دانشگاه صنعتی اصفهان
دانشکده منابع طبیعی
تاثیر عصاره روغنی رزماری –Rosmarinus officinalis– بر عملکرد رشد و سیستم ایمنی فیل‌ماهیان جوان –Huso huso
پایان نامه کارشناسی ارشد تکثیر و پرورش آبزیان
استاد راهنما:
دکتر عیسی ابراهیمی
1392
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فهرست مطالب…………………………………….. هشت
فهرست جداول…………………………………… یازده
فهرست اشکال………………………………….. دوازده
چکیده……………………………………………. 1
فصل اول: مقدمه
مقدمه……………………………………………. 2
فصل دوم: کلیات و مرور منابع
2-1- استفاده از گیاهان دارویی بعنوان محرک رشد و سیستم ایمنی 6
2-2- استفاده از گیاهان دارویی در ماهیان مختلف………… 7
2-2-1- کپور………………………………………. 7
2-2-2- تیلاپیا…………………………………….. 7
2-2-3- قزل‌آلای رنگین‌کمان……………………………. 8
2-2-4- سایر ماهیان………………………………… 8
2-3- استفاده از گیاهان دارویی در درمان بیماری‌ها……… .8
2-3-1- بیماری‌های باکتریایی…………………………. 9
2-3-2- بیماری های ویروسی…………………………… 9
2-3-3- بیماری های ایجاد شده توسط کرم های انگل ……….. 9
2-4- عامل ضد استرس……………………………….. 12
2-5- اثر ضد اکسیداسیونی و محافظت کنندگی گیاهان دارویی در برابر فلزات سنگین……………………………………………….. 10
2-6- گیاه رزماری…………………………………. 12
2-6-1- گیاه شناسی رزماری………………………….. 12
2-6-2- استفاده تجاری از رزماری…………………….. 13
2-6-3- شیمی رزماری……………………………….. 13
2-6-3-1- شیمی رزمارینیک اسید………………………. 14
2-6-3-1-1- داروشناسی رزمارینیک اسید………………… 15
2-7- استفاده از رزماری در آبزی‌پروری………………… 15
2-8- استفاده از مواد محرک رشد و سیستم ایمنی در فیل‌ماهیان جوان پرورشی 15
-فصل سوم: مواد و روش ها
3-1- سیستم پرورشی………………………………… 17
3-2- تهیه ماهیان و سازگاری………………………… 18
3-3- تهیه عصاره رزماری……………………………. 18
| هشت |
3-4- ترکیب جیره های غذایی و نحوه تغذیه ماهیان……….. 18
3-5- فاکتورهای مورد بررسی…………………………. 19
3-5-1- بررسی پارامترهای رشد و عملکرد جیره…………… 19
3-5-1-1- آنالیز تقریبی غذا و لاشه…………………… 20
3-5-2- فاکتورهای بیوشیمیایی خون……………………. 20
3-5-2-1- نمونه گیری………………………………. 20
3-5-2-2- شمارش افتراقی گلبول سفید………………….. 21
3-6- آنالیزهای آماری……………………………… 21
فصل چهارم: نتایج و بحث
4-1- ویژگی های فیزیکوشیمیایی آب……………………. 22
4-2- ترکیب شیمیایی عصاره رزماری……………………. 23
4-3- نتایج آنالیز جیره های غذایی و لاشه……………… 23
4-3-1- درصد رطوبت لاشه…………………………….. 24
4-3-2- درصد پروتئین لاشه…………………………… 24
4-3-3- درصد چربی لاشه……………………………… 25
4-3-4- درصد خاکستر لاشه……………………………. 25
4-3-5- چربی کبد………………………………….. 26
4-4- شاخص های رشد………………………………… 26
4-4-1- وزن اولیه…………………………………. 26
4-4-2- وزن نهایی…………………………………. 26
4-4-3- درصد افزایش وزن بدن………………………… 29
4-4-4- ضریب رشد ویژه……………………………… 29
4-4-5- ضریب تبدیل غذایی…………………………… 29
4-4-6- شاخص وضعیت………………………………… 30
4-4-7- کارایی غذا………………………………… 30
4-4-8- بازده مصرف پروتئین…………………………. 30
4-4-9- شاخص کبدی…………………………………. 31
4-4-10- میزان بقا ماهیان………………………….. 31
4-5- شاخص های بیوشیمیایی خون………………………. 31
4-5-1- گلوکز…………………………………….. 31
4-5-2- آنزیم های کبدی…………………………….. 32
4-5-3- آلبومین…………………………………… 32
4-5-4- پروتئین کل………………………………… 32
4-5-5- گلوبولین………………………………….. 34
| نه |
4-5-6- کلسترول…………………………………… 34
