دانشگـاه قـم

دانشکده : آموزش های الکترونیک

پایان نامه کارشناسی ارشد حقوق جزا و جرمشناسی

عنوان:

اشتغال زنان و آسیب های فرهنگی آن از منظر حقوقی و جرمشناسی

استاد راهنما:

دکتر عادل ساریخانی

شهریور 1394

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده:

مشارکت زنان در فعالیت های اقتصادی قدمتی به اندازه عمر بشر دارد. نگاهی گذرا به جهان معاصر نشان از افزایش ورود زنان به حوزه ی دانش، پژوهش و فناوری، دستیابی به توانایی های بالای علمی و تحصیل هنرها و مهارت های مهم صنعتی و حتی  در مواردی ربودن گوی سبقت از مردان است. از سوی زمان فراغت بیشتر زنان و نیز تحصیلات و امکانات ویژه ی که برای نقش آفرینی زنان امروز وجود دارد، آنان را به سمت ایفای نقش های اجتماعی از جمله در شکل احراز فرصت های شغلی می کشاند. همواره کار کردن زن در خارج از خانه، با توجه به ویژگی های ذاتی و تأثیرگذار وی در خانواده و نقش های بی بدیل مادری و همسری، نقش هایی که در جامعه ما به صورت سنتی به آن نگریسته می شود و گاهی با نقش مدرن زن به عنوان یک فرد شاغل در خارج از خانه ناهماهنگ می باشد، با نگاه های منتقدانه همراه بوده است. گسترش اشتغال زنان، ارزش های جامعه ی زنان و حتی مردان را دستخوش تغیراتی می سازد که آثار شگرفی بر فرد، خانواده و روابط اجتماعی بر جای می گذارد. افزون بر این اشتغال زنان به دلیل تاثیراتی که بر جسم و روان زنان، روابط زناشویی، مادری، آسیب های اجتماعی، اقتصادی خانواده و اقتصاد ملی و جمعیت و برخی امور دیگر دارد، از موضوعات پر دامنه و میان رشته ای است که در این  پایان نامه آسیب شناسی حقوقی و جرمشناسی با توجه به فرهنگ غالب کشور  صورت گرفته است؛ و با توجه به همان فرهنگ علاوه بر بررسی آثار مثبت و منفی، راهکارهایی جهت به حداقل رساندن آسیب ها ارائه شده است.

کلمات کلیدی: اشتغال زنان- آسیب های فرهنگی، جرمشناس

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                   

مقدمه: 1

1- بیان مساله. 1

2- اهمیت موضوع. 2

3- اهداف تحقیق.. 3

4- سوالات تحقیق.. 3

5- فرضیات تحقیق.. 3

6- پیشینه و سابقه ی تحقیق.. 3

7- جنبه ی جدید و نوآوری بودن تحقیق: 4

8-روش تحقیق: 5

9- سامانه ی دقیق تحقیق: 5

فصل اول: مفاهیم،پیشینه، مبانی

مبحث اول: مفهوم شناسی.. 7

گفتار اول:اشتغال.. 7

الف: مفهوم لغوی اشتغال.. 7

ب: مفهوم اصطلاحی اشتغال.. 7

گفتار دوم:آسیب… 9

الف: مفهوم لغوی آسیب… 9

گفتار سوم:فرهنگ…. 9

الف: مفهوم لغوی  فرهنگ…. 9

ب: مفهوم اصطلاحی فرهنگ…. 9

ج: مفهوم اصطلاحی آسیب شناسی فرهنگی.. 11

گفتار چهارم : حقوقی و جرمشناسی.. 11

الف:مفهوم لغوی حقوقی.. 11

ب:مفهوم اصطلاحی جرمشناسی.. 11

مبحث دوم: تاریخچه اشتغال زنان. 13

گفتار اول: اشتغال زنان در دوران باستان.. 13

گفتار دوم: اشتغال زنان در مدنیت و تمدن.. 14

گفتار سوم: اشتغال زنان در انقلاب صنعتی.. 15

گفتار چهارم: اشتغال زنان در عصر مدرن.. 16

مبحث سوم: منابع اشتغال زنان. 18

گفتار اول: رکن قانونی اشتغال زنان در ایران.. 18

الف: اشتغال زنان در قانون اساسی.. 18

ب: اشتغال زنان در قوانین عادی.. 18

ج: اشتغال زنان درقانون کار 18

د: قانون نحوه ی اجرای قانون مربوط به خدمت نیمه وقت بانوان مصوب دهم آذر ماه 1362.. 19

