دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد
دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی گروه زراعت
پایان نامه برای دریافت درجه ی کارشناسی ارشد (M.Sc. )
گرایش : زراعت
عنوان:
بررسی اثرنوع کود و شخم بر عملکرد و اجزای عملکرد ماریتیغال
استاد راهنما:
دكتر ابوالفضل مروتی
استادان مشاور:
دكتر غلامرضا زارعی
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب:
چکیده……………………………. 1
فصل اول…………………………… 2
مقدمه و اهداف……………………………. 2
1-1- مقدمه………………………….. 3
1-2- اهداف……………………………. 6
فصل دوم…………………………… 7
کلیات و بررسی منابع…………………………… 7
2-1- تاریخچه استفاده انسان از گیاهان دارویی……………… 8
2-2- رابطه گیاهان دارویی و بیماری…………………………… 8
2-3- ترکیبات مهم گیاهان دارویی…………………………… 8
2-3-1- موسیلاژ…………………………. 8
2-3-2- فنلها…………………………. 9
2-3-3- تانن ها………………………….9
2-3-4- کومارینها…………………………. 9
2-3-5-آنترا کوئینون ها………………………….10
2-3-6- فلاونوئیدها…………………………. 10
2-3-7- آنتوسیانین ها…………………………. 10
2-3-8- گلوکوزیلینات ها…………………………. 10
2-3-9- اسانس ها…………………………. 11
2-3-10- ساپونینها…………………………. 11
2-3-11- گلیکوزیدهای قلبی………………………….12
2-3-12- گلیکوزیدهای سیانوژنیک…………………………. 12
2-3-13- ویتامین ها…………………………. 12
2-3-14- مواد تلخ…………………………. 13
2-3-15- آلکالوئیدها…………………………. 13
2-3-16- مواد معدنی…………………………. 13
2-4- ویژگی های گیاهان دارویی…………………………… 14
2-5- ویژگی های گیاه ماریتیغال………………………….. 15
2-5-1- گیاهشناسی ماریتیغال………………………….. 15
2-5-2- منشأ و پراکندگی جغرافیایی…………………………… 16
2-5-3- سیتوژنتیکی ماریتیغال………………………….. 17
2-5-4- ترکیبات شیمیایی…………………………… 18
2-5-5- خواص درمانی…………………………… 19
2-5-6- نیازهای اکولوژیکی…………………………… 24
2-5-7- کاشت ماریتیغال………………………….. 25
2-5-8- داشت ماریتیغال………………………….. 26
2-5-9- برداشت ماریتیغال………………………….. 27
2-6- اهمیت کودهای آلی…………………………… 28
2-7- کودهای شیمیایی…………………………… 32
2-8- ورمی کمپوست……………………………. 34
2-9-خاکورزی…………………………… 42
2-10- سوابق تحقیق…………………………… 48
2-10-1- تحقیقات انجام شده در زمینه کودهای شیمیایی…………… 48
2-10-2- تحقیقات انجام شده در زمینه کود حیوانی………………… 53
2-10-3- تحقیقات انجام شده در زمینه ورمی کمپوست…………….. 56
2-10-4- تحقیقات انجام شده در زمینه خاک ورزی…………………. 62
2-10-5- تحقیقات انجام شده در زمینه ماریتیغال………………………….. 65
فصل سوم…………………………… 69
مواد و روش ها………………………….. 69
3-1- مشخصات و شرایط اقلیمی محل آزمایش…………………………….. 70
3-2- مشخصات خاک محل اجرای آزمایش…………………………….. 70
3-3- مشخصات طرح آزمایشی…………………………… 72
3-4- نحوه اجرای آزمایش…………………………….. 73
3-4-1- عملیات زراعی………………………….. 73
3-4-2- نمونه برداری و نحوه اندازه گیری صفات کمی و کیفی…………. 74
3-5- نحوه آنالیز نتایج…………………………… 75
فصل چهارم…………………………… 76
نتایج و بحث…………………………76
4-1- نتایج تجزیه واریانس صفات اندازه‌گیری شده در گیاه خارمریم……………. 77
4-2-نتایج مقایسه میانگین صفات اندازه‌گیری شده در گیاه خارمریم…………… 79
4-2-1-ارتفاع بوته………………………….. 82
4-2-2- تعداد کپه در بوته………………………….. 84
4-2-3- تعداد دانه در کپه………………………….. 85
4-2-4-وزن هزار دانه………………………….. 87
4-2-5- عملکرد دانه………………………….. 88
4-2-6- عملکرد بیولوژیک…………………………….. 91
4-2-7- شاخص برداشت……………………………. 93
4-2-8- درصد روغن…………………………… 94
4-2-9- عملکرد روغن…………………………… 96
فصل پنجم…………………………… 98
نتیجه گیری و پیشنهادات……………………………. 98
5-1- نتیجه گیری…………………………… 99
5-2- پیشنهادات……………………………. 99
منابع…………………………. 101
چکیده:
امروزه برای داشتن یک سیستم کشاورزی پایدار استفاده از نهاده‌هایی که جنبه‌های اکولوژیکی سیستم را بهبود بخشند و مخاطرات محیطی را کاهش دهند ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا آزمایشی به منظور اثر نوع شخم و نوع کود بر عملکرد و اجزای عملکرد گیاه ماریتیغال به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. نوع شخم به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح: شخم كامل (گاوآهن برگرداندار) ، نیمه شخم و بدون شخم و نوع کود به عنوان فاکتور فرعی در 4 سطح: شاهد، کود شیمیاییNPK، کود دامی و کود ورمی کمپوست بودند. صفات اندازه‌گیری شده در این تحقیق شامل تعداد دانه در هر کپه، تعداد کپه در هر بوته، وزن هزار دانه، درصد روغن، عملکرد دانه، عملکرد روغن، ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک بودند.
