3- بازخوردها و تعاملات اجتماعی………………………………………………………………………… 168

4-3-4-3-1- بازخورد طلاق در میان خانواده و دیگران مهم………………………………………………… 169

4-3-4-3-2- بازخورد طلاق در میان دیگری تعمیم­یافته……………………………………………………… 174

4-3-4-3-2-1- طلاق و داغ ننگ…………………………………………………………………………………….. 174

4-3-4-3-2-2- کاهش اعتبار اجتماعی……………………………………………………………………………… 176

4-3-4-3-2-3- تهدید برای روابط سایرین………………………………………………………………………… 177

4-3-4-3-2-4- کاهش سرمایه اجتماعی……………………………………………………………………………. 179

4-3-4-3-2-5- مقایسه با دیگران و احساس محرومیت نسبی……………………………………………… 180

4-3-4-3-2-6- بازخورد منفی جامعه و فشار بر اطرافیان سوژه­های طلاق­گرفته……………………… 181

4-3-4-3-2-7- گفتمان مقابل و تأیید سوژه­ها……………………………………………………………………. 181

4-3-4-3-3- فرهنگ جنسیتی………………………………………………………………………………………….. 183

4-3-4-3-3-1- مقصرانگاری بیشتر زنان در امر طلاق…………………………………………………………..183

4-3-4-3-3-2- زنان مطلقه به مثابه ابژه­های جنسی………………………………………………………………184

4-3-4-3-3-3- احساس عدم امنیت…………………………………………………………………………………. 185

4-3-4-3-3-4- محدودیت در اشتغال………………………………………………………………………………. 185

4-3-4-3-3-5- محدودیت در مکان یابی جدید…………………………………………………………………. 186

4-3-4-3-3-6- محدودیت در زمینه ازدواج………………………………………………………………………. 187

4-3-4-3-3-7-  دخالت و کنترل مضاعف از سوی خانواده…………………………………………………. 189

4-3-5- مقولات مرتبط با پیامدها………………………………………………………………………………………. 194

4-3-5-1- تیپ­های بازسازی……………………………………………………………………………………………. 194

4-3-5-1-1. تیپ اول: بازسازی فعالانه/ پیشروانه……………………………………………………………….. 196

4-3-5-1-2. تیپ­های دو و سه: بازسازی­های دوگانه…………………………………………………………… 199

4-3-5-1-3. تیپ 4: بازسازی منفعلانه/پس­روانه/واپس گرایانه……………………………………………… 202

4-3-6. مقوله مرکزی……………………………………………………………………………………………………….. 205

4-3-6-1. توضیح مقوله مرکزی(مقوله هسته)……………………………………………………………………… 206

4-3-7. خط سیر داستان……………………………………………………………………………………………………. 210

• فصل پنجم: نتیجه ­گیری ………………………………………………………………………………….. 214
  • جمع­بندی مباحث …………………………………………………………………………………………………. 215
  • نتیجه ­گیری …………………………………………………………………………………………………………… 217
  • ارائه راهکارها و پیشنهادات ……………………………………………………………………………………. 220

5-3-1- راهکارها به هنگام ازدواج……………………………………………………………………………………… 220

5-3-2- راهکارها به هنگام طلاق ………………………………………………………………………………………. 221

5-3-3- راهکارها به هنگام بازسازی پس از طلاق ……………………………………………………………….. 223

منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………… 228

    منابع لاتین ……………………………………………………………………………………………………………………………… 231

• فصل ششم: پیوست …………………………………………………………………………………………………………. 241
  • جداول مربوط به نرخ طلاق در تهران و کل کشور……………………………………………………… 242

پروفایل پاسخگویان……………………………………………………………………………………………….. 243

• مقدمه

     نهاد خانواده که یکی از ارکان مهم در جامعه محسوب می­شود، در طول تاریخ دستخوش تحولات گوناگونی گردیده است و تغییرات مختلفی را به خود دیده است. شاید بتوان گفت که عمده­ترین تغییرات در این نهاد، پس از انقلاب صنعتی روی داده است (گیدنز، 1386؛ گلدتروپ[1]، 1987). در این دوره، بتدریج «محل کار» از «خانه» جدا شد؛ زن در خانه ماند و مرد به نان­آوری در بیرون از منزل مشغول شد و به این طریق، سلطه مردانه بر جنس زنانه، از طریق انحصار اقتصادی در دستان مردان، قدرت بیشتری پیدا نمود (کاستلز، 1386)، تا اینکه با وقوع جنگ­های جهانی و اعزام میلیونی مردان به جبهه­های نبرد، بتدریج کارخانه­های اروپا از نیروهای کار، خالی ماندند و این بار، زنان به محل کار فراخوانده شدند تا چرخ­های جنگ، همچنان پرقدرت به چرخش خود ادامه دهند (کولتران و کالینز[2]، 2001).

