پایان نامه دوره‌ی کارشناسی ارشد مهندسی برق-قدرت
طراحی بهینه و آنالیز ژنراتور سنکرون مغناطیس دائم روتور بیرونی برای توربینهای بادی
استاد راهنما:
دکتر محمد اردبیلی
بهمن 1393
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده
امروزه ژنراتورهای سنکرون آهنربای دائم با توجه به ویژگی‌هایی همچون وزن کمتر، بازده بالاتر، و چگالی توان بالاتری که نسبت به انواع ژنراتورهای مرسوم دیگر دارند، مورد توجه قرار گرفته‌اند. مزایای این ژنراتورها طوری است که آنها را برای کاربرد در توربین بادی مناسب میسازد. از طرفی با توجه به سهولت افزایش تعداد قطب در آنها، برای کاربردهای سرعت پایین همچون اتصال مستقیم بسیار مناسب می‌باشند.
در این تحقیق طراحی یک ژنراتور سنکرون شار شعاعی آهنربای دائم kW1 و rpm125، برای اتصال مستقیم به توربین بادی به منظور حصول ولتاژ سینوسی کامل انجام شد. از مقایسه‌ی ساختارهای گوناگون ماشینهای سنکرون و با توجه به کاربرد مورد نظر این ماشینها، ساختار روتور بیرونی و آهنربای سطحی و سیم بندی متمرکز استاتور انتخاب گردید. سپس با در نظر گرفتن بازده و چگالی توان به عنوان توابع هدف و با بهره گرفتن از الگوریتم ژنتیک، نسبت به بهینه‌سازی طراحی اقدام شد. بهینه سازی همزمان توابع هدف با یک تابع شایستگی نوین که توسط آن امکان اولویت‌بندی بهینه‌سازی توابع هدف فراهم می‌شود، انجام شد. در خاتمه ژنراتور بهینه با بهره گرفتن از روش اجزای محدود دو‌بعدی شبیه‌سازی و مورد ارزیابی قرار گرفت.
لازم به ذکر است در این پروژه از نرم‌افزار MATLAB R2011a به منظور بهینه‌سازی از روش الگوریتم ژنتیک و نیز از نرم‌افزار Ansoft Maxwell 14.0 برای شبیه‌سازی از روش اجزای محدود دو‌بعدی استفاده شده است.
کلمات کلیدی: توربین بادی اتصال مستقیم، ماشینهای سنکرون آهنربای دائم، ژنراتور آهنربا دائم روتور بیرونی، معادلات ابعاد ماشینهای آهنربای دائم، بهینه‌سازی با روش الگوریتم ژنتیک، روش اجزای محدود دو بعدی.
فهرست مطالب
1-1-انواع توربینهای بادی سرعت متغیر و ژنراتورهای استفاده شده در آنها 3
1-1-1-ژنراتور القایی………………………….……………………………………….. 3
1-1-1-1- ژنراتورهای القایی قفس سنجابی……………….……………………………… 4
1-1-1-2- ژنراتورهای القایی روتور سیم بندی شده5……………………………………………
1-1-1-3- ژنراتورهای القایی با تغذیه دوگانه6……………….………………………………
1-1-2-توربینهای بادی مجهز به ژنراتور سنکرون……………………………………….. 7
1-1-2-1- ژنراتور سنکرون با تحریک کلاسیک……………..…………………………….. 8
1-1-2-2- ژنراتور سنکرون با مغناطیس دائم……………..…………………………….. 8
1-2-خلاصه معیا و مزایای انواع ساختارهای توربینهای بادی…………………………….. 4
1-3-تاریخچه ماشینهای آهنربای دائم روتور بیرونی…………………..…………………12
1-3-1- مقایسه انواع ماشینهای آهنربای دائم………………………………………..13
1-3-2- بررسی عوامل انتخاب ژنراتور سنکرون آهنربای دائم با ساختار روتور بیرونی………16
1-3-3- روش‌های تحلیل و بهینه‌سازی……………………………………………….17
1-4-ساختار پایان نامه 19……………………………………..…………………..………
فصل دوم: بررسی ساختار ومزایا ژنراتور روتور بیرونی………………………………………….22
2-1- ساختار ژنراتور مغناطیس دائم روتور بیرونی……………………………………… 22
2-2- مزیتهای ژنراتور روتور بیرونی ……………………..…………………………… 25
2-2-1- افزایش سطح مفید روتور برای افزایش تعداد قطب ژنراتور 26
2-2-2- کاهش طول کل مسیر مغناطیسی.. 27
2-2-3- کاهش ناحیه انتهایی سیمپیچی استاتور.. 28
2-2-4- ساخت و خنکسازی سادهتر آهنربا.. 29
2-3- انواع مواد مصرفی ژنراتور آهنربای دائم روتور بیرونی30……………..…………………..