ه: قانون اصلاح مواد (1) و (7) قانون نحوه اجراء قانون مربوط به خدمت نیمه‌وقت بانوان مصوب1364  21

و:قانون ارتش جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1366) 22

ز:قانون مقررات استخدامی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی (مصوب 1370) 22

ح: قانون مقررات استخدامی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (مصوب 1374) 22

ط: ماده واحده- تبصره پنج قانون الحاق پنج تبصره به قانون شرایط انتخاب قضات دادگستری مصوب 1363  22

ی: سیاستهای اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران.. 22

گفتار دوم: محدودیتهای اشتغال زنان.. 24

الف: محدودیتهای عمومی.. 24

ب: محدودیتهای ناشی از جنسیت… 25

ج:محدودیتهای ناشی از زوجیت… 25

گفتار سوم : اشتغال زنان  در اسناد بین المللی حقوق بشر. 25

الف:مقاوله‏نامه کار اجباری (مصوّب 1303) 25

ب: اعلامیه جهانی حقوق بشر (مصوّب 1327) 25

ج: مقاوله‏نامه ی تساوی اجرت کارگران زن و مرد در قبال کار هم‏ارزش (مصوّب 1330) 25

د: مقاوله‏نامه نفی تبعیض در امور مربوط به استخدام و اشتغال (مصوّب 1337) 25

ه: میثاق بین‏المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (مصوّب 1345) 25

