متن کامل پایان نامه با فرمت ورد

پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد كرمانشاه

دانشكده تحصیلات تكمیلی

پایان نامه جهت دریافت درجه كارشناسی ارشد در رشته زبان و ادبیات فارسی (M.A)

عنوان:

مقایسه اندیشه‌های احمد غزالی و حافظ

 استاد راهنما:

دكتر ابراهیم رحیمی زنگنه

 استاد مشاور:

دكتر خلیل بیگ‌زاده

 برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود

تکه هایی از متن به عنوان نمونه :

 فهرست مطالب

عنوان                                                                                                            صفحه

چكیده 1

مقدمه 2

فصل اول: کلیات پژوهش

1-1. پیش‌گفتار. 5

1-2. بیان مسأله اساسی پژوهش.. 6

1-3. اهمیت و ضرورت انجام پژوهش.. 7

1-4. جنبه جدید بودن و نوآوری در پژوهش.. 8

1-5. اهداف مشخص پژوهش.. 8

1-6. سؤالات پژوهش.. 8

1-7. فرضیه‏های پژوهش.. 8

1-8. تعریف واژه‏ها و اصطلاحات فنی و تخصصی. 8

1-9. روش شناسی پژوهش.. 9

1-10. هدف.. 9

1-11. ابزار گردآوری داده‌ها 10

1-12. جامعه آماری، روش نمونه‏گیری و حجم نمونه 10

فصل دوم: بررسی شرایط فرهنگی، اجتماعی و سیاسی روزگار غزالی و حافظ

2-1. پیش‌گفتار. 12

2-2. بررسی شرایط و اوضاع سیاسی اقتصادی و فرهنگی عصر احمد غزالی. 12

2-2-1. غزالی‌ در دستگاه سلجوقیان‌ 13

2-2-2. امتیازات‌ عصر غزالی. 14

2-2-3. دوره‌ اول‌ زندگی‌ غزالی. 15

2-2-4. دوره‌ دوم‌ زندگانی‌ غزالی. 15

2-3. بررسی شرایط و اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی عصر حافظ. 17

2-3-1. زندگی اجتماعی. 18

2-3-2. زیارت و زیارتگاه‌ها 18

2-3-3. زهد و پرهیز، فسق و فجور. 19

2-3-4. تشیع. 19

2-3-5. روابط علمی و اجتماعی. 20

2-3-6. بزرگان تصوف.. 21

2-3-7. هنر و ادبیات.. 22

فصل سوم: در احوال، اندیشه‌ها و عاشقانه‌ها و عارفانه‌های احمد غزالی و حافظ

3-1. پیش‌گفتار. 25

3-2. مكاتب ادبیات تطبیقی. 27

3-2-1. مكتب ادبیات تطبیقی امریكایی. 27

3-2-2. مكتب سوم؛ ادبیّات تطبیقی ماركسیستی. 28

3-3. بررسی زندگی نامه و شرح مختصر سبک ادبی احمد غزالی و حافظ. 28

3-3-1. شیخ احمد غزالی. 28

3-3-2. خواجه حافظ شیرازی. 30

3-4. ویژگی‌های شعر حافظ. 31

3-5. تحلیلی از عرفان. 34

3-6. اندیشه‌های عرفانی احمد غزالی. 34

3-6-1. عرفان غزالی. 36

3-6-2. عشق از منظر غزالی (سوانح العشاق) 37

3-7. بررسی جلوه‌های عرفانی شعر حافظ. 38

3-7-1. عرفان حافظ. 38

3-8. انسان در عرفان حافظ و نقش و نگارهای طبیعی در اشارات عرفانی. 41

3-9. اندیشه حافظ در باره عشق. 41

3-10. عشق‌های شبه عرفانی در شعر حافظ. 42

3-11. سمبولیسم حافظ. 43

3-12. مکتب سکر حافظ. 45

3-13. بررسی تجلی عشق در آثار حافظ. 45

3-13-1. بررسی تجلی عشق در آثار احمد غزالی. 49

3-13-2. تصوف غزالی. 53

3-13-3. تأثیر احمد غزالی. 54

3-14. مقایسه تطبیقی اندیشه‌های غزالی با حافظ. 55

3-15. مقایسه عرفان و زهد در اندیشه‌های غزالی و حافظ. 57

3-16. برآیند موضوع. 59

فصل چهارم: تحلیل اندیشه‌های عاشقانه و عارفانه غزالی و حافظ

4-1. بررسی تطبیقی اندیشه‌های عرفانی غزالی و حافظ. 63

4-2. بررسی تطبیقی عشق در اندیشه‌های غزالی و حافظ. 64

4-3. نتیجه‌گیری. 65

منابع. 67

چكیده

عشق وجودی است حقیقی كه یك نظام عرفانی را تشكیل می‌دهد، وجودی پرتحرك و تأثیرگذار كه قادر است جهان را به جنبش درآورد و وجود جهان را به اثبات برساند.