فصل سوم: طراحی ژنراتور سنکرون آهنربای دائم با ساختار روتور بیرونی.. 33
3-1- طراحی بر اساس کاربرد ژنراتور سنکرون آهنربا دائم در توربین بادی 33
3-2- معادلات ابعاد اصلی ماشینهای سنکرون آهنربای دائم………………………………..34
3-2-2- محاسبه‌ی ابعاد کلی شیار استاتور.. 41
3-3- محاسبه‌ی پارامترهای الکتریکی……………………………………………………44
3-3-1- نیرو محرکه‌ی القایی.. 44
3-3-5- محاسبه‌ی چگالی توان.. 52
3-4- طراحی سیمپیچی………………………………………………………………. 53
3-4-1- سیمپیچی متمرکز و توزیع شده.. 53
3-4-2- سیمپیچی گام کامل و گام کسری.. 55
3-4-3- تعداد لایه‌های سیمپیچی.. 56
3-4-4- انتخاب و طراحی سیمپیچی.. 58
3-5- انتخاب ترکیب مناسب تعداد قطب و شیار…………………………………………. 59
3-6- روند طراحی ژنراتورهای سنکرون آهنربای دائم……………………………………. 63
فصل چهارم: بهینه‌سازی طراحی با بهره گرفتن از روش الگوریتم ژنتیک 67
4-1- انواع روش‌های بهینه‌سازی…………………………………………………………67
4-1-1- الگوریتم‌های بهینه‌سازی قطعی و احتمالی.. 68
4-1-2- الگوریتم‌های بهینه‌سازی مستقیم و غیر مستقیم.. 68
4-1-3- الگوریتم‌های بهینه‌سازی هیوریستیک و متاهیوریستیک 69
4-1-4- الگوریتم بهینه‌سازی با روش جست‌وجوی اتفاقی.. 69
4-1-5- الگوریتم هوک و جیوز.. 70
4-1-7- الگوریتم ژنتیک (GA).. 72
4-1-8- سردسازی (تبرید) شبیه‌سازی شده (SA).. 73
4-1-9- الگوریتم بهینه‌سازی انبوه ذرات (PSO).. 73
4-2- مقایسه و انتخاب روش بهینه‌سازی مناسب…………………………………………… 74
4-2-1- مزایای الگوریتم ژنتیک در مقایسه با سایر روش‌های بهینه‌سازی.. 75
4-2-2- معایب الگوریتم ژنتیک در مقایسه با سایر روش‌های بهینه‌سازی.. 76
4-3- الگوریتم ژنتیک…………………………………………………………………. 77
4-4- توابع هدف و پارامترهای بهینه‌سازی………………………………………………. 78
4-5- بهینه‌سازی تک تابع هدفه (بازده)………………………………………………… 87
4-6- بهینه‌سازی چند تابع هدفه (بازده و چگالی توان)…………………………………….90
فصل پنجم: شبیه‌سازی ژنراتور بهینه و حصول ولتاژ.. 97
5-1- معرفی روش اجزای محدود (FEM)……………………………………………… 98
5-1-1- مش‌بندی ماشینهای آهنربای دائم.. 100
5-1-2- فرمول‌بندی مساله جهت حل مساله میدان.. 101
5-1-3- اعمال روابط به مش‌ها و حصول دستگاه معادلات.. 104
5-2- شرایط مرزی106……………………………………………………………………
5-3- مدلسازی ژنراتور روتور بیرونی با بهره گرفتن از FEM …………………..…………… 107
5-3-1- مرحله‌ی پیش پردازش.. 108
5-3-3- مرحله‌ی پس از پردازش و حصول ولتاژ.. 113
فصل ششم: نتیجه‌گیری121…………………………………………………………..………
6-1- نتیجه‌گیری122…………………………………………………………………….
