(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: تعاریف و مفاهیم و پیشینه 8
بند سوم: معنای لغوی و اصطلاحی حکم 9
بند چهارم: تعریف اختلال هویت جنسی 10
بند پنجم: تعریف قاعدهی تسلیط 11
بند ششم: مفهوم نارضایتی جنسی 13
بند هفتم: پیشینه فقهی تغییر جنسیت 15
بند اول: افراد خواهان تغییر جنسیت 16
بند دوم: تأثیر تغییر جنسیت بر زندگی فردی و اجتماعی 17
بند سوم: خنثی و مساله جنس سوم 18
بند چهارم: دلیل مشهور بر عدم وجود جنس سوم 18
بند پنجم: تاریخچه تغییر جنسیت 19
فصل دوم: جواز و عدم تغییر جنسیت (احیاء جنسیت در خنثیها) 22
مبحث اول: موضوع تغییر جنسیت در دو جنسه ها (احیاء جنسیت) 23
بند دوم: انواع تغییر جنسیت (احیاء) 25
گفتار دوم: روش های موجود برای احیاء یا تغییر جنسیت 26
گفتار سوم: جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت احیاء در افراد دو جنسی 31
بند اول: دیدگاه موافقان احیاء جنسیت 32
بند دوم: دیدگاه مخالفان احیاء جنسیت 33
فصل سوم: آثار و احکام شرعی تغییر جنسیت و جواز و عدم جواز آن 36
مبحث اول: مباحث فقهی تغییر جنسیت 37
گفتار اول: احکام شرعی قبل و بعد از تغییر جنسیت 37
بند اول: احکام و تکالیف فرد خنثی 37
بند دوم: احکام شرعی بعد از تغییر جنسیت 38
گفتار دوم: تغییر جنسیت و تأثیر آن بر زندگی مشترک زوجین 39
بند اول: تغییر جنسیت و مسأله مهریه در ازدواج دائم 39
بند دوم: تغییر جنسیت هر یک از زوجین و یا هر دو و وضعیت مهریه 42
بند سوم: تغییر جنسیت و مسأله ولایت بر فرزندان 43
بند چهارم: تغییر جنسیت و حضانت فرزندان 46
بند پنجم: تغییر جنسیت و اذن و رضایت هر یک از زوجین در تغییر جنسیت طرف مقابل 48
بند ششم: تغییر جنسیت و مسأله ارث 49
گفتار سوم: تغییر جنسیت و تعهدات سابق 51
گفتار اول: جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت از دیدگاه فقه 53
بند اول: نظریه حلیّت مطلق تغییر جنسیت 54
بند دوم: نظریه حرمت مطلق تغییر جنسیت 59
بند سوم: نظریه حلیت مشروط تغییر جنسیت 66
بند چهارم: جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت از دیدگاه قوانین موضوعه 70
بند پنجم: تقسیم‌بندی کشورها از نظر وجود یا عدم وجود قوانین مصوب پیرامون تغییر جنسیت 71
بند ششم: پیشینه انجام عمل تغییر جنسیت در ایران و سایر کشورها 72
گفتار دوم: تغییر جنسیت و مسائل مربوط به حدود 73
بند اول: تغییر جنسیت و مسائل مربوط به حدود 73
در طول زمانها و اعصار مختلف، همیشه افرادی بوده اند که از نوعی بیماری و سردرگمی جنسی رنج میبردند و گاهی مسائل خویش را نزد پیامبر و امامان وقت خویش مطرح مینمودند این بیماری عبارت بود از اختلال در اندام و شکل ظاهری بدن بخصوص در اندام تناسلی اختصاصی که یک زن یا یک مرد نسبت به جنسیت خود دارد و او را از جنس مخالف خویش متمایز میسازد.
علاوه بر این افراد که به عنوان دو جنسی شناخته شده اند. افرادی نیز هستند که از لحاظ شکل ظاهری بدن و اندام تناسلی دچار اختلال نیستند و دارای اعضای ظاهری یک مرد یا یک زن هستند اما از نظر روحیات و خصوصیات و ویژگیهای روانی منطبق بر جنس مخالف خود و عواطف و کارهای شبیه جنس مخالف خود دارند و همیشه از اینکه دارای ظاهر و باطن متفاوتی هستند در عذاب هستند و از زندگی اجتماعی خود راضی نیستند.