4-5-7- تری گلیسیرید………………………………. 34
4-5-8- هماتوکریت…………………………………. 35
4-5-9- هموگلوبین…………………………………. 35
4-5-10- شمارش افتراقی گلبول های سفید……………….. 36
4-5-10-1- لنفوسیت………………………………… 36
4-5-10-2- ائوزینوفیل……………………………… 37
4-5-10-3- نوتروفیل……………………………….. 37
4-5-10-4- مونوسیت………………………………… 38
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادها
5-1 نتیجه‌گیری کلی………………………………… 39
5-2 پیشنهادها……………………………………. 40
پیوست…………………………………………… 41
منابع…………………………………………… 47
| ده |
فهرست جداول
جدول 1-1 جایگاه سیستماتیک فیل‌ماهی…………………… 5
جدول 3-1 اجزای تشکیل‌دهنده جیره‌های غذایی (برحسب درصد)…. 19
جدول 3-3 فاکتورهای بیوشیمیایی بررسی‌شده……………… 21
جدول 4-1 مقادیر پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب در طول دوره آزمایش(میانگین ± خطای استاندارد) …………………………………. 22
جدول 4-2 مهم‌ترین ترکیبات شیمیایی موجود در عصاره رزماری استفاده شده در این تحقیق…………………………………………… 23
جدول 4-3 ترکیب شیمیایی لاشه فیل‌ماهیان پرورشی در ابتدا و انتهای آزمایش برحسب درصد در لاشه (میانگین ± خطای استاندارد)……………… 23
جدول 4-4 نتایج حاصل از بررسی پارامترهای رشد در تیمارهای مختلف آزمایشی ( میانگین ± خطای استاندارد) ………………………… 28
جدول 4-5 حاصل از بررسی پارامترهای بیوشیمیایی در تیمارهای مختلف ( میانگین ± خطای استاندارد) …………………………………. 33
| یازده |
جدول 4-6 نتایج شمارش افتراقی گلبول‌های سفید خون(میانگین ± خطای استاندارد) ……………………………………………….. 36
فهرست اشکال
شکل 2-1 مسیر سنتز طبیعی کافئیک اسید، دهیدروکسی فنیل‌لاکتیک اسید و رزمارینیک اسید در برخی گیاهان………………………………. 14
شکل 2-1 ساختار شیمیایی کافئیک اسید، دهیدروکسی فنیل لاکتیک اسید و رزمارینیک اسید……………………………………………. 14
شکل 6-1 شمارش تفریقی درصد گلبول‌های سفید خون فیل‌ماهیان جوان تغذیه شده با عصاره روغنی رزماری در سطوح 0، 1/0، 1، 10 و 20 گرم بر کیلوگرم (به ترتیب جیره‌های شماره 1 تا 6)، (الف)درصد لنفوسیت، (ب) درصد مونوسیت، (ج) درصد ائوزینوفیل و (د) درصد نوتروفیل (میانگین ± خطای استاندارد) 41
شکل 6-2 ترکیب لاشه فیل‌ماهیان جوان تغذیه شده با عصاره روغنی رزماری در سطوح 0، 1/0، 1، 10 و 20 گرم بر کیلوگرم (به ترتیب جیره‌های شماره 1 تا 6)، (الف) درصد رطوبت، (ب) درصد پروتئین در وزن تر، (ج) درصد چربی در وزن تر، (د) درصد خاکستر و (ه) درصد چربی کبد(میانگین ± خطای استاندارد)…. 42
شکل 6-3 شاخص‌های وزن فیل‌ماهیان جوان تغذیه شده با عصاره روغنی رزماری در سطوح 0، 1/0، 1، 10 و 20 گرم بر کیلوگرم (به ترتیب جیره‌های شماره 1 تا 6)، (الف) وزن نهایی (گرم)، (ب) شاخص وضعیت، (ج) درصد افزایش وزن بدن و (د) ضریب رشد ویژه(میانگین ± خطای استاندارد)…………………….. 43
شکل 6-4 شاخص‌های وزن فیل‌ماهیان جوان تغذیه شده با عصاره روغنی رزماری در سطوح 0، 1/0، 1، 10 و 20 گرم بر کیلوگرم (به ترتیب جیره‌های شماره 1 تا 6)، (الف) ضریب تبدیل غذا، (ب) کارایی غذا، (ج) ضریب تبدیل پروتئین و (د) شاخص کبدی(میانگین ± خطای استاندارد)…………………….. 44
شکل 6-5 پارامترهاى بیوشیمیایی فیل‌ماهیان جوان تغذیه شده با عصاره روغنی رزماری در سطوح 0، 1/0، 1، 10 و 20 گرم بر کیلوگرم (به ترتیب جیره‌های شماره 1 تا 6)، (الف) پروتئین کل، (ب) آلبومین، (ج) گلوبولین، (د) گلوکز، (ه)هماتوکریت و (ز) هموگلوبین(میانگین ± خطای استاندارد).. 45