و:  اعلامیه تهران (مصوّب 1347) 25

ز:  کنوانسیون رفع کلیه تبعیضات علیه زنان (مصوّب 1358) 25

ح:اعلامیه اسلامی حقوق بشر (مصوّب 1369) 25

ط: منشور حقوق و مسئولیت‏های زن در کشورهای اسلامی (مصوّب 1385) 25

گفتار چهارم: اشتغال زنان در اسلام. 25

الف: قرآن.. 25

ب: روایات و سیره پیامبر اکرم(ص) 25

مبحث چهارم: مبانی اشتغال زنان. 25

گفتار اول: دیدگاه موافقان اشتغال زنان.. 31

گفتار دوم: دیدگاه مخالفان اشتغال زنان.. 32

گفتار سوم: اندیشه های فمینیستی.. 33

الف:  فمینیسم لیبرال.. 34

ب: فمینیسم مارکسیستی.. 34

ج: فمینیسم  رادیکال.. 34

د: فمینیسم سوسیالیستی.. 35

ه: فنینیسم  پست مدرن.. 35

فصل دوم: ابعاد، آثار و پیامدهای

اشتغال زنان36

مبحث اول: پیامدهای اشتغال. 37

گفتار اول: پیامدهای مثبت… 37

الف: پیامدهای فردی.. 37

ب: پیامدهای خانوادگی.. 38

ج: پیامدهای اجتماعی.. 39

گفتار دوم: پیامدهای منفی.. 39

الف: پیامد فردی.. 39

ب: پیامدهای ,خانوادگی.. 43

ج: پیامد های  اجتماعی.. 52

مبحث دوم: گونه شناسی اشتغال زنان.. 56

گفتار اول: انگیزه های اشتغال زنان.. 56

الف- نیاز مالی و فشار اقتصادی : 56

ب- تکامل جویی.. 56

ج- رسیدن به استقلال مالی.. 56

د- ناچیز شمردن و دست کم گرفتن کار در منزل و خانه داری.. 56

ه-پر کردن اوقات فراغت… 57

و- چشم هم چشمی و رقابت با خانم های دیگر. 57

ز-رقابت با مردان.. 57

ح-فرار از مسولیت های اصلی زندگی.. 57

ط- احساس مسئولیت و انگیزه خدمت رسانی.. 57

گفتار دوم: تفاوتهای ذاتی زن و مرد. 58

الف: تفاوتهای تکوینی.. 58

ب: تفاوتهای تشریعی.. 62

گفتار سوم: ویژگیهای مشاغل مناسب زنان.. 64

مبحث سوم: نقش زنان در خانه و توسعه کشور 66

گفتار اول: نقش زنان در خانه داری.. 66

گفتار دوم: نقش زنان در توسعه کشور 68

فصل سوم: تاثیر اشتغال زنان در جرایم

مبحث اول: تاثیر اشتغال زنان در جرایم نسبت به خودشان. 71

گفتار اول: بحران هویت… 71

گفتار دوم: افزایش سن ازدواج.. 72

گفتار سوم: آزار جنسی در محیط های اشتغالی.. 74

گفتار چهارم: افزایش معاشرت زنان شاغل با افراد منحرف… 77

گفتار پنجم: رویکرد دینی در برخورد با کاهش آزار جنسی و انحرافات… 80

مبحث دوم: تاثیر اشتغال زنان درجرایم همسران. 82

گفتار اول: ایجاد اختلال در روابط زوجین.. 82

گفتار دوم: افزایش بیکاری مردان و انحرافات آنان.. 85

گفتار سوم: کاهش میل جنسی.. 88

گفتار چهارم: اشتغال زنان و افزایش طلاق.. 89

مبحث سوم: تاثیر اشتغال زنان بر فرزندان. 93

گفتار اول: اشتغال زنان و عدم باروری.. 93

گفتار دوم: اثر اشتغال زنان و رشد کودک… 95

الف: اشتغال مادران و رشد جسمی و روانی فرزند. 96

ب: تأثیر مادران بر الگو پذیری فرزندان از دیدگاه اسلام. 101

نتایج.. 105

پیشنهادها 108

منابع………………………………………………………………… 110

مقدمه:

با توجه به اینکه نیمی از جمعیت انسانی را زنان تشکیل می دهند و همه ی انسانها در دامان زنان پرورش می یابند،  موضوع های مربوط به زنان گستره ی بسیار وسیعی از مقالات و سر فصل های متنوعی را در بر می گیرد که سخن در مورد هر یک از آن ها بسیار است. یکی از این موضوعات که در جامعه کنونی و در عصر حاضر بسیار مهم تلقی می شود مساله اشتغال زنان است. اشتغال زنان به منزله یک مسئله اجتماعی، موضوعی میان رشته ای است که با حوزه های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، و حقوقی مرتبط است.

اهمیت کار زنان از گذشته تا کنون بر کسی پوشیده نیست، آنچه حایز اهمیت است تغییر نوع کار است. زنان در گذشته اغلب در مزارع در کنار مردان خود به فعالیت می پرداختند و به اقتصاد خانواد کمک می کردند بی آنکه آسیب های کنونی آنان را تهدید کند ولی بعد از ورود صنعت و افزایش مشاغل صنعتی، زنان وارد بازارهای کار خارج از منزل شدند و با گستره تر شدن مشاغل و حضور مستمر در شغل انتخابی آسیب های زیادی در خلل نبودن آنان در منزل، زنان، سایر اعضای خانواده و همچنین افراد جامعه را تهدید می کند.

در پایان نامه ی حاضر، در ابتدا پیامد های مثبت و منفی اشتغال زنان مورد بررسی و سپس به شناخت آسیب هایی که موقعیت زنان شاغل را به صورت فردی، خانوادگی و اجتماعی تهدید می کند پرداخته و در نهایت راه حل هایی با توجه به فرهنگ و ساختار جامعه ارائه خواهد شد.