6-2- پیشنهادات برای ادامه کار124……………….…….…………………………………
– مراجع………………………………………………………………..…………122
فهرست شکل‌ها
شکل 1-1: منحنی توسعه انرژی الکتریکی حاصل از توربینهای بادی جهان 2
شکل 1-2: ساختار کلی توربین بادی سرعت متغیر با ژنراتور القایی قفس سنجابی. 4
شکل 1-3: توربین بادی مجهز به ژنراتور القایی. 5
شکل 1-4: ساختار کلی توربین بادی سرعت متغیر در محدوده‌ی 10 درصد سرعت نامی ژنراتور. 5
شکل 1-5: توربین بادی مجهز به ژنراتور القایی تغذیه دوبل 6
شکل 1-6: توربین بادی مجهز به ژنراتور سنکرون روتور سیم پیچی شده 8
شکل 1-7: توربین بادی مجهز به ژنراتور سنکرون مغناطیس دائم 9
شکل 1-8: ساختمان داخلی ماشین های شار محوری. 15
شکل 1-9: : قسمتی از یک فاز ماشین با شار اریب. 15
شکل 1-10: ساختار ماشین با شار عرضی. 16
شکل 2-1: برش محوری ژنراتور. 22
شکل 2-2: ساختار کلی یک ماشین روتور بیرونی. 23
شکل 2-3: نمایی از ماشین آهنربا دائم روتور بیرونی. 24
شکل 2-4: دید از بالای اجزا محوری ژنراتور. 25
شکل 2-5: دید از بالا ژنراتور. 26
شکل 2-6: برش عرضی ژنراتور روتور بیرونی مغناطیس دائم 27
شکل 2-7: برشی از ژنراتور روتور بیرونی با ناحیه انتهایی سیم پیچی. 28
شکل 2-8: منحنی B-H در دماهای مختلف. 29
شکل 3-1: نمای خطی قسمتی از ژنراتور روتور بیرونی. 38
شکل 3-2: نمای دو بعدی ژنراتور روتور بیرونی و قطر خارجی روتور و استاتور. 40
شکل 3-3: ابعاد شیار در قطر داخلی استاتور. 41
شکل 3-5: مورب‌سازی شیار استاتور در ماشینهای آهنربای دائم 47
شکل 3-6: نحوه مورب‌سازی آهنربا در ماشینهای آهنربای دائم 47
شکل 3-7: مدار معادل ژنراتور سنکرون تک‌فاز. 50
شکل 3-8: طول یک حلقه‌ی سیمپیچی متمرکز در ماشین. 51
شکل 3-9: سیمپیچی متمرکز و توزیع شده. 55
شکل 3-10: سیمپیچی گام کامل و گام کسری. 56
شکل 3-11: سیمپیچی تک‌لایه و دولایه. 57
شکل 3-12: الگوی سیمپیچی دولایه. 58
شکل 4-1: منحنی الف) بازده و ب) چگالی توان بر حسب بارپذیری مغناطیسی ویژه. 80
شکل 4-2: منحنی الف) بازده و ب) چگالی توان بر حسب قطر خارجی 81
شکل 4-3: منحنی الف) بازده و ب) چگالی توان برحسب نسبت قطر داخلی به خارجی. 82
شکل 4-4: منحنی الف) بازده و ب) چگالی توان برحسب تعداد دور سیمپیچی. 84
شکل 4-5: منحنی بازده برحسب تعداد دور سیمپیچی و گام قطب 85
شکل 4-6: منحنی بازده برحسب نسبت قطرو بارپذیری مغناطیسی ویژه 85
شکل 4-7: منحنی بازده برحسب بارپذیری مغناطیسی ویژه و قطر خارجی 85
شکل 4-8: منحنی بازده برحسب تعداد دور سیمپیچی و قطر خارجی 86
شکل 4-9: مراحل بهینه‌سازی الگوریتم ژنتیک. 88
شکل 4-10: تغییرات تابع هدف درروند بهینه‌سازی بازده ژنراتور با 48 قطب و 72 شیار. 89
شکل 4-11: فضای جست‌وجو و مرز پارتو. 91
شکل 4-12: مرز پارتو برای بهینه‌سازی دو تابع هدفه (بازده و چگالی توان). 92