این بیماری شاید زمانی براساس باورهای نادرست امری قابل چشمپوشی بود و یا به دلیل ناتوانی در آن زمانها به چنین اختلالاتی توجه زیادی نمیشد. اما امروز با پیشرفت علم پزشکی، امکانات راحتی بشر در زندگی اجتماعیاش بوجود آمده است که به او کمک می کند تا در این گونه معضلات و اختلالات در مورد جنسیت تصمیم گیری شود چرا که در غیر این صورت عوارض وخیمی برای این بیمار و جامعه به وجود میآید. در جامعه اسلامی و کشور عزیز ما نیز تعداد زیادی از مبتلایان به اختلالات وجود دارند که در تمام دوره زندگی خویش با عناوینی چون خنثی، دو جنسی و … مورد تحقیر قرار گرفتهاند و زندگی سرتاسر رنج و دردی را سپری کردهاند لکن در دهههای اخیر، به این بیماران امیدهای زیادی برای داشتن جنسیتی مشخص داده شده است. چرا که در داخل و خارج به مدد پیشرفتهای علم پزشکی امکان درمان این بیماریها فراهم شده است و تعداد زیادی از این بیماران طبق آمار رسمی و غیررسمی هر ساله مورد معالجات پزشکی قرار میگیرد و متخصصان داخلی نیز از پیشروان انجام عملها جراحی تغییر جنسیت میباشند.
قبل از امکان انجام عملهای جراحی و عمل تغییر جنسیت، مسائل فقهی مربوط به افراد دچار اختلالات جنسیتی تنها از نظر اعضای ظاهری بدن یا به عنوان خنثی در ابواب مختلف فقهی بخصوص کتاب ارث مورد بررسی فقها قرار میگرفت تا اینکه با استفتائی که یکی از بیماران راجع به معالجه خویش از طریق علمهای جراحی از حضرت امام خمینی (ره) نمودند، این مسئله برای اولین بار با چنین قالبی در مقابل یک فقیه قرار گرفت.
حضرت امام خمینی (ره) پس از صدور فتوای جواز انجام تغییر جنسیت در مورد سؤال شد، این مسأله را در جلد دوم کتاب ارزشمند تحریرالوسیله عنوان نمودند و فروعی نیز برآن ذکر کردند طرح این مسئله در کتاب ارزشمند تحریرالوسیله باعث شد که از آن پس دیگر فقها نیز این مسأله را به عنوان یک مسأله اجتماعی مطرح کنند، به طوری که شاید در حال حاضر هیچ کتاب استفتائی را نمیتوان یافت که از تغییر جنسیت سخنی به میان نیاورده باشد.
با توجه به این که در سالهای اخیر برای این مسأله در زندگی اجتماعی توجه زیادی میشود و بیماران بیشتر در مورد درمان پزشکی خویش و عملهای جراحی قرار میگیرند. نیاز شدیدی احساس میشد تا به تدوین قوانین خاص شناسایی این افراد و درمان آنها پرداخته شد و به موازات آن نیز به ذکر احکام شرعی و حقوقی این افراد پرداخته میشود. تا افراد در تعیین تکالیف عبادی، حقوقی و جزایی خود دچار اشتباه نشوند در مسأله تغییر جنسیت اختلاف نظر فقها و علما بیشتر به مشروعیت یا عدم مشروعیت تغییر جنسیت برمیگردد که هر کدام نیز نسبت به نظر خود ادلهای دارند.
در بررسی احکام و آثار تغییر جنسیت مسائل مربوط به حقوق و تکالیف فقهی که پیش میآید مورد بررسی و تأمل قرار میگیرند.
و مسائلی که از این جهت مورد بررسی قرار میگیرد، عبارتنداز: حکم نکاح سابق، مسأله مهریه، نفقه حضانت، ولایت، ارث و… .
به هر حال آنچه در این پایان نامه مورد توجه قرار گرفته است پرداختن به مسألهای نوظهور در میان مسائل مستحدثه فقهی است و همچنین بررسی جواز عمل تغییر جنسیت از بُعد تغییر و احیاء جنسیت.
از دیدگاه پزشکی، دو جنسه بودن در حیوانات خصوصیتی طبیعی است، اما در انسان نوعی اختلال جنسی محسوب میشود.