شکل 6-6 شاخص های مرتبط با چربی کل در سرم خون فیل ماهیان جوان تغذیه شده با سطوح مختلف عصاره رزماری. (الف) کلسترول، (ب) تری گلیسیرید(میانگین ± خطای استاندارد)………………………………………. 46
شکل 6-7 آنزیم های شاخص کبدی در سرم خون فیل ماهیان جوان تغذیه شده با سطوح مختلف عصاره رزماری. (الف) GOT، (ب) GPT…………….. 46
| دوازده |
چکیده
پرورش ماهی نمونه‌ای از فعالیتهای آبزی‌پروری است که امروزه به یکی از مهم‌ترین صنایع دارای رشد سریع تبدیل شده است. به دلیل پرورش متراکم آبزیان، توسعه بیماری‌های عفونی به عنوان یک مشکل اساسی در صنعت آبزی‌پروری محسوب شده و زیانهای اقتصادی فراوانی را به همراه داشته است. حساسیت بالای ماهیان به استرس و گسترش سریع بیماری‌ها در آب، پرورش‌دهندگان آبزیان را ملزم به متمرکزکردن فعالیت‌هایشان به منظور ایمن‌کردن ماهیان در برابر بیماری‌های عفونی کرده است. تلاش‌هایی نظیر پیشگیری‌های بهداشتی، ضدعفونی و دارودرمانی (با تاکید بر آنتی‌بیوتیک‌ها) برای کنترل بیماری‌ها انجام شده است. استفاده تجاری از آنتی‌بیوتیک‌ها و دیگر داروهای شیمیایی در پرورش ماهی به دلیل ایجاد مقاومت باکتریایی، آلودگی محیط زیست و تجمع مواد آلاینده در بدن ماهی بشدت مورد انتقاد قرار گرفته است. در سال‌های اخیر توجه بسیاری به مواد محرک سیستم ایمنی معطوف شده است. مواد محرک سیستم ایمنی، عصاره‌های زیستی و یا ساختگی هستند که رشد موجود و هم‌چنین پاسخ‌های ایمنی بدن را تحریک می‌کنند. رزماری یکی از ادویه‌هایی است که دارای خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالا می‌باشد. از روغن رزماری بعنوان ماده‌ای با خاصیت آنتی‌باکتریایی و ضدقارچی، آنتی‌اکسیدانی، آنتی‌میکروبی و ضدسرطانی استفاده می‌شود. بر این اساس در تحقیق حاضر خواص عصاره روغنی گیاه رزماری به عنوان یک ماده محرک سیستم ایمنی بر پارامترهای رشد و تغذیه (شامل وزن نهایی، ضریب رشد ویژه، شاخص وضعیت، درصد افزایش وزن بدن، ضریب تبدیل غذا، شاخص کبدی و بازده مصرف پروتئین)، فاکتورهای بیوشیمیایی و ایمنی سلولی (شامل پروتئین کل، آلبومین، گلوبولین، گلوکز، کلسترول، تری‌گلیسیرید و آنزیم‌های کبدی) و ترکیب شیمیایی لاشه (شامل پروتئین، رطوبت و چربی) فیل‌ماهیان جوان پرورشی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور بچه فیل‌ماهیان جوان پرورشی با متوسط وزن 28/5 ± 94/130 (میانگین ± خطای استاندارد) گرم به شش گروه (تیمارها) و هر گروه به سه زیرگروه (تکرارها) تقسیم شدند. گروه اول به عنوان شاهد با جیره پایه و فاقد عصاره رزماری و گروه‌های دوم، سوم،چهارم و پنجم به ترتیب با جیره‌های حاوی 1/0، 1، 10 و 20 گرم عصاره روغنی رزماری به ازاء هر کیلوگرم جیره غذایی و گروه ششم با جیره حاوی 03/0 گرم آنتی‌بیوتیک اکسی‌تتراسایکلین به ازاء هر کیلوگرم جیره غذایی به مدت 56 روز تغذیه شدند. نتایج حاصل نشان‌دهنده عدم وجود اختلاف معنی‌داری در پارامترهای رشد بین تیمارهای مختلف بود. میزان بقا در انتهای دوره اختلاف معنی‌داری را بین تیمارهای مختلف نشان نداد (05/0 >p ). محتوای پروتئین لاشه تیمار g/kg1/0 عصاره رزماری به طور معنی‌داری نسبت به تیمار شاهد افزایش داشت(05/0 >p ). در مقابل میزان چربی کبد در تیمار مذکور و تیمار g/kg03/0 اکسی‌تتراسایکلین به طور معنی‌داری نسبت به دیگر تیمارها کاهش نشان داد (05/0 >p ). در عین حال اختلاف معنی‌داری در محتوای چربی و رطوبت لاشه بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد. محتوای پروتئین کل سرم و آلبومین در تیمارهای حاوی عصاره رزماری به طور معنی‌داری نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد به طوری که کم‌ترین میزان پروتئین کل در تیمار شاهد و بیشترین آن در تیمار g/kg1 عصاره رزماری بدست آمد(05/0 >p ). محتوای آلبومین نیز در تیمار g/kg1/0 عصاره رزماری به طور معنی‌داری نسبت به تیمار شاهد افزایش نشان داد(05/0 >p ). آنزیم‌های کبدی به طور معنی‌داری در تیمارهای حاوی عصاره رزماری نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت(05/0 >p ). محتوای گلوکز سرم خون در تیمار شاهد بطور معنی‌داری بیشتر از سایر تیمارها بود(05/0 >p ) در حالی‌که میزان کلسترول و تری‌گلیسیرید تغییر معنی‌داری را بین تیمارهای آزمایشی نشان نداد. میزان هموگلوبین خون در تیمار شاهد به طور معنی‌داری نسبت به تیمارهای حاوی عصاره رزماری افزایش یافت (05/0 >p ) اما تغییری در میزان هماتوکریت خون بین تیمارهای مختلف مشاهده نشد. شمارش افتراقی گلبول‌های سفید خون، نشان‌دهنده وجود اختلاف معنی‌داری در میزان لنفوسیت، ائوزینوفیل و نوتروفیل خون است به طوری که میزان لنفوسیت در تیمارهای حاوی عصاره رزماری بطور معنی‌داری بالاتر از تیمار شاهد بود (05/0 >p ). در مقابل میزان ائوزینوفیل و نوتروفیل خون در تیمار شاهد به طوری معنی‌داری بالاتر از دیگر تیمارها بود(05/0 >p ). در مجموع نتایج این تحقیق نشان داد که سطوح مختلف عصاره رزماری مورد استفاده، تاثیر مثبت معنی‌داری بر پارامترهای رشد نداشته است اما سطح g/kg1/0 و g/kg1 آن در جیره غذایی باعث می‌شود تا پارامترهای بیوشیمیایی خون و کیفیت لاشه را بهبود بخشیده و باعث تقویت سیستم ایمنی گردد.
لغات کلیدی: رزماری (Rosmarinus officinalis)، فیل‌ماهی (Huso huso)، شاخص‌های رشد، سیستم ایمنی، کیفیت لاشه، فاکتورهای بیوشیمیایی سرم
مقدمه
پرورش ماهی نمونه‌ای از فعالیتهای آبزی‌پروری است که به یکی از مهم‌ترین صنایع دارای رشد بسیار سریع تبدیل شده است [22]. از میان موجودات مختلف پرورشی، تعداد زیادی از ماهیان آبهای شیرین و شور بخش مهمی از صنعت آبزی‌پروری را شامل می‌شوند که هر ساله بر تعداد آن‌ها افزوده می‌شود. تراکم نگهداری یک عامل کلیدی در ارزیابی میزان تولید و سوددهی یک مزرعه تجاری پرورش ماهیان است. مزارع تجاری از ترکیبی از مشاهدات و تجارب به منظور تصمیم‌گیری در مورد تراکم مناسب نگهداری بهره می‌برند. حال آن‌که گونه‌های مختلف، واکنش‌های متفاوتی را نسبت به تراکم محیط از خود نشان می‌دهند [33]. پرورش متراکم ماهی محیط فیزیکی استرس‌زایی را به وجود می‌آورد که منجر به کاهش عملکرد سیستم ایمنی و حساسیت به بیماری‌های عفونی می‌شود [22]. حساسیت بالای ماهیان به استرس و گسترش سریع بیماری‌ها در آب، پرورش‌دهندگان آبزیان را ملزم به متمرکزکردن فعالیت‌هایشان به منظور ایمن‌کردن ماهیان در برابر بیماری‌های عفونی کرده است [61]. علاوه براین، وجود مواد شیمیایی مضر در محیط باعث ایجاد بیماری‌های مختلف و اثرات نامطلوب در محیط آب می‌شود [22].
در حال حاضر، بیماری یکی از عوامل محدودکننده پرورش بسیاری از گونه‌های ماهیان است که مانع از رشد اقتصادی و توسعه اجتماعی در برخی از کشورها شده است[22]. تلاش‌هایی نظیر پیشگیری‌های بهداشتی، ضد عفونی و دارودرمانی (با تاکید بر آنتی‌بیوتیک‌ها) برای کنترل بیماری‌ها انجام شده است [33].
تعداد صفحه : 73
قیمت : 14700تومان