شکل 4-13: بازده بهبود یافته برحسب نسبت . 94
شکل 4-14: چگالی توان بهبود یافته برحسب نسبت . 95
شکل 4-15: تغییرات تابع شایستگی در بهینه‌سازی بازده و چگالی توان … 95
شکل 5-1: چند نمونه از مش‌بندی‌های رایج. 100
شکل 5-2: مش‌بندی یک ناحیه‌ی دلخواه از فضا. 104
شکل 5-3: نمای ساختار استاتور. 108
شکل 5-4: نمای شیارهای استاتور. 109
شکل 5-5: نمای هسته‌ی روتور و آهنربا‌های مربوط به آن. 109
شکل 5-6: نمای ژنراتور روتور بیرونی با 48 قطب و 72 شیار 110
شکل 5-7: ژنراتور و مرزهای آن با محیط خارج. 111
شکل 5-8: مش‌بندی ساختار ژنراتور. 112
شکل 5-9: شدت میدان مغناطیسی در هر نقطه از ساختار ژنراتور 113
شکل 5-10: توزیع چگالی شار مغناطیسی در هر نقطه از ساختار ژنراتور. 114
شکل 5-11: منحنی چگالی شار مغناطیسی فاصله‌هوایی در یک گام قطب 114
شکل 5-12: جهت عبور شار در هر نقطه از ساختار ژنراتور از زوایای مختلف. 116
شکل 5-13: چگالی جریان درکویل‌ها . 117
شکل 5-14: شار پیوندی مربوط به هر سه فاز در سرعت نامی 118
شکل 5-15: EMF سه فاز در سرعت نامی. 118
شکل 5-16: EMF سه فاز در سرعت 90 دور در دقیقه. 119
شکل 5-17: جریان سه فاز متصل به بار 100 اهمی. 120
شکل 5-18: منحنی بازده بر حسب سرعت ژنراتور. 120
فهرست جداول
جدول 1-1: مزایا و معایب انواع ژنراتورهای توربین بادی 11
جدول 3-1: مقادیر Ki و Kp برای شکل موج‌های پرکاربرد. 36
جدول 3-2: مقایسه‌ی سیمپیچی تک لایه و دولایه. 57
جدول 3-3: ترکیب‌های ممکن تعداد قطب و شیار با در نظر گرفتن ½¼<q< 61
جدول 3-4: ضریب سیمپیچی (Kw1) برای تعداد قطب و شیار مختلف 62
جدول 3-5: مقدار پارامتر CT برای تعداد قطب و شیار مختلف 63
جدول 3-6: مشخصات ژنراتور روتور بیرونی آهنربای دائم. 64
جدول 3-7: جزئیات طراحی ژنراتور روتور بیرونی آهنربا دائم 65
جدول 4-1: محدودیت‌ها و الزامات بهینه‌سازی طراحی. 86
جدول 4-2: تعداد 5 کروموزوم برتر معرفی شده در 5 مرتبه اجرای الگوریتم بهینه‌سازی بازده. 89
جدول 4-3: طراحی ژنراتور روتور بیرونی با 48 قطب و 72 شیار، پس از بهینه‌سازی بازده. 90
جدول 4-4: مقدار بازده و چگالی توان قبل و بعد از بهینه‌سازی 93
جدول 4-5: کنترل مقدار بهبود بازده و چگالی توان با تغییر دادن مقدار ضرایب a و b. 94
فهرست علائم
| تعداد فاز | M | بردار پتانسیل مغناطیسی | |
| سرعت نامی برحسب دور در دقیقه | Ns | بردار چگالی شار مغناطیسی | |
| تعداد قطب | P | ||
| تعداد کویل | ncoil | بردار چگالی جریان | |
| تعداد هادی هر شیار | ncs | بارپذیری الکتریکی ویژه | A |
| تعداد دور سیمپیچی در یک فاز | Nph | سطح مقطع هادی در یک شیار | ac |
| تعداد شیار | ns | سطح مقطع شیار | as |
| تلفات جریان گردابی در هادی | Pcu,eddy | چگالی شار مغناطیسی | B |