     جنگ­های جهانی، نه تنها در عرصه نهادهای سیاسی و نظامی، بلکه نهاد خانواده را نیز در جهان، با تغییرات عظیمی مواجه نمودند و این دوره تاریخی، نقطه عطفی بر تحولات خانواده در جهان معاصر گردید(گیدنز، 1386). شاید مهمترین تحول در این عرصه، در این نکته نهفته بود که زنان پس از جنگ، به خانه­های خود بازنگشتند و به رقابت شغلی با مردان پرداختند؛ چرا که کارفرمایان چنین می­خواستند؛ نیروی کاری ارزان­تر و آرام­تر از مردان که برای سرمایه­داران، مناسب­تر بودند. لذا در این دوره، بتدریج، در کشورهای اروپایی           و آمریکایی، زنان با اشتغال خود، به استقلال اقتصادی بیشتری دست یافتند و خود را از سلطه سنگین         نظام مردانه، آزادتر کردند (دونا­وی[3]، 2008). در سال­های بعد، با افزایش تحصیلات در میان دختران و زنان و همچنین گسترش رویکردهای فمینیستی، بر این تحولات، ابعاد گسترده دیگری نیز افزوده شد؛ از یک سو، با گستره آموزش در میان زنان، آنان به حقوق از دست رفته تاریخی خویش آگاهی بیشتری یافته بودند و از سویی دیگر، با حضور در عرصه کار و افزایش قدرت اقتصادی خود، بنیان تئوری «مرد نان­آور» و «زن خانه­دار» را به چالش کشیدند که نتیجه آن، تضعیف خانواده مردسالار به شکل پیشین بود. این تحولات، بتدریج نهاد خانواده را در معرض تغییرات جدیدتری قرار ­داد.

     در اواخر دهه 1960 میلادی، ارزش­های سنتی خانواده و نظام اخلاقی پیشین، در گیر و دار تحولات اجتماعی و اقتصادی، با تغییرات شدیدتری مواجه گردید(لوی مارتین[4]، 1996؛ اسموک و مانینگ[5]، 2004).       بطور مثال، با تغییرات ارزشی روی داده در این دوره، بتدریج مناسباتی چون روابط پیش از ازدواج در بین دختران و پسران در کشورهای مختلف جهان، پیروان بسیاری پیدا نمود که در نتیجه این تحولات و برآیند عوامل مختلف، نه تنها سن ازدواج در مقیاس جهانی، افزایش قابل توجهی یافت؛ بلکه فراتر از آن، دوام ازدواج­های پیشین نیز کاهش چشمگیری در خود می­دید(بنت[6] و دیگران، 1988).

علاوه بر این، روند فزاینده حرکت به سمت مدرنیته و افزایش ارزش­های فردگرایانه به همراه رشد شهرنشینی، بالا رفتن میانگین سطح رفاه و انتظارات بیشتر از کیفیت زندگی زناشویی و عواملی از این قبیل نیز منجر به تسهیل طلاق گردید و در این راستا با قبح­زدایی از طلاق، میزان آن در کشورهای گوناگون، با رشد زیادی مواجه گردید؛ تحولاتی که بتدریج، نگاه جامعه­شناسان و روان­شناسان این کشورها را به سمت مطالعه مسأله جدیدی به نام گسترش خانواده­های طلاق و مطالعه مشکلات پیش روی آنها پیش برد (فاین و هاروی، 2006[7]؛ سوییت[8]، 2011)؛ تحولاتی که خانواده ایرانی را نیز صرفاً با چند دهه تأخیر و فاصله نسبت به آن کشورها، درگیر خود ساخت. این تحولات، فهم عمیق­تر و دقیق­تر اندیشمندان اجتماعی را از وضعیت افراد درگیر با طلاق و همچنین تأثیرات ناشی از این واقعه بر آنان را در جامعه ایرانی طلب می­ کند؛ رسالتی که این پژوهش به دنبال دستیابی به آن است.

• طرح مسأله

   خانواده در ایران، در پنجاه سال اخیر (و بخصوص در دو دهه گذشته)، تغییرات فراوانی را به خود دیده است. امروزه در شهرها کمتر نشانی از خانواده گسترده­ است؛ خانواده­ای که دیرزمانی در شهرها، نسل به نسل، کنار یکدیگر زندگی می­کرد. این در حالی است که خانواده ایرانی، امروز هسته­ای شده است و این هسته، با کاهش مستمر موالید، روز به روز کوچک و کوچکتر هم می­شود(شوازی و علی­مندگاری، 1389). از طرفی، زنان امروز جامعه ایرانی از نظر جایگاه و موقعیت­ اجتماعی، با زنان نسل قبل و پیش­تر از آن، تفاوت­های زیادی پیدا نموده ­اند؛ اینان در این دوره، بسیار بیشتر از مادران خود، در دو عرصه مهم دانشگاه و محیط کار حضور یافته­اند که نتیجه آن، افزایش آگاهی­های اجتماعی و همچنین گسترش نسبی استقلال اقتصادی در بین آنان بوده است (باقری، ملتفت و شریفیان، 1388؛ توسلی و سعیدی، 1390؛ محمودیان و رشوند، 1391)؛ تحولاتی که بتدریج امکان مقاومت زنانه را در مقابل نظام سنتی مردسالارانه در ایران، افزایش داده است.