نتایج تجزیه واریانس نشان داد اثر شخم به جز بر درصد روغن بر بقیه صفات معنی‌دار بود. اثر انواع کود به جز بر تعداد کپه در بوته بر بقیه صفات معنی‌دار بود. نتایج تجزیه واریانس اثرات متقابل انواع شخم و کود فقط بر عملکرد بیولوژیک اثر معنی‌دار داشتند.
نتایج مقایسه میانگین‌ها نشان داد در تمام تیمارها شخم عمیق و کاربرد کود ورمی‌کمپوست بهترین نتیجه را داشت و جهت کاربرد و استفاده پیشنهاد میگردد.
فصل اول: مقدمه و اهداف
1-1- مقدمه
تخمین زده میشود که حدود 500000 گونه گیاه دارویی روی سیاره وجود داشته باشد که حدود 10000 گونه به عنوان گیاه دارویی به طور منظم مورد استفاده قرار میگیرد. از اواسط قرن بیستم به دنبال مشخص شدن عوارض سوء ناشی از مصرف داروهای شیمیایی، گیاهان دارویی و داروهای گیاهی در بسیاری موارد جایگزین داروهای شیمیایی شدند. مطابق برآورد سازمان جهانی بهداشت (WHO)80 درصد مردم دنیا برای مراقبت‌های بهداشتی اولیه به طور سنتی به گیاهان دارویی و تولیدات طبیعی وابستگی و تمایل دارند (حاجی آخوندی،1381). استفاده از گیاهان داروئی و ادویهای برای درمان بیماری ها و یا خوش عطر و طعم کردن غذاها، همچنین به کار گرفتن آنها در ساخت مواد بهداشتی و آرایشی با تاریخ بشر همراه بوده است (مجنون حسینی و دوازده امامی، 1387). گیاهان داروئی یکی از منابع غنی کشور بوده که امکان صادرات آن نیز وجود دارد زیرا وقتی به ارقام واردات کشورهای اروپائی مثل آلمان و فرانسه توجه شود معلوم میگردد که گیاهان داروئی بازار بزرگی را در جهان داشته و کشور ما میتواند به یکی از صادر کنندگان این گیاهان تبدیل شود (صمصام شریعت، 1382 ). استفاده از گیاهان داروئی و معطر در کشورهای توسعه یافته به شدت در حال افزایش است به طوری که هم اکنون 90 درصد مردم این کشورها از داروهای منشأ گیاهی استفاده میکنند (Racs، 1982). طبق آمار سازمان بهداشت جهانی در حال حاضر حدود 80 درصد از جمعیت جهان از ترکیبات گیاهی برای درمان استفاده می کنند که این آمار در کشورهای توسعه نیافته بالاتر و در کشورهای توسعه یافته کمتر است (زمان، 1382). یک اصل مهم کشت و تولید گیاهان داروئی مخصوصاً گونههای نادر آنها حفظ منابع ژنی تولید دارو در طبیعت و به بیان دیگر حفظ« تنوع زیستی» میباشد (امیدبیگی، 1379). با توجه به افزایش سریع جمعیت ایران و نیاز مبرم و روزافزونی که صنایع داروسازی کشور به گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه تولید دارو دارند، توجه و تحقیق پیرامون این دسته گیاهان ضروری است (امیدبیگی، 1383).
ماریتیغال (Silybum marianum L) گیاهی دارویی، یكساله یا دو ساله از خانواده كمپوزیته و بومی اروپای غربی و مركزی و شمال هند است. در عطاریها از برگ و ریشه گیاه خارمریم (ماریتیغال) به عنوان داروی معرق، تببر، اشتها آور ارائه میشود. از میوهها یا بذرهای این گیاه برای درمان کاهش اشتها و نارسایی گوارشی به کار میرود (دوازده امامی و حسینی، 1388).