| توان کل | Pt | بارپذیری مغناطیسی ویژه | Bg |
| تلفات کل مسی | Pcu | چگالی شار پسماند | Br |
| چگالی توان | Pdensity | قطر داخلی روتور ماشین | Di |
| تلفات کل آهن | PFe | قطر متوسط روتور | Dm |
| تلفات جریان گردابی در هسته‌ها (آهن) | PFe,eddy | قطر خارجی ماشین | Do |
| تلفات هیسترزیس | Ph | عمق دندانه | ds |
| تلفات مکانیکی | Pm | قطر خارجی استاتور ماشین | Ds |
| توان خروجی | Pout | نیرو محرکه‌ی القایی | E |
| توان | هارمونیک nام نیرو محرکه‌ی القایی | En | |
| تلفات اهمی | PRI2 | نیرو محرکه‌ی القایی یک کویل | Ecoil |
| تعداد شیار یک فاز به ازای یک قطب | Q | مقدار ماکزیمم نیرو محرکه‌ی القایی | Epk |
| مقاومت سیم‌پیچی‌های یک فاز | Rphase | تابع نسبت قطر | F() |
| شعاع تقریبی کویل | rs | فرکانس الکتریکی | F |
| دوره‌ی تناوب | T | فاصله هوایی | G |
| ولتاژ | V | فاصله هوایی موثر | geff |
| ضخامت آهنربا | Lpm | شدت میدان مغناطیسی | H |
| مقدار ماکزیمم ولتاژ | Vm | جریان | I |
| مقدار موثر ولتاژ | Vrms | مقدار ماکزیمم جریان | Ipk |
| ضخامت سیمپیچی | Wcu | کل جریان داخل یک شیار | Is |
| گام دندانه در شعاع داخلی | Wti | چگالی جریان | Jw |
| گام دندانه در شعاع خارجی | Wto | ضریب تلفات جریان گردابی هسته‌ی روتور | Kcr,eddy |
| راکتانس عکس‌العمل آرمیچر | Xa | ضریب تلفات هیسترزیس هسته‌ی روتور | Kcr,h |
| راکتانس نشتی تفاضلی | Xdiff | ضریب تلفات جریان گردابی هسته‌ی استاتور | Kcs,eddy |
| راکتانس نشتی پیشانی سیمپیچی | Xend | ضریب تلفات هیسترزیس هسته‌ی استاتور | Kcs,h |
| کل راکتانس نشتی یک فاز | Xl | ضریب انباشتگی (پر شدگی) شیار | Kcu |
| راکتانس نشتی شیار | Xsl | ضریب تلفات جریان گردابی هادی‌ها | Kcu,eddy |
| راکتانس سنکرون | Xsyn | هارمونیک nام ضریب توزیع | Kdn |
| نسبت قوس قطب به گام قطب | αp | ضریب نیرو محرکه‌ی القایی | Ke |
| نسبت عرض دندانه به گام شیار | αs | ضریب تصحیح چگالی شار فاصله هوایی | Kf |
| بازده | Η | ضریب شکل موج جریان | Ki |
| گام شیار برحسب درجه‌ی الکتریکی | ϴs | ضریب شکل موج توان | Kp |
| نسبت قطر داخلی به خارجی | Λ | هارمونیک nام ضریب گام | Kpn |
| نفوذ پذیری مغناطیسی نسبی | μr | هارمونیک nام ضریب مورب‌سازی آهنربا | Ksn |
| گشتاور | Τ | هارمونیک nام ضریب سیمپیچی | Kwn |
| گام کویل در شعاع داخلی | τci | طول موثر سیمپیچی | L |
| گام کویل در شعاع خارجی | τco | کل تعداد فاز | M |
| گام قطب | τp | شار پیوندی | Ψ |
| پتانسیل مغناطیسی اسکالر | Ω | فرکانس زاویه‌ای | Ω |
| شار مغناطیسی یک قطب | φpp | ضخامت آهنربا | Lpm |
فهرست واژگان اختصاری
