دانشگاه آزاد اسلامی

واحد ‌ایلام 

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته علوم سیاسی (M‌. A)

عنوان:

نقش ناتو در پیشبرد راهبردی سیاست‌های ایالات متحده در خاورمیانه پس از 11 سپتامبر

استاد راهنما:

دکتر جهانبخش مرادی

استاد مشاور:

دکتر قاسم ترابی

زمستان 1393

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                           صفحه

چکیده 1

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1- مقدمه. 3

1-2- بیان مسأله. 5

1-3- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق.. 7

1-4- مرور ادبیات و سوابق مربوطه. 7

1-5- جنبه جدید و نوآوری در تحقیق.. 9

1-6- اهداف تحقیق.. 9

1-6-1- هدف کلی.. 9

1-6-2- اهداف فرعی.. 9

1-7- سؤال تحقیق.. 10

1-8- فرضیه تحقیق.. 10

1-9- متغیرهای تحقیق.. 10

1-10- روش گردآوری داده‌ها 10

1-11- سازماندهی تحقیق.. 10

فصل دوم: مبانی نظری و ادبیات تحقیق

2-1- مقدمه. 13

2-2- تاریخچه ناتو. 13

2-2-1- نگاهی به شکل گیری ناتو. 13

2-2-2- جنگ سرد؛ آغازی بر تشکیل سازمان‌های منطقه‌ای در شرق و غرب… 14

2-2-3- پیمان دفاع جمعی بروکسل، مقدمه تشکیل سازمان ناتو. 15

2-2-4- تشکیل ناتو. 15

2-2-5- تصویب پیمان. 16

2-2-6- گسترش ناتو به شرق.. 17

2-3- تحول مفهوم خاورمیانه. 18

2-3-1- اهمیت خاورمیانه برای کشورهای عضو ناتو. 21

2-3-2-  ناتو و سیاست خارجی خاورمیانه‏ای آمریکا 26

2-4- ناتو ابزار سیاست خارجی آمریکا 27

2-5- تقویت کنترل آمریکا بر منابع انرژی.. 30

2-6- کاهش هزینه‏های حضور آمریکا 33

2-7- تقویت موضع آمریکا در برابر تروریسم. 34

2-8- تقویت موضع آمریکا در برابر گسترش تسلیحات غیرمتعارف… 34

2-9- چارچوب نظری: نظریه نئورالیسم. 35

2-10- نتیجه گیری.. 40

فصل سوم: پیشینه حضور ناتو در خاورمیانه

3-1- مقدمه. 43

3-2- سازمان ناتو. 44

3-2-1- ساختار سیاسی ناتو. 45

3-2-2- ساختار نظامی ناتو. 46

3-2-2-1- كمیته نظامی.. 46

3-3- سازمان‌ها و نهادهای ناتو. 46

3-4- اهداف ناتو در دوران جنگ سرد. 47

3-5- تعهدات اعضا 47

3-6- بحران هویت در ناتو. 48

3-7- تولد دوباره ناتو. 49

3-7-1- مأموریت‌های خارج از منطقه در طول سال‌های دهه 90. 50

3-7-2- نگاه ناتو به روسیه از همكاری تا چالش ها 50

3-7-3- ناتو و آمریكا پس از 11 سپتامبر. 51

3-8- اصل تسری.. 53

3-9- اصل خود جداسازی.. 53

3-10- اصل مالکیت مشترک.. 54

3-11- اصل همکاری عملی با فواید جمعی.. 54

3-12- اصل مکمل‏بودن. 54

3-13- مشکلات ناتو در حوزه مدیترانه. 55

3-14- اختلافات بین اعراب و رژیم صهیونیستی.. 55

3-15- دریافت‏های متفاوت امنیتی.. 56

3-16- عدم تامین منافع امنیتی کشورهای عضو. 56

3-17- مخالفت نیروهای نظامی کشورهای عضو. 56

3-18- ابتکار همکاری استانبول. 57

3-19- همکاری ناتو و کویت در چارچوب ابتکار همکاری استانبول. 60

3-20- مأموریت‏های ناتو در محیط پیرامونی جمهوری اسلامی ایران. 62

3-21- مأموریت ناتو در افغانستان. 62

3-22- مأموریت ناتو در عراق.. 64

3-23- مأموریت‏های ناتو در پاکستان. 66

3-24- مأموریت ناتو در لبنان. 67

3-25- مأموریت ناتو در لیبی.. 68

3-26- موانع حضور ناتو در منطقه. 69

3-26-1- مشکل اجماع داخلی.. 70

3-26-2- عدم حمایت مالی و لجستیکی کشورهای اروپای از ناتو. 71

3-27- جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.. 71

فصل چهارم: نقش ناتو در خاورمیانه

4-1- مقدمه. 75

4-2- راهبرد ناتو در خاورمیانه. 75

4-3- چالش‌های ناتو در خاورمیانه. 76

4-4- آمریکا و نظام امنیتى در خاورمیانه. 77

4-5- اهداف آمریکا از وارد ساختن ناتو در نظم منطقه خاورمیانه. 78

4-6- زمینه‏هاى ورود ناتو به خاورمیانه. 80

4-7- چشم انداز حضور ناتو در خاورمیانه. 81

4-8- رابطه ترکیه و ناتو و چگونگی تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوی اسلامی ایران. 82