1- بیان مساله

با توجه به اهمیت موضوع اشتغال زنان، امروزه این موضوع از حوزه‌های مختلفی همچون ادبیات توسعه، علوم اجتماعی، علم اقتصاد، علم روان‌شناسی و حوزه حقوق مورد بحث قرار گرفته است. مساله بررسی آسیب اشتغال زنان یکی از بدیهی ترین آسیب های موجود در جامعه است که خود موجب بروز بسیاری از ناهنجاری ها و بالتبع  وقوع جرم در جامعه می شود. گسترش اشتغال زنان، ارزش‌های جامعه‌ی زنان و مردان را دچار تغییراتی می‌کند که آثار مهمی بر فرد، خانواده و روابط اجتماعی دارد. علاوه بر آن، اشتغال زنان بر جسم و روان زنان، روابط زناشویی، مادری، آسیب‌های اجتماعی، اقتصاد خانواده و اقتصاد ملی، جمعیت و شکل‌گیری شخصیت و آینده‌ی فرزندان وی نیز اثرات مهم و قابل توجهی خواهد داشت.

تعریف خوب مساله نیمی از راه حل است. چنانچه آسیب های موجود در سر راه اشتغال زنان در جامعه به خوبی و به دور از هیچگونه جانبداری تبیین شود با توجه به شرایط و مقتضیات جامعه و فرهنگی که عامه مردم با آن روبرو هستند راهکارهایی ارائه خواهد شد که در جهت جلوگیری از آسیب های بزرگتر مثمر ثمر واقع خواهد شد. در دیدگاه حقوق کیفری یکی از مهمترین راهبردها پیشگیری از وقوع جرم است. در اشتغال زنان باید تدابیری اتخاذ کرد که ایفای نقش در بازار کار ضرورتاً با ایفای نقش‌های خانوادگی در تضاد نباشد، همچنین ضرورت ایجاد تغییرات در بعضی از موارد قوانین و آئین‌نامه استخدامی به منظور کاهش بی‌عدالتی مبادله‌ای (یعنی کمبود حقوق نسبت به میزان کار) به طور مضاعف احساس می‌شود. افزایش انگیزه زنان برای اشتغال مؤثر در بخش‌های مختلف در گرو تجدید نظر در نظام پاداش و جزای حاکم بر قوانین است. آموزش‌های هدفمند رسانه‌های جمعی و فرایند‌ جامعه‌پذیری و نهادینه شدن واسطه‌های بین زنان و دولت نیز از موانع شخصیتی زنان برای ورود به بازار کار می‌کاهد. همچنین باید با تجدید نظر در قوانین و آیین نامه‌های مرتبط، از امکان بروز تهدیدات و خطرات شغلی علیه زنان جلوگیری به عمل آورد. شایان ذکر است مفهوم بررسی آسیب ها از دیدگاه حقوقی و جرمشناسی، کلیه انحرافاتی است که  به نقص ارزش های اخلاقی و دینی جامعه منتهی می گردد.

2- اهمیت موضوع

با افزایش آگاهی های اجتماعی و میل روز افزون زنان برای ورود به بازار کار و عرصه های اجتماعی، میزان نارضایتی عمومی آنان از جایگاه و نقش های زنانه نیز بیشتر شده است. ارزش رسالت های اساسی  زنان هر روز کمرنگ تر می شود. پیامد این موضوع هم گریبانگیر خود فرد در قالب واکنش های چون ناراحتی های روحی و افسردگی، مواجه شدن با چند وظیفه و احساس سردرگمی و… می باشد و هم گریبانگیر جامعه در قالب بسیاری از ناهنجاری ها که ریشه در این موضوع دارد.