    در این بین، روند تغییرات در خانواده ایرانی، به این جا نیز ختم نشده است؛ در سال­های اخیر در ایران،     نه تنها سن ازدواج، افزایش یافته است؛ بلکه مانند بسیاری از کشورهای دیگر (هر چند گاهاً با آهنگی متفاوت از آن­ها)، تعداد طلاق­ها هم با رشد قابل توجهی مواجه بوده است. سونامی جهانی شدن، تنها چند دهه، زمان نیاز داشت تا تبعات تغییرات خانواده در مقیاس جهانی را به درون ایران نیز برساند. با افزایش طلاق در کشور و بخصوص در شهرهای بزرگ، رخداد طلاق که زمانی، شیوع چندانی نداشت، اکنون به عملی تقریباً فراگیر، بخصوص در جامعه شهری بدل شده است؛ رخدادی که علی­رغم پیامدها و چالش­های پسینی آن، با سهولت بیشتری در حال وقوع است و نتایج تحقیقات مختلف در این سال­ها نیز روند رو به فزونی­اش را به درستی نشان داده است. گزارش­های رسمی گوناگون در سال­های اخیر، همگی گویای آن است که به­رغم تمام سیاست­گذاری­های اجتماعی و برنامه ­ریزی­های فرهنگی، جامعه ایرانی به سمتی در حال حرکت است که روز به روز بر تعداد طلاق­ها و فروپاشی خانواده­هایش افزوده می­شود. طبق آمارهای ثبت احوال کشور (1391)، فقط در ده سال اخیر، نزدیک به یک میلیون طلاق در ایران روی داده است و تقریباً به همین میزان، خانواده­های طلاق در کشور پدید آمده است که در نتیجه آن، حدود دو میلیون زن و مرد، فقط در همین یک دهه گذشته، واقعه طلاق را در ایران تجربه کرده­اند (همان، 1391).

    مسأله­ای جدید در جامعه­ ایرانی، در حال آشکار شدن است؛ مسأله­ای که در گذشته­ای نه چندان دور، شاید خیال وقوع آن در کشور در ذهن بسیاری، محال می­نمود؛ پیدایش حجم عظیمی از افراد که هرچند در بسیاری موارد به دلیل تغییر آرام ارزش­ها و نگاه سهل­گیرانه­تر جامعه نسبت به وقوع طلاق، آسان­تر از نسل­های پیشین، از همسران خود جدا شده ­اند، اما به همین آسانی، با پیامدهای این واقعه در زندگی خویش کنار نیامده­اند؛ چرا که این فروپاشی، زندگی بسیاری از آنان را در معرض تغییرات و چالش­های جدید و شدیدی قرار داده است که مدیریت­ و بازسازی کارآمدتری را در عرصه­های مختلف زندگی پس از طلاق برای این افراد طلب می­ کند تا مبادا طلاق، به جای آنکه سوژه را از وضعیتی سخت برهاند و شرایطش را مساعدتر نماید، برعکس، او را به وضعیتی سخت­تر دراندازد. در این راستا، نتایج بسیاری از تحقیقات در کشورهای مختلف گویای آن است که طلاق، تأثیرات و پیامدهای منفی گوناگونی بر افراد درگیر در آن می­گذارد(آماتو[9]، 2000). بر این اساس، مطالعه­ عمیق از پیامدهای مختلف این واقعه بر سوژه­های گوناگون مشمول طلاق در جامعه ایرانی، ضرورتی غیرقابل انکار است.