4-9- نتیجه گیری.. 86

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادها

5-1- مقدمه. 89

5-2- راهکارهای تحقیق برای محققین آتی.. 90

5-3- نتیجه گیری.. 90

منابع و مآخذ. 96

فهرست جدول‌ها

عنوان………………………………………………………………………………………………………………….. صفحه

جدول 2-1- ذخایر نفت کشورهای خاورمیانه. 22

جدول 2-2- ذخایر نفت حوزه دریای خزر. 22

جدول 3-3- مهم‌ترین واردکنندگان نفت در سال 2011. 23

جدول 2-4- وضعیت حقوقی برنامه هسته‏ای برخی از کشورهای خاورمیانه. 24

جدول 2-5- ذخیره، تولید و نرخ ذخیره ـ تولید بزرگ‌ترین مناطق نفتی جهان. 31

چکیده

وجود ارتش بین المللی ناتو که مأموریت خود را ایجاد امنیت در سرتاسر گیتی در برابر خطر تروریسم می‌داند، نه تنها امنیت را با خود نیاورده بلکه موجب تحریکات مهم نظامی و شروع یک مسابقه تسلیحاتی دیگر در جهان شده است. ناتو قبل از این که یک پیمان دفاعی بین المللی باشد، یک سلاح قوی در دستان امپریالیسم آمریکا است و تنها به خواست ایالات متحده عمل می‌کند.

حادثه یازدهم سپتامبر سرفصل جدیدی بر سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا بود. این حادثه را می‌توان بزرگترین اعتراض به سیاست‌های ایالات متحده دانست. دولت آمریکا با این استدلال که مورد تهاجم عملیاتی تروریستی قرار گرفته، دفاع را حق خود دانست. از همان روزهای اول، انگشت اتهام به سوی شبکه القاعده متوجه شد. سپس دولت آمریکا با ارائه اسنادی این گروه را مسوول حوادث دانست و در مدت زمانی کوتاه نیروهای خود را برای حمله به افغانستان، مقر این گروه آماده نمود و با همکاری جامعه جهانی تحت عنوان مبارزه با تروریسم، توانست این کشور را به راحتی و در مدت زمانی کوتاه اشغال نماید.

به همین دلیل، هدف از انجام مطالعه پیش روی، بررسی نقش ناتو در پیشبرد راهبردی سیاست‌های ایالات متحده در خاورمیانه پس از 11 سپتامبر است.

واژه‌های کلیدی: تروریسم، تسلیحات هسته ای، خاورمیانه بزرگ، راهبرد آمریکا، ناتو

-1- مقدمه

سازمان پیمان آتلانتیك شمالی كه به اختصار به آن ناتو می‌گویند در سال‌های پس از جنگ جهانی دوم و در پی تهدید خطر شوروی سابق با هدف حفظ امنیت اعضاء به خصوص كشورهای اروپای غربی شكل گرفت پس از جنگ جهانی دوم تا پیش از سال 1991، در كنفرانس یالتا در فوریه 1945 پس از مذاكرات روزولت، استالین و چرچیل نقشه اروپا به صورت جدید كشیده شد و به شكل گیری نظام دو قطبی و تقسیم شدن جان بین دو ابرقدرت شوروی و آمریكا كشورها به عنوان آخرین راهكار ناچار بودند جذب یكی از دو قطبند. به طوری كه وضع اروپا را در طول جنگ و پس از آن را به این صورت خلاصه می‌كنند:

1- ابتدا منهدم شد      2- تقسیم گردید   3- سرانجام تا دندان مسلح گردید

سرانجام به دنبال تهدیداتی كه از جانب شوروی متوجه كشورهای اروپایی بود و دستیابی مسكو به سلاح‌های اتمی، بمب‌های هیدروژنی، شكل گیری پیمان ورشو، ساخت موشك‌های قاره پیما و بحران موشكی كوبا در بین سال‌های 1949، 1962 كه همگی گویای وجود دشمنی خطرناك بود اروپاییان را وادار كرد كه به پیمان ناتو بیش از پیش توجه كنند.

در ابتدا اروپاییان تلاش می‌كردند امنیت خویش را تضمین نمایند. پنج كشور انگلیس، فرانسه، بلژیك، هلند و لوكزامبورگ در مارس 1948 پیمان دفاعی بروكسل را امضا كردند. در پی مداخلات شوروی در اروپای شرقی و بی دفاع بودن اروپا در برابر ماشین نفوذی كمونیسم، لزوم حضور آمریكا برای برقراری امنیت در اروپا در پیكره یك پیمان دفاعی احساس می‌شد.