دین اسلام جنسیت را به دو گروه زن یا مرد تقسیم کرده است و در قرآن سورهی قیامت به وضوح روشن است. نکته دیگر این است که احکام شرعی برای دو گروه مرد و زن تعیین نشده است و فردی که خنثی یا دو جنسیتی است باید به یکی از گروههای مرد یا زن، ملحق شود تا احکام اسلامی را انجام دهد. برخلاف سایر کشورهای اسلامی جراحی تغییر جنسیت در ایران برای هر کسی که در مصاحبههای روانشناسی قبول شود و بتواند هزینه عمل آن را پرداخت کند قانونی است.
در رهیافت به حکم تغییر جنسیت دو مرحله قابل تصور و پژوهش است: مرحلهی ثبوت و مرحلهی اثبات.
مرحلهی ثبوت از چگونگی پدید آمدن و تکوین جنس نر و یا ماده در آغاز انتقال کروموزومهای مرد به رحم زن سخن میگوید و فرآیندی که در طی آن زن یا مرد بودن جنین و یا حد وسط این دو مشخص میگردد پاسخ به این کیفیت و چندو چون این مرحله به عهده دانش پزشکی و ژنتیک و از قلمرو دانش فقه بیرون است، زیرا فقه با موضوع بیرونی و فردی که اینک زن یا مرد است و یا حد وسط آن دو، سروکار دارد، هر چند که پاسخ دانش پزشکی در مرحلهی ثبوت و چگونگی شکل گیری تشخیص جنسیت، می تواند راه رسیدن به پاسخ فقهی این موضوع را هموار سازد.
گونههای تغییر جنسیت
تغییر جنسیت را به طور کلی به شش نوع میتوان تصور کرد:
- تغییر جنسیت افراد سالم و کامل، که فرد کاملاً متعلق به یکی از دو گروه زنان و یا مردان است و هیچ مشکل زیستی ندارد و یا خصیصهای از خصوصیات روحی و روانی جنس مخالف را در خود نمیبیند. در این فرض، عمل جراحی روی شخص انجام میگیرد که تنها یکی از دو عضو تناسلی را دارد و از گروه مردان یا زنان به شمار میآید و هیچگونه نقصی نیز در خلقت عضو تناسلی وی نیست. لکن عمل جراحی بدین منظور انجام میشود که شخص از زمرهی یکی از دو جنس خارج و به جنس دیگری ملحق شود.
- تغییر جنسیت خنثیها، که بیشتر موارد تغییر جنسیت داده ها را تشکیل میدهند. این افراد همزمان هر دو جنسیت را دارا هستند.
- تغییر جنسیت افراد منسوخ و کسانی که هیچگونه عضو زنانه و یا مردانه ندارند، گفته شده است که این دسته شاید بدلیل سهولت کار و یا هر دلیل دیگر در فرآیند تغییر جنسیت نوعاً تبدیل به زن میشوند.
- تغییر جنسیت عضوی در افراد دچار ترانس سکسوال که دارای تمایلات همجنس گرایانه هستند که از نمونه بحثانگیز این فرآیند است.
- تغییر جنسیت افراد ناقص العضو به منظور کشف جنسیت کامل و تمام شخص. این فرآیند جنسی در آن گروه از افراد فرض میشود که علائم یک گروه جنسی را در خود نهفته دارند، اما کشف تمامیت گروه جنسی او مستلزم عمل جراحی و نمایان ساختن علائم واقعی مردانگی و یا زنانگی پوشیده در وجود اوست. مانند کسی که در بدن او تنها یک عضو تناسلی وجود دارد، لکن پوشش پوستی و یا چیز دیگر آن را پوشانده است. با عمل جراحی این پوست برداشته میشود تا نقص جنسی برطرف و عضو واقعی آشکار گردد.
نگرش حقوقی، فقهی مسأله تغییر جنسیت
از نظر فقهی ضرورت تغییر جنسیت به منظور کشف جنسیت برای حنثیها به دلیل علایم دو گانه غیرقابل انکار است، این نوع عمل جراحی به منظور کشف جنسیت از سوی اهل سنت مورد بررسی قرار نگرفته است ولی حدود 10 تن از فقهای شیعه دربارهی آن اظهارنظر کردهاند و بعد با جواز یا عدم جواز تغییر جنسیت روبرو میشویم. بسیاری از فقهای اهل سنت و برخی فقهای شیعه، با عمل تغییر جنسیت مخالفند و آن را تغییر در خلقت خداوند میدانند. اما از نظر فقهای شیعه دلیل شرعی از قرآن کریم یا روایات اسلامی، مبتنی بر حرام نبودن تغییر جنسیت وجود دارد و از آنجائیکه که عمل باعث میشودآنان از بیماریهای نخست روحی و جسمی و فشارهای اجتماعی خلاص شوند، تغییر جنسیت، تغییر در خلقت خداوند محسوب نمیشود. زیرا با مطالعه فتاوای حضرت امام خمینی عملی که مستلزم کار حرامی نباشد جایز است.