3- اهداف تحقیق

در این تحقیق، دنبال اهداف زیر هستیم :

• بررسی پیامدهای مثبت و منفی اشتغال زنان در جامعه کنونی با لحاظ نیاز جامعه و الگوی فرهنگی مذهبی .
• شناخت خصوصیات و ویژگی های زیستی روانشناختی از زنان در جهت معرفی مناسب ترین نوع از اشتغال برای آنان.
• تاثیر اشتغال زنان بر انواع جرایمی که در ارتباط با خود آنان و سایر اعضای خانواده است.
• ارائه راهکارهای موثر در جهت کاهش آسیب های موجود در سر راه اشتغال زنان.

4- سوالات تحقیق

• احکام اسلامی و فرهنگ موجود در جامعه در ارتباط با اشتغال زنان چگونه جمع می گردد؟
• تاثیر اشتغال زنان بر جرایم و انحرافات چیست؟

5- فرضیات تحقیق

• در صورت رعایت تناسب بین نوع شغل و ویژگی های ذاتی زنان، و اولویت دادن وظیفه ی اصلی زنان (مادری و همسری) و رعایت معیارهای اسلامی برای ظاهر شدن در جامعه اشتغال زنان از دیدگاه اسلامی بلامانع است.
• اشتغال زنان از این حیث که به نوعی بار مسولیت مضاعف بر آنان است و آنان را از وظایف اصلی شان در محیط خانه غافل می کند موجب شکل گیری آسیب های فراوانی در شخص زنان و سایر اعضای خانواده و بالتبع وقوع جرم در جامعه می شود.

6- پیشینه و سابقه ی تحقیق

در مورد آسیب های اشتغال زنان اثرات بسیاری تالیف گردیده است که اغلب مقالات از دیدگاه جامعه شناسی و روانشناسی به این مساله پرداخته اند از آن جایی که برای جلوگیری از جرم لازم است جامعه و نیازهای آن سنجیده شود و از جنبه فردی به علم روانشناسی نیاز داریم در تدوین پایان نامه حاضر، از همه آنها استفاده شده است. می توان به موارد زیر اشاره کرد.

1- مجموعه مقالات اشتغال زنان، این اثر شامل 9 مقاله و گفت و گوست که به بررسی مباحث فقهی و اجتماعی اشتغال زنان می پردازد و هر نویسنده بحث اشتغال زنان را از نگاه خود به چالش می کشد.

2- آنتونی گیدنز “جامعه شناسی” که نویسنده علاوه بر بیان و رد و یا قبول سایر نظریه پردازان در ارتباط با جامعه، بخش زیادی از کتاب خود را به مطالعه و مقایسه در ارتباط با زنان داده است، از جمله خشونت خانگی، آزار جنسی و تجاوز جنسی را شامل می شود.

3-علی قائمی “نقش مادر در تربیت” که نویسنده می کوشد با توجه به منطق های پیش رو، نقش مادر را در تربیت فرزند از دیدگاه اسلامی بررسی نماید. همچنین در این کتاب به مطالبی همچون مدیریت خانه، مسولیت الگو بودن، مسولیت عاطفی– اقتصاد خانواده-  اهمیت مادری از دیدگاه مذهب اشاره شده است.

4- بتول موسوی “بررسی اشتغال زنان متاهل و مشکلات آنان”  که بیشتر به جنبه اشتغال زنان متاهل پرداخته است.

5-کاظم محمدی “آسیب شناسی اشتغال زنان از دیدگاه اسلام و روانشناسی” که پژوهشی توصیفی و فراتحلیلی است، درصدد است تا با نگاهی دینی و روان­شناختی و با رویکرد تحکیم خانواده، آسیب­ها و پیامدهای اشتغال زنان را مورد بحث و بررسی قرار دهد. برای این منظور، نخست دیدگاه کلّی اسلام در زمینه اشتغال زنان را بیان کرده و با اشاره به انگیزه­ ها و دستاوردهای اشتغال زنان، به بررسی کوتاه پیامدهای آن پرداخته است.

و بسیاری از کتابها و مقالات مرتبط که هر کدام از زاویه و دیدی خاص به اشتغال زنان پرداخته است.