    در هر حال، جامعه ایرانی، اکنون با حجم عظیمی از افرادی روبروست که به هر دلیل، تجربه طلاق را در ذهن خویش و مهر آن را در شناسنامه خود می­بینند و فروپاشیدن کانون گرم خانواده دیرین­شان را، از وقایع تلخ زندگی خود می­دانند؛ افرادی که ضربه طلاق، بسیاری از آنان را به اشخاصی آسیب­پذیر در جامعه تبدیل نموده است که نیاز به حمایت­هایی چند جانبه و فراگیر را در خود احساس می­ کنند. حال، جامعه ­شناسی ایرانی در حوزه خانواده، مسأله جدیدی را رصد کرده است و سوال تازه­ای را مطرح نموده است که در سالیانی نه چندان دور، توجه چندانی به آن نمی­شد؛ مردان و زنان مطلقه در ایران، پس از طلاق، چگونه زندگی خود را          می­گذرانند و چه معنایی به این دوره از زندگی خود می­ دهند و در زمینه ­های گوناگون اجتماعی، اقتصادی و نظایر آن، وضعیت خود را نسبت به قبل از آن، چگونه ارزیابی و بازسازی می­ کنند و چه عواملی در این میان بازدارنده یا تسهیل­کننده­ راه آنان قلمداد می­شود؟ این سوالات و نظایر آن، پرسش­هایی هستند که نگارنده در این پژوهش تلاش می­ کند تا پاسخ­هایی قانع­کننده، مستدل و جامعه­شناختی برای آنها بیابد و سپس در این راستا، راهکارهای مناسبی را نیز برای بهبود وضع موجود در این عرصه ارائه نماید.

• سوالات تحقیق

1. کنشگران، فرآیند بازسازی زندگی پس از طلاق را چگونه درک، معنا و تفسیر می­ کنند؟
2. زنان و مردان، زندگی پس از طلاق خود را چگونه بازسازی می­ کنند؟
3. بازسازی زندگی پس از طلاق در چه ابعادی صورت می­گیرد؟
4. عوامل مؤثر در بازسازی زندگی پس از طلاق کدام­اند؟

• اهداف تحقیق

هدف تحقیق، در راستای پاسخ به سوالات تحقیق است و به دنبال فهم همه­جانبه و عمیق از فرآیند بازسازی زندگی پس از طلاق است.

• ضرورت و اهمیت پژوهش

   مطالعات مختلف نشان می­ دهند که روند افزایش طلاق، یک روند جهانی است (هال و ژائو[10]، 1995؛ گونزالز[11] و دیگران، 2009). از طرف دیگر و با نگاهی کوتاه به ادبیات پیشین در این حوزه مشخص می­شود که علی­رغم اهمیت نظام خانواده در جامعه و مطالعه پیامدهای اجتماعی فروپاشی آن در قالب طلاق، اما به هر دلیل، پژوهش­های عمیق جامعه­شناختی چندانی در این مورد در ایران صورت نگرفته است و معدود تحقیقات موجود نیز با اتخاذ رویکردهای اتیک و روش­های کمّی با این پدیده مواجه گردیده است. از اینرو محققان اجتماعی، در گذشته توجه چندانی به نحوه بازسازی زندگی پس از طلاق، توسط سوژه­هایی که این واقعه را تجربه کرده­اند، نداشته اند و به همین دلیل، جامعه ­شناسی ایرانی دچار فقرِ شناختی شدید نسبت به این موضوع بکر و البته حساس و رو به افزایش برای جامعه است؛ موضوعی که می ­تواند تأثیرات مختلفی را بر نهاد خانواده و آسیب­های اجتماعی مرتبط با آن بگذارد که همین امر، اهمیت انجام این تحقیق را مشخص می­ کند. همچنین نتایج این تحقیق می ­تواند برای نهادها و مؤسسات مختلفی که هر یک به نحوی در زمینه سیاست­گذاری­های مختلف برای خانواده نقش دارند و یا سازمان­هایی که آسیب­های اجتماعی را رصد می­ کنند و نیز سیاست­گذاران حوزه رفاه، مفید و موثر باشد.

     از سوی دیگر؛ خلأ وجود تحقیقاتی از این دست، سبب گردیده­اند که بسیاری از مسئولان و سیاست­گذاران اجتماعی، همه اشکال بازسازی پس از طلاق را به یک چشم بنگرند و لذا گاهاً راهکارهای یکسانی ارائه نمایند و از درک پیچیدگی­های واقعیت­های اجتماعی غافل بمانند و خاستگاه­ها و پیامدهای گوناگون اجتماعی آنها را در نیابند. عدم شناخت دقیق مسائل اجتماعی، راه­های حل و درمان آنها را هم با اشتباهات خطرناکی مواجه خواهد کرد. لذا با این نگاه بود که این پژوهش، رسالت و هدف خود را مطالعه نحوه بازسازی زندگی پس از طلاق در بین سوژه­های مشمول طلاق دیده است تا از این طریق بتوان به فهمی عمیق­تر از وضعیت موجود در لایه­های پنهان جامعه شهری دست یافت؛ فهمی که خود می ­تواند به عنوان زمینه­ای پژوهشی و مدیریتی برای مطالعات و برنامه ­ریزی­های دقیق­تر بعدی مورد توجه قرار گیرد.

تعداد صفحه :312

قیمت :37500 تومان

بلافاصله پس از پرداخت ، لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

پشتیبانی سایت  [email protected]