عشق از منظر غزالی یك وجود كاملاً حقیقی و شاید بالاتر از یك حقیقت است. عشق در سوانح یك نظام عرفانی است كه در آن همه وجود معشوق متصل به عاشق واقعی و معبود واقعی یعنی خداوند است. در اندیشه حافظ هم رگه‌هایی از عشق مجازی و هم رشحاتی از عشق حقیقی دیده می‌شود. عشق آسمانی و ماورائی كه حافظ آن را رندانه به مخاطب ارائه كرده و او را به اوج ملكوت آسمان‌ها می‌برد. از دیدگاه او عشق روح و حقیقت عالم هستی است. عشق انگیزه آفرینش است. در اندیشه غزالی و حافظ، موضوع عشق و عرفان از مهم‌ترین مضامین است كه حافظ و احمد غزالی در اندیشه خود علیه دنیاطلبی مدعیان دین و زاهدان ریاكار شوریده‌اند و پرداختن به دنیا را دوری از دین و فراموشی خدا دانسته‌اند اما در این میان غزالی این اندیشه را متصوفانه و اندكی عبوسانه بیان كرده است اما حافظ زیركانه و رندانه این اندیشه را بیان فرموده است. غزالی در عرفان نیز فردی كاملاً خائف با اندیشه‌ای سرشار از تقوا نمود پیدا می‌كند و حافظ عارف عاشقی است كه تجربه‌های عشقی، معرفتی غزالی را كاملاً در اختیار داشته و از آنها به خوبی بهره‌برداری كرده است.

واژگان كلیدی: غزالی، حافظ، عشق، عرفان.

مقدمه

ادبیات پارسی تجلی‌گاه آثار گران‌بها و ارزشمند اندیشمندان بزرگ، شاعران شهیر و ادبای گرانقدری است كه ادبیات اصیل این كهن بوم را با خلق آثار فاخر خود از ترس حوادث و هجمه‌های فراوان در طول تاریخ مصون داشته‌اند. بررسی ماهیت و سرشت اندیشه‌های این بزرگان در بالا بردن سطح غنای ادبی بسیار اهمیت دارد. بررسی زوایای متعدد شخصیتی و اندیشه‌های شعرا و ادبا و نویسندگان در ابعاد مختلف دینی، عرفانی، عشق، فلسفه و … در ایجاد تصویر تازه و شناخت جنبه‌های جدید از لایه‌های فكری و اندیشه‌ این افراد بسیار مثمر ثمر بوده و راه را برای ایجاد آثار نو و مسیری تازه می‌كند.

از جمله كسانی كه می‌توان به شناخت و مقایسه اندیشه‌های فكری و فلسفی آنها پرداخت. عارف بزرگ قرن پنجم هجری احمد غزالی و شاعر شهیر پارسی زبان قرن هشتم حافظ شیرازی است كه بررسی جامع دیدگاه‌ها و اندیشه‌ها و آرای این دو شاعر و متفكر بزرگ ایرانی و نظریات ارزشمند آن‌ها در خصوص عشق و عرفان و بررسی شباهت‌ها و تفاوت‌های فكری آنان از اهمیت زایدالوصفی برخوردار است. احمد غزالی در آثار خود همواره حقیقت عشق را كه اصل و اساس هستی می‌دانسته به وضوح نشان داده و در كتاب سوانح العشاق او مشحون از تصاویر، عبارات اشارت گونه، آیات و احادیث همراه با شعر است كه مخاطب خاص خود را طلبیده تا بتواند در دریای ژرف و عمیق اشارات عاشقانه و عارفانه احمد غزالی غوص كرده و معانی پر رمز و راز و احوال درونی او را دریابد. سبك و نوع نگرش احمد غزالی به عشق و عرفان تأثیری مهم بر آثار بعد از خود داشته است. در كنار این عارف و شاعر بزرگوار حافظ این شاعر آسمانی و این عالم ربّانی با عرفانی عاشقانه و غزلیاتی عارفانه اكسیری جاودانه سرشار از حسن و جمال بی‌منتهای ربانی را بر دل و جان آدمی نشانده است و با غزلیات شورانگیز خود كه برخواسته از گوهر پاك و عشق اصیل و عارفانه است آتش بر همه عالم زده و دل و دین را از وجود همه هوشیاران ربوده است.

