دانشکده اصول الدین
قم
گروه علوم قرآن و حدیث
پایان نامه كارشناسی ارشد
موضوع:
استنادهای قرآنی خطبه فدکیه حضرت فاطمهB
استاد راهنما:
دکتر عبدالرضا زاهدی
استاد مشاور:
دکتر محمدحسین خلیل خلیلی
زمستان 1392
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده
پژوهش حاضر درصدد است تا استنادهای قرآنی حضرت فاطمهBدر خطبه فدکیه را مورد بررسی قرار دهد.
سرزمین «فدک» میراث الهی حضرت فاطمهB،و در واقع نمادی از معنای بزرگی در مذهب تشیّع است که در محدوده یک قطعه زمین نمیگنجد.
حضرت فاطمهBبعداز رحلت پیامبراکرمJعلاوه بر غصب فدک، با حادثه غصب مقام خلافت حضرت علیA و آغاز فتنه و رویگردانی دستگاه حکومت از معارف قرآن کریم، مواجه شدند.
از اینرو به منظور بازپسگیری حق خود همراه با گروهی از بانوان خویشاوند در مسجد پیامبرJ حاضر شده و به ایراد خطبه پرداختند. که در واقع فریاد اعتراض حضرت صدیقهBبه انحراف پدید آمده در جهان اسلام و نیز دفاع از حق وصایت امیرالمؤمنینA و انتقاد از خیانت مردم نسبت به حق الهی ایشان میباشد.
پژوهش حاضر شامل شش فصل بوده و مباحث اصلی که هدف این نوشتار است در چهار فصل جای گرفته است: فصل دوم مبادی بحث است، که علاوه بر تاریخچه فدک و معرفی خطبه، به بحث ارث در خطبه نیز می پردازد.
فصل سوم استنادهای قرآنی خطبه در باب توحید و صفات خداوند را بیان می کند. فصل چهارم به مسائل مربوط به حوزه معارف نبوی مانند بعثت رسول اکرمJو تلاشهای ایشان در دعوت به توحید، و نجات امتهای پیش از بعثت از اوضاع رقت بارِ عصرِ جاهلی اشاره دارد. فصل پنجم به قسمت هایی ازخطبه می پردازد که حائز بیشترین اهمیت است. فرازهایی ازخطبه كه دربردارنده شرح وقایع رخ داده پس از رحلت پیامبراکرمJ، معرفی امیرالمؤمنینA و خدمات ایشان به اسلام، مسئله غصب خلافت که نوعی دفاع از ولایت است، ونیز احوال مردم در فتنههای پیش آمده پس از رحلت پیامبراکرمJ میباشد.
در این پژوهش ابتدا قسمتی از خطبه و شرح آن بیان شده، سپس استنادهای قرآنی آن ذکر میگردد. در جمعآوری این پژوهش که با شیوه کتابخانهای انجام گرفته، علاوه بر شروح خطبه، از منابع تفسیری و حدیثی نیز استفاده شده است.
حاصل و نتیجه کلی بحث این است که خطبه حضرتB بر آیات قرآن استوار است، که اوج اشراف و آگاهی ایشان به ظاهرو باطن آیات را بیان می کند.