| موتور سنکرون مغناطیس دائم | Permanent Magnet Synchronous Motor | PMSM | |
| ژنراتور مغناطیس دائم روتور بیرونی | Outer Rotor Permanent Magnet Generator | ORPMG | |
| ژنراتور سنکرون مغناطیس دائم | Permanent Magnet Synchronous Generator | PMSG | |
| گشتاور دندانه‌ای | Cogging Torque | CT | |
| اتصال مستقیم | Direct Drive | DD | |
| ژنراتور القایی با تغذیه دوگانه | Doubly Fed Induction Generator | DFIG | |
| نیرو محرکه‌ی القایی | Electro Motive Force | EMF | |
| ژنراتور روتور بیرونی | Outer Rotor Generator | ORG | |
| روش اجزای محدود | Finite Element Method | FEM | |
| الگوریتم ژنتیک | Genetic Algorithm | GA | |
| بزرگترین مقسوم‌علیه مشترک | Greatest Common Devisor | GCD | |
| اتصال با جعبه‌دنده | Geared Drive | GD | |
| توربین بادی با محور افقی | Horizontal Axis Wind Turbine | HAWT | |
| کوچکترین مضرب مشترک | Least Common Multiple | LCM | |
| مدار معادل مغناطیسی | Magnetic Equivalent Circuit | MEC | |
| نیرو محرکه‌ی مغناطیسی | Magneto motive Force | MMF | |
| بهینه
سازی انبوه ذرات |
Particle Swarm Optimization | PSO | |
| ماشین شار محور آهنربای دائم | Axial Flux Permanent Magnet | AFPM | |
| ژنراتور القایی قفس سنجابی | Squirrel Cage Induction Generator | SCIG | |
| ژنراتور سنکرون | Synchronous Generator | SG | |
| ماشین شار عرضی با آهنربای دائم | Transversal Flux Permanent Magnet | TFPM | |
| توربین بادی با محور عمودی | Vertical Axis Wind Turbine | VAWT | |
| ژنراتور القایی با روتور سیمپیچی شده | Wound Rotor Induction Generator | WRIG |
|
|
فصل اول
مقدمه
فصل اول: مقدمه
امروزه با افزایش روز افزون تقاضای انرژی برق و کاهش همزمان منابع انرژی فسیلی و نیز نگرانی از آلودگی زیست محیطی ناشی از آنها، کارشناسان در پی یافتن روش‌های تولید انرژی الکتریکی از منابع انرژی تجدیدپذیر برآمدند. انرژی خورشیدی، انرژی باد و انرژی موج دریا و… از این دسته می‌باشند. انرژی باد در مقایسه با سایر منابع انرژی‌های نو، ارزان‌تر و قابل اعتمادتر بوده و تقریبا در تمامی مکان‌ها قابل دسترسی است. لذا در طی سالهای اخیر نصب توربینهای بادی به عنوان یکی از موثرترین روش‌های تولید برق، هر روز گسترده‌تر و فراگیرتر می‌شود. بطوری‌که طبق آمار انجمن انرژی بادی جهان (WWEA[1]) در سال 2014 میلادی نزدیک به GW500 انرژی الکتریکی جهان از طریق توربینهای بادی نصب شده در 98 کشور دنیا تامین می‌شود که در حدود 7% کل انرژی الکتریکی تولیدی میباشد. شکل 1-1 منحنی پیشرفت تولید انرژی برق به وسیله‌ی توربینهای بادی در طی سالهای 1997 تا 2014 و نیز پیش‌بینی این روند تا سال 2020 میلادی را بر حسب مگاوات نمایش میدهد.
