دانشگاه گیلان
دانشکده علوم کشاورزی
پایان نامه کارشناسی ارشد
عنوان:
تأثیر عصاره آویشن شیرازی (Zataria Multiflora) بر عملکرد، جمعیت میکروبی روده و ثبات اکسیداتیو گوشت بعد از کشتار در جوجه های گوشتی
استاد راهنما:
دکتر حسن درمانی کوهی
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده:
به منظور انجام این آزمایش از تعداد 336 قطعه جوجه یکروزه در یک طرح کاملا تصادفی با 7 تیمار، 4 تکرار و 12 قطعه جوجه در هر تکرار استفاده شد. تیمارها شامل: 1) تیمار شاهد (جیره پایه بدون عصاره آویشن شیرازی)، 2 و3) جیره پایه + سطوح 5/0 و 1 درصد از عصاره آویشن شیرازی به مدت 42 روز، 4 و 5) جیره پایه + 5/0 و 1 درصد عصاره آویشن شیرازی به مدت 14 روز انتهای پرورش و 6 و7) جیره پایه + 5/0 و 1 درصد عصاره آویشن شیرازی به مدت 7 روز انتهای پرورش بود. مصرف خوراک، افزایش وزن و ضریب تبدیل خوراک به صورت هفتگی و دورهای (آغازین، رشد و پایانی) اندازهگیری شد. همچنین تفکیک و اندازهگیری اجزاء لاشه در روز 42 پرورش انجام شد. به منظور بررسی جمعیت میکروبی باکتری اشرشیاکلی و لاکتوباسیلوس ایلئومی، در روزهای 21 و 42 پرورش از جوجهها نمونهگیری شد. جهت اندازهگیری میزان اکسیداسیون و کیفیت گوشت از قسمت ران 2 قطعه جوجه در روز 42 نمونهگیری و ذخیرهسازی نمونههای گوشت به مدت 2، 4 و 6 ماه در دمای فریزر نگهداری شدند و سطح TBARS در بافت ران و میزان pH و درصد رطوبت گوشت ران اندازهگیری شد. نتایج این بررسی نشان داد مکمل جیرهای عصاره آویشن شیرازی منجر به کاهش معنیدار مصرف خوراک در طول دورههای 21-0، 35-0 و 42-0 روزگی شد (05/0P<). مکمل کردن عصاره آویشن شیرازی در سطح 1 درصد به مدت 42 روز به طور معنیداری ضریب تبدیل خوراک را در مقایسه با سایر تیمارهای آزمایشی کاهش داد (05/0P<). مکمل کردن عصاره آویشن شیرازی و زمان استفاده از آن تأثیر معنیداری روی وزن نسبی اجزاءلاشه نداشت (05/0P>). مکمل جیرهای عصاره آویشن شیرازی در سطح 1 درصد و به مدت 42 روز منجر به افزایش معنیداری در وزن نسبی تیموس شد (05/0P<). عصاره آویشن شیرازی در سطوح 5/0 و 1 درصد و در 21 روز ابتدایی از دوره پرورش جمعیت میکروبی اشرشیاکلی را کاهش و جمعیت لاکتوباسیلوس را افزایش دهد (05/0P<). کمترین میزان اشریشیا کلای و بیشترین میزان لاکتوباسیلوس مربوط به عصاره آویشن شیرازی در سطح 1 درصد و به مدت 42 روز بود (05/0P<). استفاده از عصاره آویشن شیرازی منجر به کاهش معنیداری در غلظت TBARS پس از 2، 4 و 6 ماه ذخیرهسازی شد (05/0P<)، اما تأثیری بر میزان pH و درصد رطوبت گوشت نداشت (05/0P>).