در 6 ژوئیه 1948 مذاكراتی برای امضای پیمان آتلانتیك شمالی (ناتو) با حضور آمریكا، كانادا و پنج كشور عضو پیمان بروكسل در واشنگتن آغاز و با پیوستن ایتالیا دانمارک نروژ ایسلند پرتقال در نهایت در آوریل 1949 پیمان دفاعی ناتو امضاء شد (ترکیه و یونان 1952 و آلمان 1955 به آن پیوستند).

این طور كه تاكنون عنوان شده فلسفه وجودی این پیمان تا قبل از سال 1991 ایجاد كمربند امنیتی به دور دموكراسی‌های غربی و دیگری محاصره ابرقدرت كمونیسم و اقمارش بود كه بعدها در چارچوب پیمان ورشو گرد آمدند.

اما مسال‌های كه اكنون با آن روبرو هستیم فلسفه وجودی ناتو بعد از فروپاشی شوروی است كه در این فصل سعی شده با توضیح مختصری از سازمان ناتو، اهداف و برنامه‌ها و چگونگی حیات دوباره ناتو بعد از 1991 به این مسأله پاسخ مناسب داده شود.

منطقه خاورمیانه دغدغه اصلی سیاست‌های جهان است. بیش از 20 کشور مجاور دریای مدیترانه هستند که این امر بر تنوع، پیچیدگی و حساسیت شرایط منطقه می­افزاید. حضور ناتو در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران و به خصوص در خاورمیانه از زمان آغاز «گفت‏وگوهای مدیترانه» در سال 1994 آغاز گردید؛ اما بنا به دلایل و موانع ساختاری در منطقه، بویژه اختلافات بین کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی و همچنین بین اعضای ناتو، گفت‏وگوهای مدیترانه بیشتر در سطح نظری باقی ماند (سعید و کریس[1] 2004). با وقوع حوادث 11 سپتامبر و همکاری ناتو با آمریکا بر اساس ماده 5 اساسنامه پیمان برای حمله به افغانستان و همچنین طرح تهدیداتی جدیدی چون تروریسم و گسترش تسلیحات کشتارجمعی و موشکی در منطقه، فضا برای حضور هر چه بیشتر ناتو در محیط امنیتی جمهوری اسلامی ایران فراهم شد. از آن زمان تاکنون پیمان آتلانتیک شمالی با بسیاری از کشورهای همسایه جمهوری اسلامی ایران موافقت‏نامه همکاری نظامی، امنیتی و اطلاعاتی امضا نموده است.

در حال حاضر ناتو با تمامی کشورهای آسیای‏میانه و قفقاز دارای موافقت‏نامه‏های در زمینه‏های مختلف، بویژه در زمینه نظامی و امنیتی در قالب برنامه «مشارکت برای صلح» و «شورای همکاری یورو_آتلانتیک[2]» است. به علاوه به دنبال تشکیل «ابتکار همکاری استانبول» در سال 2004 زمینه برای همکاری هر چه بیشتر ناتو با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس مهیاتر شد. در حال حاضر ناتو با تمامی اعضای این شورا همکاری‏های نظامی، امنیتی و اطلاعاتی دارد و پیش‏بینی می‏شود که بر حجم این همکاری‏ها با توجه به علاقه طرفین افزوده شود. به عنوان نمونه طی چند سال گذشته نیروهای آلمانی و فرانسوی با هدف تقویت و آماده‏سازی ارتش جدید عراق، افسران این کشور را در پادگان‏های امارات متحده عربی ‏آموزش داده‏اند. همچنین نیروهای ناتو در «پادگان رستمیه» در حوالی بغداد، وظیفه آموزش بخشی از نیروهای نظامی عراق را برعهده گرفته‏اند (سازمان همکاری استانبول 2008).

ضمن این که پیمان آتلانتیک شمالی در اجلاس لیسبون پرتغال توانست موافقت ترکیه را برای ساخت بخشی از سپر دفاع موشکی ناتو در این کشور به دست آورد. بر اساس این توافق قرار شد به جای ایجاد سپردفاع موشکی آمریکا در چک و لهستان که توسط اوباما به حالت تعلیق درآمده است، سپردفاع موشکی ناتو در ترکیه ایجاد شود. از آن زمان تاکنون مقدمات راه‏اندازی این سامانه در ترکیه ایجاد شد و این سامانه هم‏اکنون فعال شده است. این سامانه توانایی نظارت و مانیتورینگ فعالیت‏های کشورهای همسایه ترکیه به فاصله 2500 کیلومتر مربع را دارد. سامانه دفاعی ترکیه بخشی از سپر دفاع موشکی ناتو در اروپا است. قرار است تا سال 2018 سایر بخش‏های این سامانه که در کشورهای ایتالیا، اسپانیا و برخی کشورهای اروپایی شمالی است فعال و عملیاتی گردند. این سامانه به شکلی طراحی شده است که می‏تواند در حداقل زمان ممکن موشک‏های شلیک‏شده را شناسایی و در نهایت منهدم نماید.

تعداد صفحه : 111

قیمت : 14700تومان

بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

پشتیبانی سایت :        ****       [email protected]

در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.

***  *** ***