7- جنبه ی جدید و نوآوری بودن تحقیق:

درباره ی فعالیت و اشتغال زنان،  پژوهش ها و تحقیقات زیادی انجام شده است. در پایان نامه ی کنونی جنبه جرمشناسی و راهکار جهت پیشگیری از جرم مدنظر بوده؛ بحث بررسی آسیب های اشتغال زنان در این تحقیق در جامعه ایرانی که مذهب اسلامی دارد مدنظر بوده تا با توجه به فرهنگی که در جامعه حاکم است بتوان راهکار مناسب ارائه داد چرا که اغلب تحقیقات با در نظر گرفتن جوامع غربی و شرایطی که زنان در آنجا دارند، تالیف شده است. با توجه به فرهنگ موجود در جامعه که ریشه در مذهب اکثریت افراد دارد سعی شده تا با رهنمودهای دینی آسیب ها را معرفی و راهکار مناسب ارائه شود.

8-روش تحقیق سامانه ی دقیق تحقیق:

این روش با بهره گرفتن از منابع کتابخانه ی و به روش توصیفی–تحلیلی تدوین شده است.

9-سامانه ی دقیق تحقیق:

پایان نامه ی حاضر، در سه فصل تدوین گردیده است. بعد از بیان کلیات در فصل اول به روال همه پایان نامه ها، مفاهیم، تاریخچه ی اشتغال زنان و منابع و مبانی موضوع است. در فصل دوم به صورت تیتروار تمامی پیامدهای حاصل از اشتغال زنان ذکر شده و سپس به ویژگی زنان از لحاظ جسمی و روحی پرداخته و در نهایت در فصل سوم آثار اشتغال زنان بر انحرافات نزدیکترین افراد یک خانواده از خود زن تا همسر و فرزند مورد بررسی قرار گرفته است.

مبحث اول: مفهوم شناسی

گفتار اول:اشتغال

الف: مفهوم لغوی اشتغال

اشتغال . [ اِ ت ِ ] (ع مص ) به کاری پرداختن . (منتهی الارب ) (آنندراج ). مشغول شدن . (تاج المصادر) (زوزنی ) (موید الفضلا). به کاری درشدن[1]

1-مشغول شدن به کاری. ۲. (اسم) شغل.

اشتغال واژه ی عربی به معنای “به کاری مشغول شدن” است که بر وزن افتعال می باشد و آن مطاوعه ی باب تفعیل است و “اشتغال بکذا” به معنای تشغل یعنی به کاری مشغول شدن می باشد و ریشه آن شغل است.

در فرهنگ فارسی عمید ذیل اشتغال آمده است: مص.[ع] مشغول شدن، به کاری پرداختن، سرگرم شدن به کاری[3] واژه­ شغل، در فرهنگ فارسی به معنای کار و پیشه[4] تعریف شده است. کلمه ی کار که در بعضی موارد به جای شغل به کار می رود در معنای پیشه و عمل[5] و یا “هر چیزی که از شخص یا شی صادر می شود و آنچه که انجام شود”[6] گفته می شود.

ب: مفهوم اصطلاحی اشتغال

اشتغال به فعالیتی اطلاق می شود که به منظور تهیه و تولید کالا و خدمات اقتصادی انجام می شود؛ در حالی که کار معنایی عام دارد و هر فعالیتی را در برمی گیرد، در همین راستا کار می تواند به عنوان انجام وظایفی تعریف شود که متضمن صرف کوشش های فکری و جسمی بوده و هدفشان تولید کالاها و خدماتی است که نیاز های انسانی را برآورده می سازد. شغل یا پیشه کاری است که در همه فرهنگ ها نظام اقتصادی یا اقتصاد است که شامل نهادهایی است که با تولید و توزیع کالاها و خدمات سروکار دارند.[7]