مقدمه:
تغذیه همواره برای انسان، از بدو خلقت زمانی که به صورت نیمه وحشی در غارها زندگی میکرد تا به امروز که به کمک تکنولوژی، فضا را به سیطره خود در آوردهاست، یکی از مهمترین مسائل بوده است و از نظر اقتصادی و اجتماعی در درجه اول اهمیت قرار دارد. گوشت سفید یکی از مهمترین منابع پروتئینی برای انسان است، که در این میان گوشت سفید حاصل از طیور به دلیل توانایی آنها در قابلیت هضم بالای مواد خوراکی، سهولت تغذیه، سرعت رشد بالا و صرفهجویی در جایگاه پرورش و سلامت گوشت دارای اهمیت ویژهای است [Bendich, 1993].
یكی از عوامل تاثیرگذار بر عملکرد پرنده و در نتیجه بازدهی اقتصادی آن، میکروفلور دستگاه گوارش است كه خود تحت تاثیر عوامل مختلف مثل تغییرات جیره غذایی، استفاده از مواد افزودنی و تنش قرار میگیرد. از آنجا که دستگاه گوارش جوجه در زمان خروج از تخم، فاقد میکروفلور است، بنابراین، در ابتدای زندگی دستگاه گوارش به آسانی تحت تاثیر میکروارگانیسمهای بیماریزا قرار گرفته و باعث بروز تلفات در جوجهها شود. یکی از راهکارهای مقابله با این مسئله، استفاده از افزودنیهای دارای خاصیت ضدمیكروبی میباشد. از آنجا که استفاده از محرکهای رشد آنتیبیوتیکی توسط اتحادیه اروپا از سال 2006 ممنوع شده است، حذف آنتیبیوتیکها از چرخه غذایی حیوانات میتواند منجر به افزایش عوامل بیماریزا حاد مانند اشرشیاکلی، سالمونلا، کمپیلوباکتر، کلیفرمها و غیره در دستگاه گوارش شود [Huyghebaert et al., 2011].
اسانسهای گیاهی به عنوان یکی از مکملهای تغذیهای جایگزین آنتیبیوتیك، معرفی شدهاند [William and Losa., 2001]. گیاهان دارویی از مدت زمان طولانی است که در محصولات غذایی، عطری و درمانهای دارویی مختلف مورد استفاده قرار میگیرند. در سیستمهای پرورش حیوانات اهلی از گذشته متابولیتهای گیاهی به طور عام به عنوان عوامل ضدمیکروبی به شمار میرفتهاند. ممنوعیت و محرومیت اخیر در استفاده از آنتیبیوتیکهای محرک رشد سبب افزایش تمایل به استفاده از فرآوردههای طبیعی با منشاء گیاهی شده است [Greathead, 2003]. گیاه دارویی به گیاهانی گفته میشود که دارای مواد موثره مشخصی هستند كه از آنها در درمان بیماری یا پیشگیری از بروز آن استفاده میشود [دوازده امامی و مجنون حسینی، 1387].
نتایج تحقیقات حاکی از آن است که استفاده از گیاهان دارویی و مشتقات حاصل از آنها که تحت عنوان کلی مکملهای غذای فیتوژنیک نامیده میشوند، منجر به بهبود بازده تولید طیور گوشتی از جمله بهبود مصرف خوراک، افزایش وزن، ضریب تبدیل غذایی، افزایش ماندگاری، بهبود وضعیت سلامتی و عملکرد دستگاه گوارش می شود كه از این لحاظ قابل مقایسه با آنتیبیوتیکها هستند [Grashron, 2010]
گوشت طیور و فرآوردههای حاصل از آنها به دلیل ویژگیهای تغذیهای مطلوب مانند محتوای چربی پایین و غلظت بالای از اسیدهای چرب غیر اشباع به طور گستردهای در سراسر دنیا مصرف میشوند [Bourre, 2005]. سه ویژگی مهم گوشت شامل رنگ، بافت و رایحه مهمترین ویژگیهای گوشت هستند که میتوانند پذیرش گوشت به وسیله مصرف کننده را تحت تاثیر قرار دهند. پراکسیداسیون لیپیدها عامل اولیه در تخریب گوشت و محصولات گوشتی است كه بر ویژگیهای کیفیتی گوشت اثر منفی خواهد گذاشت [Addis, 1986].اکسیداسیون چربی و پروتئین تهدید اصلی برای کاهش کیفیت گوشت است. آغاز واکنشهای اکسیداتیو در ماهیچهها طی فرآوری و ذخیرهسازی منجر به ایجاد تغییرات نامطلوب در گوشت میشود [Ganhao et al., 2010].