و ادالهی قائلین به جواز
- قاعدهی تسلیط
- اصل اباحه
- قاعدهی لاضرر
یکی از مهمترین امتیازات مکتب شیعه بر سایر مکاتب، پویایی آن در برخورد با مسائل مستحدثه میباشد با وجود اینکه تعداد افراد دو جنسه هر روز در جامعه بیشتر میشود منبع جامع کاملی که حقوق و تکالیف شرعی این افراد باشد وجود ندارد. پس گردآوری تحقیقی جامع در مورد این مسائل و برای این افراد از گامهای مهمی به شمار خواهد آمد.
- احکام شرعی افراد خنثی قبل و بعد از عمل تغییر جنسیت چگونه خواهد بود؟
- تغییر جنسیت و تأثیر آن بر زندگی مشترک و سرپرستی فرزندان و مسائل مالی چیست؟
- تأثیر تغییر جنسیت بر زندگی اجتماعی چیست؟
- دلایل موافقت شیعه و مخالفت اهل تسنن با تغییر جنسیت چیست؟
- مباحث تغییر جنسیت قبل و بعد از فتوای امام چگونه است؟
تغییر جنسیت تقریباً مفهوم روشنی دارد و عبارت است از تبدیل مرد به زن، یا تبدیل زن به مرد، یا تبدیل خنثی[3] و یا دو جنسی[4] به مرد یا زن، و نیز تبدیل مرد یا زن به خنثی. البته در یک مفهوم وسیعتر تغییر جنسیت شامل تغییر جنسیت در حیوانات و یا گیاهان نیز میشود.
خنثی شخصی است که هم آلت تناسلی مرد و هم زن را دارد. خنثی از نظر جنسیت یا مرد است یا زن[5] هر چند برخی احتمال وجود جنس سومی را که نه مرد باشد و نه زن، بلکه مصداق هر دو عنوان باشد، مطرح کردهاند.
خنثی بر دو قسم است: مشکل و غیرمشکل.
خنثایی که در پرتو علائم تعیین شده در شرع و یا بنابر قول برخی قراین و مرجحات دیگر، به یکی از دو جنس مرد یا زن ملحق میگردد، خنثای غیر مشکل و محکوم به احکام همان جنسی است و خنثائی که دارای علائم و قرائن چنین نیست، خنثی مشکل میباشد.
بند سوم: معنای لغوی و اصطلاحی حکم
حکم در زبان فارسی به معنای فرمان، فرمایش، داوری، قضاء و جمع آن احکام می باشد که به معنای فتاوای شرعی و قضایی و فرمان ها آمده است[6].
معنای اصطلاحی حکم: در تعریف و معنای اصطلاحی حکم آورده شده است که:
حکم عبارت است از قانون صادره از خدای تعالی، برای سازمان بخشیدن بر زندگی مادی و معنوی انسان ها فرقی نمی کند که جعل حکم مستقیماً به فعل مکلف تعلق گیرد یا به خود او، یا به چیزهای دیگر در رابطه با او[7].
حکم بر دو قسم است:
- تکلیفی
- وضعی
حکم تکلیفی، حکم شرعی است که مستقیماً بر اعمال انسان (مکلف) تعلق می گیرد و رفتار انسان را در جوامع مختلف، زندگانی شخصی، عبادی، خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تصحیح و توجیه می کند و همه را سر و سامان می بخشد، مثل حرمت شرب خمر، وجوب نماز و …
حکم وضعی، قسم دیگری از احکام شرعی است که مستقیماً به انسان و رفتار و گفتار او مربوط نمی شود بلکه وضع مشخص و معینی را قانون گذاری می کند که بطور مستقیم بر اعمال و رفتار انسان اثر می گذارد، از قبیل احکامی که پیوند زناشویی را نظم و انظباط می بخشد[8].