کار یکی از عوامل عمده تولید و متشکل است از اعمال قوه فکری یا دستی که در برابر آن مزد، حقوق، معاش یا حق الزحمه کسب و کار گرفته می شود. در گفتگوی روزانه این اصطلاح بیشتر به معنای محدودتر یعنی کارهای دستی یا به طور کلی کارهای کارگران دستی به کار می رود. در نظریه اقتصادی، کوشش انسانی، فعالیتی است که در جهت تولید هدایت می شود. به عنوان یک عامل تولید کار از مواد اولیه، سرمایه و مدیریت جدا می شود و فقط شامل مساعی کارگران در اشتغال است. به معنای دیگر کار، کلیه ی افرادی را در برمی گیرد که برای زیستن کار می کنند. این تعریف به نیروی کار یک ملت بر می گردد که شامل کلیه جمعیت قابل اشتغال و بالای یک  سن معین است.[8] کار یکی از عوامل تولید که دربرگیرنده تمامی فعالیت های اقتصادی انسان اعم از فکری، یدی، تخصصی و غیر تخصصی برای تولید ثروت می شود.[9]

اشتغال به کار معمولا وضعیتی است که توسط مراجع و مراکز آماری و اقتصادی هر کشور با ذکر ویژگی های معین تعریف می شود. مثلا مرکز آمار ایران شاغل را چنین تعریف کرده: کلیه جمعیت ده ساله و بیشتر که در هفت روز پیش از مراجعه مامور سرشماری به کاری اشتغال داشته اند… و در این مدت به طور متوسط روزی هشت ساعت یا بیشتر کار کرده اند؛ شاغل محسوب می شوند.[10] بنابراین در اصطلاح متعارف اشتغال به کارهای تمام وقت، دارای مزد و عمدتا بیرون از خانه اطلاق می شود.

اشتغال دارای سه ویژگی اساسی است: 1- انجام فعالیت در زمان مشخص و منظم  2-دریافت مزد در قبال ساعات کار 3- وجود فاصله بین محل کار و زندگی یا به عبارتی فاصله گرفتن محل تولید و مصرف[11]

مقصود از زنان به طور مشخص جنس مونث در مقابل جنس مذکر است و شامل سه گروه خاص می شود. زنان متاهل؛ زنان سرپرست خانواده و زنان مجرد.

گفتار دوم:آسیب

الف: مفهوم لغوی آسیب

آسیب . (اِ) زخم. کوب. ضرب: به آسیب پا و بزانو و دست همی مردم افکند چون پیل مست. عنصری. صدمه.کوس. کوست.

( اِ.)1- زخم، صدمه. 2- رنج. 3- آفت،  بلا. 4- آزار. 5- زیان، ضرر.

[‘āsib] 1. هر عیب، نقص، یاجراحت که به سبب عاملی مانند ضربه ایجاد می‌شود؛ صدمه؛ تماس؛ سایش.

گفتار سوم:فرهنگ

الف: مفهوم لغوی  فرهنگ

 ب: مفهوم اصطلاحی فرهنگ

تعریف فرهنگ به علت وسعت و گستردگی، کار ساده ای نیست. به نظر ادوارد تایلر (1917-1832)، مردم شناس بزرگ انگلیسی، “فرهنگ مجموعه ی پیچیده ای است که شامل مجموعه علوم و دانش ها، اعتقادات، هنرها، عقاید و افکار، صنایع، تکنیک، اخلاق، قوانین و مقررات سخن، عادات و رسوم و ضوابطی است که انسان به عنوان عضو یک جامعه آن را از جامعه ی خود فرا می گیرد و در قبال، تعهداتی به عهده دارد”.[17] ژان کازنو،[18] ثمره واقعی و قابل کوشش انسان ها در زندگی اجتماعی به طور کلی فرهنگ نامیده می شود. رالف لینتون[19] انسان شناس مشهور آمریکائی، فرهنگ را این طور تعریف می کند: “فرهنگ ترکیبی از رفتار مکتسب است که به وسیله اعضا جامعه معینی از نسلی به نسل دیگر منتقل می شود و در میان افراد مشترک است.”[20]