به منظور افزایش مدت زمان نگهداری گوشت و فرآوردههای گوشتی از مواد ضدمیکروبی و آنتیاکسیدان که اکثرا سنتزی هستند استفاده میشود، این در حالی است که امروزه با آگاهی بیشتر مصرف کنندگان در مورد عوارض استفاده از نگهدارندههای شیمیایی، تقاضای بیشتری برای غذاهای طبیعیتر وجود دارد [نوری و همکاران، 1391]. مطالعات بسیاری آثار ضدمیکروبی عصارههای گیاهی را علیه طیف وسیعی از عوامل بیماریزای موجود در غذاها تأیید میکند، این مطالعات همچنین نشان میدهد که افزودن مواد گیاهی شامل گیاهان و اسانسها به غذای حیوانات باعث می شود که امنیت این غذاها در مدت زمان ذخیرهسازی به صورت پخته یا خام در برابر میکروارگانیسمهای بیماریزا تأمین گردد. این عمل به خواص آنتیاکسیدانی و ضد میکروبی این افزودنیها نسبت داده میشود[Rubberto et al., 2002., Fasseaset al., 2007]. گیاهان دارویی و عصارههای آنها دارای خواص مفیدی هستند که از جمله خواص آنها میتوان به خصوصیات ضد میکروبی، ضد قارچی و ضد انگلی، ضد ویروسی و آنتیاکسیدانی اشاره کرد [هاشمی و داوودی، 2010].
بنابر گزارش صورت گرفته، آویشن شیرازی از جمله گیاهانی است که دارای ترکیبات فعالی مانند تیمول و کارواکرول است که این ترکیبات خواص آنتیمیکروبی و آنتیاکسیدانی داشته و میتواند عملکرد را افزایش و ماندگاری گوشت را بهبود دهند. ترکیبات فعال گیاهی از طریق بهبود قابلیت هضم، تعادل اکوسیستم میکروبی و تحریک ترشح آنزیمهای هضمی اندوژنوس میتواند عملکرد طیور را تحت تاثیر قرار دهد [Cross et al., 2007].
لذا این تحقیق بر آن است تا تاثیر عصاره آویشن شیرازی بر عملکرد، جمعیت میکروبی روده و ثبات اکسیداتیو گوشت را در جوجه های گوشتی مورد بررسی قرار دهد. زیرا بهبود یافتن هریک از اهداف ذکر شده در نهایت سبب افزایش سوددهی خواهد شد.
فصل اول: کلیات و مرور منابع
1-1- گیاهان دارویی
گیاهان دارویی گیاهانی هستند که یک یا برخی از اندامهای آنها حاوی حداقل یك ماده مـؤثره است. این ماده یا مواد که کمتر از 1% وزن ماده خشک گیاه را تشکیل میدهد دارای خواص دارویی موثر بر موجودات زنده است. گیاهان دارویی عمدتا به اشكال گیاه تازه، گیاه خشک شده و یا کنسرو شده، فرآوری شده توسط حرارت و استحصال مواد موثره در صنعت مورد استفاده قرار میگیرد[هاشمیان و فیروزی، 1392]. تنوع و تعداد گیاهان دارویی حیرت انگیز است به طوری که نتایج بررسیها نشان می دهد که در حدود 70 هزار گونه گیاهی از گل سنگها گرفته تا گونه های درختی حداقل یک بار برای اهداف پزشکی و درمان انسان و دام به کار گرفته شده است [قاسمی، 1388].