واژگان کلیدی: استناد، قرآن، خطبه، فدک، حضرت فاطمهB
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2.1.2. بخشش فدک به حضرت فاطمهB 12
2.2. هدف از تعقیب و مطالبه فدک و ارزش آن 20
3.2. خطبه فدکیه حضرت فاطمهB 22
4.2. كیفیت ورود حضرت فاطمه زهراB به مسجد 30
1.5.2. احتجاج حضرت فاطمهB به مسأله ارث 34
فصل سوم: خداوند و صفات او در خطبه فدکیه 47
2.1.3. استنادهای قرآنی حمد وثنا 58
3.1.3. نعمتهای فراگیر الهی 60
4.1.3. استنادهای قرآنی تعمیم نعمتها 62
5.1.3. نعمتهای بیشمار الهی 69
6.1.3. استنادهای قرآنی بیشماری نعمتهای الهی 72
1.2.3. شهادت به وحدانیت خداوند 73
2.2.3. استنادهای قرآنی مطالب توحیدی خطبه 76
4.2.3. استناد قرآنی توحید فطری 79
5.2.3.محال بودن رؤیت خداوند، و بی مانندی او 79
6.2.3. استناد قرآنی محال بودن رؤیت خداوند، و بی مانندی او 80
8.2.3. استنادهای قرآنی خلقت ابتکاری خداوند 83
2.3.3. ادله قرآنی قدرت خداوند 85
3.3.3. دلایل قرآنی بینیازی خداوند 86
5.3.3. استنادهای قرآنی مشیت الهی 88
6.3.3. تصویرگری خداوند در بیان آیات قرآن 88
10.3.3. عبودیت و مستندات قرآنی 91
فصل چهارم: نبوت ومقام والای پیامبراکرم J 93
1.4. انتخاب پیامبر در علم ازلی الهی 94
3.4. جهان جاهلی در عصربعثت 106
4.3.4. انکار خداوند با وجود شناخت او 110
4.4. آثار و برکات پیامبراکرم J 113
1.4.4. وجود پیامبر اکرمJ روشنیبخش ظلمات 114
2.4.4. پیامبراکرمJ زداینده تحیّر دیدگان و ابهام قلبها 115
5.4. قیام پیامبر J برای هدایت 117
6.4 . مصیبت رحلت پیامبر اکرم J 120
7.4. مقام و جایگاه قرآن کریم در خطبه شریفه فدکیه 126
1.7.4. تکلیف امت مسلمان، بعد از پیغمبر خاتمJ 127
1.8.4. ایمان پاک کننده شرک 138
2.8.4. نهی از شرک در آیات قرآن 139
3.8.4. نماز دور کننده از کبر 140
5.8.4. زکات صفابخش روح، وسعتبخش رزق 141
7.8.4. روزه، تحکیم اخلاص، و حج رفعت دین 143
8.8.4. توصیه به روزهداری و حج در آیات قرآن 145
9.8.4. عدالت نظامبخش قلبها 146
10.8.4. معرفی عدالت بهعنوان هدف پیامبران در قرآن 147
11.8.4. امامت اهل بیتD عامل اتحاد امت مسلمان است. 147
12.8.4. توصیه قرآن به اتحاد 148
13.8.4. عزت اسلام علت اصلی تشریع جهاد 148
14.8.4. آثار جهاد در بیان قرآن 149
15.8.4. صبر کمکی بر استحقاق اجر 150
16.8.4. پاداش صبر در بیان قرآن 150
17.8.4. امر به معروف سبب مصلحت عمومی 151
18.8.4. امر به معروف در بیان قرآن 151
19.8.4. نیکی به والدین و صله ارحام سبب حفظ از نارضایتی و مایه طول عمر 152
20.8.4. نیکی به والدین و خویشاوندان در آیات قرآن 154
21.8.4. قصاص عاملی برای حفظ خونها 155
22.8.4. اشاره قرآن به حیات بخش بودن قصاص 155
23.8.4. گذری بر علل تشریع نذر، و کامل نمودن کیل و میزان در بیان حضرت فاطمهB 156
25.8.4. آثار و دلایل نهی از شرابخواری، قذف و سرقت 157
27.8.4. اخلاص در ربوبیت از آثار تحریم شرک 160
9.4. معرفی شخصیت حضرت فاطمهBو پدر بزرگوارشانJ در خطبه 163
10.4. خدمات پیامبراکرمJ در دوران رسالت 166
فصل پنجم: امامت و ولایت در خطبه فدکیه 174
1.5. معرفی امیرالمؤمنین علیA (نقش حضرت علیA در اسلام و بخشی از کمالات ایشان) 175
2.5. احوال مردم در ایام فتنه 183
1.2.5. بیکفایتی غاصبان خلافت در بیان حضرت فاطمهB 183
2.2.5. مسأله فرار از جنگ در بیان قرآن 185
3.5. جامعه بعد از رحلت پیامبر J و غصب خلافت 186
1.3.5. ظهور نفاق بعد از پیامبر اکرمJ 187
2.3.5. اقدام غاصبان علیه اهل بیتD 196
1.4.5. استمداد حضرت فاطمهB از انصار 199
3.4.5. شکوه حضرت فاطمهB از انصار 205
4.4.5. اتمام حجت حضرت فاطمهB 211
5.5. پاسخ به ادعای خلیفه اول درباره اصرار و درخواست مردم مبنی بر پذیرش خلافت از سوی او 216
6.5. پایان خطبه و شکوه به پیامبر اکرمJ 219
فصل ششم: خلاصه و نتیجه گیری 223
مقدمه
حضرت فاطمهB بانوی بزرگ اسلام و سیده زنان عالمین، و پرورش یافته در مکتب وحی و خانه نبوت هستند. شناخت شخصیت والای ایشان که در عمر کوتاه خود به اعلا درجه ایمان، انسانیت، کمال، عفت و حیامداری، رسیدند، یکی از مهمترین عوامل شناخت و تقرب به خداوند متعال است.