فرهنگ به مجموعه ای از باورهای دینی، سنت های اجتماعی، سلیقه های فردی و قومی و نژادی و عادات تاریخی گفته می شود که به هم آمیخته و جداسازی آن مشکل است.[21]

در میان برخی خانواده ها، به ویژه خانواده های سنتی، حضور زن در بازار کار محدود است. مردان در این خانواده ها با اشتغال زنان و دختران مخالفند و کار کردن زن را نشانه عدم توان تامین هزینه ها و آن را مایه ی سرشکستگی خود می دانند. به علاوه بسیاری از مردان محیط کار را مناسب زنان نمی دانند و با ممانعت از اشتغال زنان، محافظت آنان از محیط خطرناک و آزارهای محیط کار خواستارند.[22]

فرهنگ جوامع نوعی تقسیم بندی کار بر اساس جنسیت را ایجاد کرده است. در باب اشتغال و بخصوص اشتغال زنان نیز با باورهای فرهنگی روبرو هستیم. مردان و گاهی خود زنان برخی از مشاغل را بد می دانند و از انجام آن می پرهیزند و برعکس؛ یعنی کارهای که خاص زنان است و کارهای که خاص مردان است. این تفاوت ها ساخته و پرداخته ی فرهنگ جوامع است و ربطی به تفاوتهای طبیعی زنان و مردان ندارد، یعنی شغل مهر مردانه و زنانه می خورد. هم مردان و هم زنان معتقدند که کار برای زنان از اهمیت کمتری نسبت به مردان دارد و مرد به دلیل مسولیتی که در تامین معاش خانواده دارد باید دستمزد بیشتری را دریافت کند و از امنیت شغلی بیشتری برخوردار باشد. بسیاری از زنان هم چون کارفرماها و مردان بر این باورند که اگر شغلی هم داشته باشند باز در درجه ی اول مسول امور خانه و بچه داری اند. این تصور چنان نافذ و از زمره ی بدیهات عقل سلیم به شمار می رود که به ندرت مورد تردید یا اعتراض واقع می شود[23].

[1]. لغت نامه دهخدا

[2]. فرهنگ معین

[3]. فرهنگ عمید ،ذیل اشتغال

[4]. همان ذیل “شغل”

[5]. همان ذیل “کار”

[6]. فرهنگ معین ، ذیل “کار”

[7].آنتونی گیدنز، جامعه ­شناسی، منوچهر صبوری، (تهران: نشر نی،1376)، ص517

[8]. منوچهرفرهنگ، فرهنگ علوم اقتصادی، (تهران، آزاده، 1366)، ص 652

[9]. سیاوش مریدی، علیرضا نوروزی، فرهنگ اقتصادی، (تهران: نگاه، 1373)، ص574

[10]. همان، ص52

[11]. پاملا ابوت، کلروالاس، جامعه شناسی زنان، منیژه نجم عراقی (تهران، نشر نی، 1380)، ص116

[12]. لغت نامه دهخدا

[13]. فرهنگ فارسی معین

[14]. فرهنگ فارسی معین

[15].فرهنگ لغت عمید

[16]. غلامحسین صدری افشاری و دیگران، فرهنگ فارسی معاصر، چاپ سوم، (تهران، فرهنگ معاصر،1382)، ص938

[17]. دانشنامه ویکی پدیا

[18].Jean cazneve

[19].ralf linton

[20]. http://www.aftab.ir/entertainment/communications/socialojy/cultural/compliment.php

[21] . فرشته ندری ابیانه، “خانه داری،اشتغال،زنان ایرانی” ، مجله مباحث بانوان شیعه، سال دوم، شماره 9، پاییز 1385، ص89

[22] . محمد اسماعیل ریاحی، بررسی موانع فرهنگی اجتماعی اشتغال زنان ایرانی، بانوان شیعه، سال دوم، شماره 9، پاییز 1385، ص22

[23].فرشته ندری ابیانه، ص196

تعداد صفحه :136

قیمت 70 هزار تومان