بند چهارم: تعریف اختلال هویت جنسی
اختلال هویت جنسی عبارت است از احساس مبرم ناراحتی و عدم سنخیت ساخت آناتومیک جنسی خود و آرزوی مبرم بر خلاصی از اعضای تناسلی خویش و زندگی کردن به صورت فردی از جنس مقابل به عبارتی ترنس سکسوالیسم حالت کسانی است که دارای جنسیت مشخص و معین می باشند ولی قلباً اعتقاد دارند که متعلق به جنس مخالفند[9].
اختلال هویت جنسی شدیدترین درجه اختلال جنسی میباشد که از نظر جنسی بین جنس و فکر تناقض و مغایرت وجود دارد و شخص سعی می کند در اجتماعی به صورت جنس مقابل ظاهر شود و با بهره گرفتن از درمانهای هورمونی و جراحی ظاهری جنسی مخالف را احراز نماید.
یکی از محققین در تعریف اختلال هویت جنسی آورده است که این اختلال وضعیتی است که خود میل به گذراندن تمام اوقات حیات خود در جنس مقابل را دارد و یا به عبارتی مردانی که روح و روانی زنانه و زنانی که روح و روان مردانه دارند ولی در حجم زنانه اسیرند[10].
طبقه بندی اختلالات هویت جنسی
اختلال هویت جنسی یکی از انواع اختلالات هویت تلقی می شود که افراد مبتلا به آن دچار ابهام و سردرگمی نسبت به ایفای نقش جنسی خود در جامعه هستند، این اختلال که از جاذبههای عشق شهوانی ظاهر میشود، از دوران نوجوانی بروز می کند.
سوگیری جنسی نیز جاذبههای عشق شهوانی را توصیف می کند و معمولاً با هویت جنسی رابطه دارد جز در مواردی که احساس غیرقابل قبولی از عشق شهوانی وجود داشته باشد.
اشکال اختلالات هویت جنسی
- اختلال هویت جنسی در کودکان
- اختلال هویت جنسی در نوجوانانی و بزرگسالان
- اختلال همزمان با یک اختلال فیزیکی دو جنسی بودن نیست.
- اختلال موجب ناراحتی قابل ملاحظهی بالینی و تخریب در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر ناراحتیها مهم میشود[11].
تسلیط از منظر فقهی عبارت است از تسلط و اختیار مالک برای هرگونه تصرف در اموال خویش برخی آن را (قاعده سلطنت) یا «قاعدهی تسلیط» نیز مینامند.
در دورهی اخیر، فقهای شیعه قاعدهی تسلیط را با توجه به حدیث نبوی «انَّ الناس، مسلطون علی اموالهم»[12] استناد شده است[13].
در آثار اهل سنت به این قاعده تصریح نشده است، اما فقها به مقتضای آن عمل کردهاند.
قاعدهی تسلیط، تثبیت کننده ارکان مالکیت و نظر به اهمیت مسئله اموال و مالکیت، تمامی مکاتب حقوقی جدید این قاعده را پذیرفتهاند. در مواد 30 و 31 قانون مدنی نیز به آن اشاره شده است[14].
مفاد قاعده سلطنت این است که اولاً سلطنت مالک بر حال خویش حق اوست و هر طور که بخواهد می تواند در آن تصرف کند مگر مواردی که شارع مقدس منع و نهی نمود، نباشد. بنابراین اگر در برخی از تصرفات شک کنیم که آیا مالک می تواند در اموال خود فلان تصرف را بکند یا نه؟ طبق این قاعده صحه بر صحت تصرف میگذاریم، ثانیاً تصرف دیگران در اموال مالک بدون اجازه و رضایت او تکلیفاً حرام است و وضعاً نیز موجب ضمان است.
- محقق حلّی، ابالقاسم غمالوین جعفر بن الحسن، مختصرالنافع. ص 397.
- شهید ثانی،زین الدین علی، روضه البهیه فی شرح المعه الدمشقیه، ج 8، ص 191 و ص 192.
[3] . khonsa
[4] . herma.phrodite
4 . معین محمد، فرهنگ فارس، ج1، ص1367.
1 . فیض، علیرضا. مبادی فقه و اصول. ص 127.
3 . کاهانی، علیرضا. اختلال هویت جنسی. دگر جنسیت جوها. ص 32.
1 . کاهانی، علیرضا. همان. ص 33.
1 . سید مصطفی، محقق داماد. قواعد فقه، جلد 2، ص108.
قیمت :37500 تومان