1-1-1- اهمیت استفاده از گیاهان دارویی
قدمت شناخت خواص دارویی شاید بیرون از حافظه تاریخ باشد. یکی از دلایل مهم این قدمت حضور باورهای ریشه دار مردم سرزمینهای مختلف در خصوص استفاده از گیاهان دارویی میباشد. اطلاعات مربوط به آثار و خواص دارویی گیاهان از زمانهای بسیار دور به تدریج سینه به سینه منتقل شده است و با آداب و سنن قومی در آمیخته و سرانجام در اختیار نسلهای معاصر قرار گرفته است [امید بیگی، 1384]. کشور ما به لحاظ تنوع جفرافیایی و اقلیمی، گونههای گیاهی متنوعی در آن انتشار دارند. در این میان فلور غنی ایران دارای بیش از 75000 گونه گیاهی است که تعداد زیادی از آنها را گیاهانی تشکیل میدهند که به دلایلی گیاهان دارویی نامیده میشوند [امید بیگی، 1384].
در اواخر قرن بیستم حجم مبادلات جهانی گیاهان دارویی به 200 میلیارد دلار رسیده است. بر اساس گزارش سازمان خوار و بار جهانی (FAO) ارزش صادرات گیاهان دارویی در سال 1995 بالغ بر 880 میلیون دلار بوده است. در این ارتباط در چین 200 نوع گیاه دارویی کشت میشود که صادرات آنها به ارزش 337 میلیون دلار مقام اول را به خود اختصاص داده است. کشورهای اروپایی در سال 1989 اقدام به ورود گیاهان دارویی مختلف به ارزش 550 میلیون دلار نمودهاند. بر اساس گزارش بانک جهانی، حجم تجارت گیاهان دارویی تا سال 2050 بالغ بر 5 تریلیون دلار خواهد بود [امید بیگی، 1384]. طی گزارشی ارزش ریالی گیاهان دارویی در ایران در سال 2000 میلادی تنها در حدود 37 میلیارد ریال برآورد شده است [قاسمی، 1388].
2-1-1- ترکیبات فعال گیاهی و طرز اثر آنها
الف) اسیدهای آلی: اسید مالیک[1]، اسید سیتریک[2]، اسید تارتاریک[3] و اسید اگزالیک[4] نیز از ترکیبات معمولی گیاهان هستند و در اندامهایی مثل میوه آنها جمع میشوند. این ترکیبات به ویژه اسید تارتاریکمانند یک ترکیب ملین ملایم عمل میکند (امید بیگی 1384).
ب) موسیلاژ[5]: این ترکیب به گیاه اثر ملین میدهد. موسیلاژ یک لایه محافظ بر روی مخاط میکشد به طوری که محرکهای مانند اسید و نمک نمیتوانند با قسمتهای ملتهب بیمار تماس پیدا کنند. گاهی از این اثر تسکین دهندگی برای درمان اسهال به ویژه اسهال هایی ناشی از برخی عوامل باکتریایی استفاده میشود. موسیلاژ در اثر حرارت طولانی تجزیه شده و به قند تبدیل می شود و به این ترتیب فعالیت خود را از دست میدهد [امید بیگی 1384].
ج) گلوکوزیدها[6]: موادی هستند که در اثر آنزیمها، اسیدهای رقیق، قلیاها و جوشاندن هیدرولیز میشوند و به یک ترکیب غیر قندی و یا به یک یا چند ترکیب قندی تجزیه میشوند. خاصیت درویی آنها مربوط به قسمت غیرقندی مولکول است که از نظر شیمیایی بسیار متنوعاند. بسیاری از گلوکوزیدهای گیاهی خاصیت درمانی ندارند. اما برخی مانند گلوکوزیدهای گل انگشتانه[7]، خربق سیاه[8] و گل برف[9] روی قلب تاثیر زیادی دارند. این ترکیبات از فعالترین ترکیبات سمی در گیاهان میباشند [امید بیگی، 1384].