در چند دهه اخیر مصرف نهادههای شیمیایی در اراضی کشاورزی موجب معضلات زیست محیطی عدیدهای از جمله آلودگی منابع آب، افت کیفیت محصولات کشاورزی، كاهش تنوع زیستی و فرسایشی ژنتیكی، ایجاد مقاومت در امراض و آفات گیاهی و کاهش میزان حاصلخیزی خاکها شده است (Sharma، 2002). کشاورزی پایدار بر پایه مصرف کودهای آلی و بیولوژیک با هدف حذف یا تقلیل چشمگیر در مصرف نهاده های شیمیایی، یک راه حل مطلوب جهت غلبه بر این مشکلات به شمار میآید. کشاورزی پایدار نظامی است که ضمن برخورداری از پویایی اقتصادی، میتواند موجب بهبود وضعیت محیط زیست و استفاده بهینه از منابع موجود شده و همچنین در تأمین نیازهای غذایی انسان و ارتقاء کیفیت زندگی جوامع بشری نقش بسزایی داشته باشد. علاوه بر این، کشاورزی پایدار با رعایت اصول اکولوژیکی، میتواند ضمن ایجاد توازن در محیط زیست، کارآیی استفاده از منابع را افزایش داده و زمینه بهرهوری طولانی مدتتری را نیز برای انسان فراهم سازد. یکی از اركان اصلی در كشاورزی پایدار استفاده از كودهای بیولوژیک در اكوسیستم های زراعی است (شریفی عاشور آبادی و همکاران، 1381).
كودهای بیولوژیک، شامل مواد نگهدارندهای با جمعیت متراكم یك یا چند نوع ارگانیسم مفید خاكزی و یا بصورت فرآورده متابولیك این موجودات میباشند كه به منظور تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در اكوسیستم زراعی بكار میروند. بطور معمول، ارگانیسمهای مورد استفاده برای تولید كودهای بیولوژیک از خاك منشأ گرفته و در اغلب خاكها حضور فعال دارند. معهذا در بسیاری از موارد، كمیت و كیفیت آنها در حد مطلوب نیست و به همین دلیل استفاده از مایه تلقیح آنها، ضرورت پیدا میكند (صالح راستین، 1380). در این میان ورمیكمپوست یكی از مهمترین کودهای بیولوژیک میباشد که نقش مهمی در افزایش کمی و کیفی محصول دارد. بنابراین بكارگیری کودهای آلی و بیولوژیک، گامی اساسی و مطمئن در جهت دستیابی به اهداف كشاورزی پایدار میباشد. در بحث تولید گیاهان دارویی، ارزش واقعی به كیفیت محصول و پایداری تولید داده میشود و كمیت محصول در درجه دوم اهمیت قرار میگیرد. مطالعات انجام شده بر روی گیاهان دارویی در اكوسیستمهای طبیعی و زراعی گویای آن است كه استفاده از نظام كشاورزی پایدار به دلیل تطابق با شرایط طبیعی و اصل اصالت كیفیت محصول، بهترین شرایط را برای تولید این گیاهان فراهم میآورد و حداکثر ماده مؤثر (Active Substances) در چنین شرایطی تولید میگردد (شریفی عاشور آبادی و همکاران، 1381).
از طرفی یكی از عوامل اصلی فرسایش خاك شخم زدن بی رویه میباشد. همچنین برای شخم زدن چون باید از ادوات مكانیكی استفاده كرد در نتیجه میبایست از سوختهای فسیلی نیز بهره برد كه این خود باعث افزایش آلودگی هوا و مصرف سوخت میگردد. امروزه روش هایی وجود دارد كه كمترین شخم را با توجه به شرایط زمین در نظر میگیرند بدون اینكه از عملكرد نهایی محصول كم گردد. ایران یكی از كشورهای پیشرو در فرسایش خاك میباشد. به همین دلیل در سیستم كشاورزی ارگانیك به این مسأله نیز اهمیت زیادی دادهاند و ضوابط خاصی را به توجه به نوع كشت برای شخم زدن خاك در نظر گرفته اند. شخم زدن خاك شامل اعمال مكانیكی است كه باعث تغییر یا مخلوط كردن خاك میشود مانند: شیاركندن، شخم زدن، كندن، بیل زدن، كلوخ شكنی و .. است.
2-1- اهداف
با توجه به رشد روز افزون جمعت و نیاز به افزایش بهره وری در واحد سطح در کشاورزی و لزوم یافتن مکانیزمهای فیزیکی و سازگار با محیط زیست این تحقیق با هدف بررسی اثر نوع شخم (بدون شخم، نیمه شخم، شخم كامل) و کود (شیمیایی، آلی، دامی) بر عملکرد ماریتیغال انجام شد.
تعداد صفحه : 124
قیمت : 14700 تومان