هدف عمده و برجسته از نگارش این پژوهش ادبی بررسی وجوه شناخت و تفاوت‌ها در آرا و اندیشه‌های عاشقانه و عارفانه این دو شخصیت شاعر است. بررسی جایگاه عشق و عرفان در اندیشه این دو شخصیت و مقایسه‌ اندیشه احمد غزالی و حافظ از اهداف مهم این پژوهش می‌باشد. پژوهش‌ همانطور كه در چكیده مطالب عنوان گردیده به روش كتابخانه‌ای صورت گرفته و روش جمع‌آوری داده‌ها و اطلاعات مورد لحاظ پژوهش به صورت فیش‌برداری از مهمترین نكات ادبی در این خصوص بوده است. با توجه به اینكه پژوهش‌های تاریخی و تحقیق و تفحص در اندیشه‌ها و افكار شخصیت‌های بزرگ ادبی و تاریخی از دشوارترین انواع پژوهش است. این پژوهش ضمن بررسی آثار منظوم و منثور، پژوهش‌های در رابطه با ارتباط بین عوامل دخیل در اثر را مورد تعبیر و تفسیر و ارزیابی قرار می‌دهد. در این روش هدف این است كه با بررسی كیفیت آثار شناخت دقیق و درستی از ضعف‌ها و كمی‌ها و كاستی‌ها ارائه كرده تا وضع موجود بهتر درك گردد. جامعه آماری پژوهش شامل كلیه آثار مدون مرتبط با احمد غزالی و خواجه حافظ می‌باشد.

آنچه در پایان این پژوهش به دست می‌آید و به عنوان دستاورد این فعالیت ادبی مورد نظر است، دستیابی به مقایسه تطبیقی اندیشه احمد غزالی و حافظ است به طوری كه در پایان مضمون عرفان، جایگاه عشق و اختلاف در اندیشه‌های ایشان برای مخاطب روشن و واضح گردد. محدوده‌های مشترك و میزان قرابت اندیشه این دو عارف شاعر در طول این فعالیت ادبی به استناد بسیاری از منابع و مأخذ هستند مشخص گردیده است همین طور تفاوت‌های اندیشه و مراتب غیریكسان در اندیشه‌های عشقی و عرفانی احمد غزالی و حافظ شیرازی نیز تا حد امكان واضح و مشخص گردیده است.

آنچه كه واضح و مبرهن است این است كه اگرچه مناقشه‌های غزالی گرایان و حافظ گرایان هنوز به پایان نرسیده ولی از شور و شدتش كاسته شده است. تلقی واقعی بر این اصل مبتنی است كه هنر غزالی و حافظ هیچ یك فراتر یا فروتر از دیگری نیست. این دو حریف و هماورد یكدیگرند. این دو در اوج اعتلاء و تلالو ولی سبك و سلیقه هنریشان تفاوت‌هایی دارد. همچنانكه همانندی‌هایی هم دارند. غزل حافظ طربناك است. اگرچه غزالی آن شیرینی و شیدایی را ندارد اما شورمندی و شیوایی را به اوج رسانده است. حافظ منسجم است و فكرش تداوم دارد اندیشه فكریش پیوسته و شورانگیز است اما در مقابل غزالی فكری متعالی دارد. راه تصوف از منظر این دو پا بر هستی گذاشتن و گذشتن از خود است. رهایی از خودبینی است. از نظر ایشان عقل وسیله شناخت است. عقل مبنای خودنمایی و نازمعشوق است و عشق پایه جانبازی و نیاز است. از نظر لفظ و سخنوری نیز این دو شخصیت بزرگ معیار فصاحت و بلاغت هستند. از كلام و زبان شعر این دو شاعر و عارف آب لطف می‌چكد، پاكیزگی، آراستگی، پیراستگی زبانشان مشهود است. هر دو طراز اول و هم طراز ندولی با سبك و سلیقه‌ای متفاوت، به راستی بر هم امتیاز ندارند ولی از هم امتیار دارند و بدون شك فصل تقدم ازآن غزالی است.

ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است

متن کامل را می توانید دانلود نمائید

چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)

ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه

 با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند

موجود است

تعداد صفحه : 77

قیمت : 14700 تومان

—-

پشتیبانی سایت :        *       asa.goharii@gmail.com