حضرت فاطمهB با پرورش در دامان پیامبر اکرمJ و نیز در سایه همنشینی همسر بزرگوارشان حضرت امیرمؤمنان علیA روح خود را با آیات و مفاهیم قرآنی جلا داده و به رموز و بواطن آیات و تفسیر آنها تسلط یافتهاند.
شناخت شخصیت والای حضرت صدیقه طاهرهB به چند طریق ممکن است. از جمله تحقیق در نسب آن حضرت و مطالعه شرافت خانوادگی ایشان، مطالعه و تدبر در کمالات فردی ایشان، و نیز شناسایی و مطالعه و تدبر درآثاری که از این بانوی والامقام به ارث مانده است. آثاری چون احادیث، ادعیه و خطبههای آن حضرت.
یکی از جلوههای علمی، فرهنگی و ارشادی آن حضرت، خطبهها و گفتارهای ایشان است.
خطابههای حضرت فاطمه Bنیز همچون دیگر معصومان از اهل بیتD قدرتمندانه به بیان حقایق پرداخته و از نفوذ کلام و متانت در سخن بهرهمند است.
از میان خطبههای حضرت فاطمهB خطبه فدكیه به جهت دارا بودن معارف ناب، نكتههای ژرف و آموزههای فراوانی كه در خود جای داده است، از نفیسترین میراث ماندگار ایشان محسوب میشود.
با توجه به مباحثات و محاجههای ایشان با ابوبکر در این خطبه و نیز بیانات ایشان برای زنان مهاجر و انصار در خطبه عیادت، این واقعیت روشن می شود که ایشان بر آیات کریمه قرآن احاطه کامل داشته و به اقتضای کلام، از آنها بهره برده و بدانها استدلال فرمودهاند.
در نوشتار حاضر، به بخش اخیر توجه نموده و با توجه به متن خطبه فدکیه، استنادهای قرآنی آن بررسی میگردد.
با توجه به اینکه آیات قرآن کریم، سخنان خداوند متعال است و تمامی اوامر و نواهی آن، دستورات و هدایتهای الهی را در بردارد، و از آنجا که اهل بیتD مبیّنان و مفسران قرآن هستند، لذا آنچه آیات قرآنی بیان می کند در رفتار و کردار و گفتار اهل بیتD مشهود بوده و سیره اهل بیتD نیز دارای منشأ قرآنی میباشد.
فصل اول: کلیات
1.1. بیان مسأله تحقیق
2.1. اهمیت و ضرورت تحقیق
3.1. پیشینه تحقیق
4.1. سؤالات تحقیق
5.1. فرضیه تحقیق
6.1. روش تحقیق
7.1. تعریف مصطلحات
آن چه در این فصل مورد ارزیابی قرار میگیرد، کلیاتی درباره موضوع بحث، استنادهای قرآنی خطبه فدکیه حضرت فاطمهB میباشد.
عناوین مطرح در این فصل عبارتند از: 1. بیان مسأله تحقیق 2. اهمیّت و ضرورت تحقیق 3. پیشینه تحقیق 4. سؤالات اصلی و فرعی تحقیق 5. فرضیه تحقیق 6. روش تحقیق 7. و در نهایت به تعریف مصطلحات میپردازیم.