شکل 1-1: منحنی توسعه انرژی الکتریکی حاصل از توربینهای بادی جهان
صنایع مربوط به توربینهای بادی به سرعت در حال پیشرفت و تحول می‌باشند. تنوع و گستردگی این توربینها آنها را در طبقه‌بندی‌های مختلفی جای میدهد که در تمامی این انواع طبقه‌بندی، ژنراتور به عنوان قلب توربین، اساسیترین بخش است. در ادامه به بررسی انواع توربینهای بادی و تنوع ژنراتورهای استفاده شده در هر دسته پرداخته می‌شود.
1-1- انواع توربینهای بادی سرعت متغیر و ژنراتورهای استفاده شده در آنها
تکنولوژی‌های استفاده از باد برای تولید انرژی الکتریکی و توربینهای بادی مدرن امروزی از سال 1970 میلادی شروع به توسعه کرده‌اند و سرعت پیشرفت آنها از سال 1990 میلادی تاکنون بیش از پیش بوده است. با پیشرفتهای چشمگیری که در عرصه سوئیچهای الکترونیک قدرت در سالهای پایانی قرن گذشته اتفاق افتاد و با توجه به پایین بودن راندمان توربین های بادی با ساختار سرعت ثابت، ساختار سرعت متغیر معرفی گردید. طی دهه ی اول قرن بیست و یکم، این ساختار محبوبترین ساختار بین تولیدکنندگان توربینهای بادی بود. امروزه بیشتر توربین های نصب شده در سطح جهان از این نوع هستند. این ساختار به دلیل آنکه سرعت آن به خوبی قابل کنترل بوده و به همین دلیل راندمان آن بسیار بالاتر از انواع پیشین است، هنوز هم مورد استقبال قرار میگیرد.
با توجه به حضور یا عدم حضور جعبه‌دنده میتوان توربینها را در دو دسته‌ی بدون جعبه‌دنده (DD[2]) و یا دارای جعبه‌دنده (GD[3]) طبقه‌بندی نمود. طبقه بندی‌های دقیق‌تر آنها را در سه دسته‌ی زیر جای میدهند:
- توربینهای با جعبه‌دنده چند پله یا توربینهای سرعت بالا
- توربینهای با جعبه‌دنده تک پله یا توربینهای سرعت متوسط
- توربینهای بدون جعبه‌دنده یا توربینهای سرعت پایین
انواع مختلفی از ژنراتورهایی که در این نوع توربینها مورد استفاده قرار میگیرند عبارتند از:
1-1-1- ژنراتور القایی
- ژنراتورهای القایی قفس سنجابی
این ماشین در ردیف ژنراتورهای القایی سرعت ثابت قرار میگیرد. امروزه پرکاربردترین ماشین در توربین های بادی ماشینهای القایی است[1]. یکی از مهمترین مباحث تحقیقاتی در زمینه توربین بادی مجهز به ماشین های القایی ، کنترل سرعت ماشین القایی میباشد. امکان کنترل سرعت در این نوع ژنراتور وجود ندارد و تغییرات سرعت از بی باری تا بار کامل حداکثر بین 2 تا 4 در صد میباشد. به این دلیل عموماً به این نوع ماشین لفظ ژنراتور سرعت ثابت اطلاق میگردد. این ژنراتورها حداکثر تا قدرت 750 کیلو وات مورد بهره برداری قرار میگیرند. از آنجایی که امکان تغییر سرعت در این ژنراتورها وجود ندارد، لذا امکان ماکزیمم کردن توان قابل استحصال از باد نیز وجود نخواهد داشت. تنها روشی که می توان بر اساس آن سرعت این نوع ماشین ها را تغییر داد، استفاده از ماشین های 4 قطب و 6 قطب است زیرا استفاده از دو قطب این امکان را فراهم می کند که ماشین بتواند در فرکانس 50 هرتز در سرعتهای 1000 و 1500 دور بر دقیقه کار کند.