د: ساپونینها[10]: این مواد از دسته گلوکوزیدها هستند. خاصیت مهم فیزیکی آنها این است که محلول آنها بسیار کف میکند. به همین دلیل است که از آنها در شویندهها استفاده میشود. وجود مقادیر زیاد آنها خطرناک بوده وممکن است به دلیل تجزیه کردن گلبول قرمز مهلک باشند. اما از آن جایی که به مقادیر ناچیزی از دستگاه گوارش جذب میشوند خوردن آنها معمولا خطرناک نیست. ساپونینها در دستگاه گواش جذب مجدد برخی از ترکیبات مانند مواد غذایی و داروها را تسهیل میکنند. ساپونینها ملینهای ملایم، مدر و خلط آور هستند و اگر محلولها مایعی از آنها جوشانده شود مانند سایر گلوکوزیدها از بین میروند و فعالیت خود را از دست میدهند [امیدبیگی، 1384].
ه: تاننها[11] : این مواد باعث رسوب پروتئینها میشوند. در حالت آزاد و به مقدار زیاد مخاط را تحریک میکنند و در مقادیر کم مقدار کمی از پروتئینها را در آستر مخاطی رسوب داده و بدین ترتیب آن را نفوذناپذیر میسازند. بدین ترتیب از نفوذ سایر محرکها به لایههای عمیقتر مخاط آسیب دیده جلوگیری شده و به بهبودی آنها کمک میکند. به دلیل این خاصیت از تاننها به عنوان ضد اسهال و برای درمان برخی از سوختگیها به کار میروند. تاننها از رشد باکتریها جلوگیری میکنند زیرا پروتئینهای لازم برای تغذیه آنها را از دسترس آنها خارج کرده و پروتئینهای خود باکتریها نیز رسوب پیدا میکند تاننها بر اثر جوشاندن طولانی در آب منهدم میشوند [امید بیگی، 1384].
روغنهای ضروری و اسانسها[12]: روغن ضروری مخلوطی از ترکیبات معطر فرار است که پدید آورنده خصوصیات آروماتیک مواد گیاهی است. واژه ضروری از لغت جوهر ذاتی به وسیله پاراسلسوس به دست آمده که معتقد است این جوهر عنصر موثر در خصوصیت دارویی است. از آن جایی که اصطلاح روغن ضروری یک مفهوم تقریبا ناشناخته به دست آمده از قرون وسطی است، اصطلاح روغن فرار برای این ترکیبات پیشنهاد شده است [Bakkali, 2008]. روغنهای ضروری مخلوطهای بسیار پیچیده از ترکیبات شیمیایی با غلظتهای متفاوت اند، به عنوان مثال غلظت دو ترکیب عمده آویشن (تیمول و کارواکرول) در دامنه غلظتی کمتر از 3 تا بیشتر از 60 درصد اسانس در این گیاه گزارش شده اند. به دلیل تفاوت ترکیبات شیمیایی در اسانسها ممکن است اثرات بیولوژیکی آنها با یکدیگر متفاوت باشد. روغنهای ضروری براساس واحدهای ایزوپرن (ترکیبات 5 کربنه) به ترپنها {مونوترپن (2 واحد ایزو پرن)، سزکویی ترپن (3 واحد ایزوپرن)، دی ترپن(4 واحد ایزوپرن)} و فنیل پروپنها تقسیم میشوند. ترپنها و فنیل پروپنها به وسیله مسیر موالونیک اسید[13] و شیکمیک اسید[14] سنتز میشوند. ترکیبات اصلی روغنهای ضروری مسئول فعالیت ضد میکروبی گیاهان هستند [Cowan, 1999]
[1] Malic acid
[2] Citric acid
[3] Tartaric acid
[4] Oxalic acid
[5] Mucilage
[6] Glucoside
[7]Digitalis lanata
[8]Helleborus niger
[9]Convallaria majalis
[10]Saponin
[11]Tannin
[12]Essential oil
[13]Mevalonic acid
[14] Chickmic acid
تعداد صفحه : 88
قیمت : 14700تومان