1.1. بیان مسأله تحقیق
حضرت فاطمهB پس از حادثه غصب فدک که در راستای غصب خلافت صورت گرفته و سرآغاز فتنه و رویگردانی دستگاه حکومت جعلی از معارف قرآن کریم بود، موضوع غصب فدک را فرصتی مناسب برای دفاع از ولایت و استرداد حق مغصوب خود دانستند و بدین منظور در مسجد پیامبر اکرمJ و در جمع مهاجرین و انصار به ایراد خطبه پرداختند. خطبه ایراد شده توسط حضرت زهراB را که به خطبه فدکیه مشهور است میتوان از جمله مهمترین اسناد تاریخی مربوط به وقایع صدر اسلام دانست. این خطبه که یکی از خطبههای سهگانه حضرت صدیقهB است حول هفت محور[1] به بحث می پردازد؛ و حضرت فاطمهB در جای جایِ این خطبه به آیات قرآن کریم استدلال فرموده و به طور صریح یا اشاره به مفهوم آیات قرآن به احتجاج و اثبات مدعای خود میپردازند. که این امر نشان از اشراف، تسلط وآگاهی حضرت بر آیات قرآن و تفسیر و تأویل آنهاست.
این پژوهش برآن است تا با مدد الهی آیات مورد استناد حضرت صدیقهB و موارد استدلال آنها را بیان کند.
2.1. اهمیت و ضرورت تحقیق
در عصر حاضر به لحاظ وجود رسانه ها و وسایل ارتباط جمعی بسیار پیشرفته، شاهد بیشترین و سریعترین تهاجمهای فرهنگی، خصوصاً دینی و مذهبی و اشاعه افکار انحرافی و شبهات اعتقادی، بهویژه علیه مذهب تشیع هستیم.
قرآن کریم منبع مشترک و بلامنازعه مسلمانان جهان و راهنمای آنان در تمامی زوایای حیات آنها بهشمار میرود.
در این میان به عقیده شیعیان، معصومینD مبیّنان و مفسران قرآن کریم هستند و تمامی رفتار، کردار، قول و تقریر آنها به مثابه تفسیر و تبیین آیات قرآن میباشد.
این خطبه که در واقع حماسهآفرینی حضرت صدیقهB در ابعاد سیاسی و اقتصادی میباشد، بهترین الگوی رفتاری برای کسانی است که داعیه مسائل سیاسی و اقتصادی بر پایه آموزههای اسلامی را دارند.
این خطبه گرچه بهظاهر به منظور باز پسگیری فدک صورت گرفته اما در واقع، ایراد آن در جهت دفاع از ولایت، و امامت غصب شده توسط اصحاب سقیفه صورت گرفته است.
ذکر این نکته ضروری است که فرض ما در این پژوهش این است که مخاطبان ما فقط شیعیان نیستند، بلکه اهل سنت و نیز کسانی هستند که در سایه القای شبهات به این نتیجه رسیده اند که این حرکت حضرت فاطمهB صرفاً حرکتی مادی و در راستای بازپسگیری تکه زمینی میباشد که حق ایشان بوده است.
با این فرض و نیز اثبات این نکته که معصومینD بر اساس قرآن و با زبان قرآن سخن میگفتهاند، و لذا مطالبه حق غصب شده اهل بیتD و منصب الهی امامت در واقع در راستای عمل به آیات قرآن و دستورات خداوند متعال صورت گرفته است، و نیز توجه به این نکته که بررسی خطبه فدکیه بدین صورت، برای روشن ساختن حقایق نهفته در این خطبه برای تشنگان معنویت مؤثر است، به اهمیت اینگونه پژوهشها بیشتر پی میبریم.
از رهگذر این تحقیق مشخص خواهد شد، بیانات و مطالبات حضرت فاطمهB در خطبه فدکیه، ریشه قرآنی دارند.
[1] . هفت محور اصلی خطبه عبارت است از: 1. شكر الهی، توحید و صفات پروردگار و هدف آفرینش؛ 2. مباحث مربوط به نبوت و مقام والای پیامبر J3. جایگاه قرآن 4. معرفی خود و خاندان نبوت و اشاره به وضعیت مردم در دوران جاهلیت. 5. حوادث و رویدادهای بعد از رحلت پیامبر Jو تلاش منافقین برای محو اسلام. 6. غصب فدك و ارث 7. اتمام حجت با خواصّ بیبصیرت و ضرباتی كه از ناحیه آنها به اسلام وارد میشود.
تعداد صفحه : 285
قیمت :14700 تومان
بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد
و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.
پشتیبانی سایت : * serderehi@gmail.com
در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.
14,700 تومانافزودن به سبد خرید