شکل 1-2: ساختار کلی توربین بادی سرعت متغیر با ژنراتور القایی قفس سنجابی
- ژنراتورهای القایی روتور سیم بندی شده
در شکل 1-3، شماتیک یک توربین مجهز به ژنراتور روتور سیم بندی شده را نشان میدهد.
شکل1-3: توربین بادی مجهز به ژنراتور القایی[2]
با توجه به اینکه در ژنراتورهای روتور سیم بندی شده امکان تغییر مقاومت روتور وجود دارد، می توان تغییر سرعت محدودی را برای این نوع ماشین متصور بود. این موضوع در شکل 1-4 نشان داده شده است.
شکل1-4: کنترل سرعت توربین بادی مجهز به ژنراتور القایی روتور سیم بندی شده[2]
در ژنراتور القایی روتور سیمبندی شده با امکان تغییر سرعت محدود، میتوان علاوه بر استحصال بیشتر انرژی از باد ، تنش های وارد بر توربین را نیز کاهش داد. در این ژنراتور ها یک بانک مقاومتی متغیر سه فاز که از طریق حلقه های لغزان به سیم پیچ های روتور وصل شده و وظیفه تغییر سرعت ماشین را بر عهده دارد. در این نوع ماشین ها امکان تغییر سرعت بین 5 تا 10 درصد سرعت سنکرون وجود دارد[3].
- ژنراتور های القایی با تغذیه دوگانه
در ژنراتورهای القایی با مقاومت متغیر روتور، می توان سرعت را تا 10 درصد افزایش داد ولی با اینکار راندمان ماشین کاهش مییابد. چون با افزایش مقاومت روتور انرژی بیشتری در روتور بصورت گرما تلف می شود. ولی اگر بتوان به نحوی انرژی ارسال شده به سیم پیچ های روتور را به منبع بازگرداند، میتوان سرعت ماشین را به نحوی کنترل کرد که راندمان ماشین کاهش نیابد. شکل 1-3 شماتیک ژنراتورهای القایی تغذیه دوبل که خاصیت فوق را دارند، نشان میدهند[3].
شکل 1-5: توربین بادی مجهز به ژنراتور القایی تغذیه دوبل[2]
در یک ماشین القایی تغذیه دوگانه (DFIG[4]) انرژی ورودی به روتور با بهره گرفتن از مبدل های الکترونیک قدرت به سیستم قدرت برگردانده می شود. این مبدل از دو مدار پل IGBT تمام کنترل شده تشکیل گردیده است. اینورتور سمت شبکه که به شبکه متصل می شود. این دو اینورتور ماشین را قادر میسازد که بتواند توان را از سمت روتور جذب یا به شبکه تحویل دهد. این ماشینها عموماً به عنوان ژنراتور در توربین های بادی بزرگ استفاده میگردند و این قابلیت را دارند که قابلیت کنترل سرعت توربین را تا 30 درصد افزایش دهند. می توان نشان داد که جهت داشتن قابلیت 30 درصد تغییر در سرعت ژنراتور، نیاز است که قدرت مبدل در حدود 30 درصد قدرت نامی ماشین باشد. این ماشین قابلیت های بسیار بهتری نسبت به دیگر انواع ژنراتورهای القایی دارد ولی در عوض قیمت آن بسیار بالاتر است[2].
[1] World Wind Energy Association
[2] Direct Drive
[3] Geared Drive
[4] Doubly Fed Induction Generator
ما معمولا در این سایت متن کامل پایان نامه ها را درج می کنیم ولی استثنائا این پایان نامه فقط فصل اول موجود است
تعداد صفحه :39
قیمت : 14700 تومان
—-
پشتیبانی سایت : serderehi@gmail.com
در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.
*
14,700 تومانافزودن به سبد خرید
