دانشکده فنی
(پایان نامه کارشناسی ارشد)
عنوان:
تخمین ضرایب آزمایش تحکیم در لایه‌های آبرفتی با استفاده از مدلسازی با Anfis و شبکه‌های عصبی
استاد راهنما:
دکتر عباس مهدویان
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب:
فصل اول: كلیات……………………………… 1
1- مقدمه…………………………….. 2
1-1- تعریف مساله و هدف از پژوهش…………………….. 2
1-2- پدیده تحکیم……………………………… 2
1-3- منطق فازی……………………………… 3
فصل دوم: مروری بر تحقیقات گذشته…………………………….. 6
2-1- مقدمه…………………………….. 7
2-2- شناسایی پارامترهای موثر در نشست تحکیمی خاک……………… 7
2-3- مروری بر تاریخچه تحقیقاتی نظریه مجموعه‌های فازی و زمینه‌های آن در مهندسی عمران………9
2-3-1- اولین زمینه‌های فکری……………………………… 9
2-3-2- دهه 60: ظهور فازی……………………………… 9
2-3-3- دهه 70: تثبیت مفاهیم بنیادی و ظهور اولین کاربردها………….. 10
2-3-4- دهه 90 و سالهای آغازین قرن 21: چالشها کماکان باقیست…….. 11
2-3-4- فازی در ایران…………………………….11
2-3-5- نظریه فازی در مهندسی عمران…………………………….. 12
فصل سوم: تحکیم……………………………… 13
3- 1 مقدمه…………………………….. 14
3-2 اصول پایه تحکیم……………………………… 14
3-2-1 مفاهیم کلی تحکیم یک بعدی……………………………… 14
3-2-2 نظریه تحکیم یک بعدی……………………………… 15
3-2-2-1 محاسبه نشست تحکیم یک بعدی……………………………. 16
3-2-2-2 حل معادله تحکیم……………………………… 18
3-2-2-3 آزمایش تحکیم……………………………… 19
3-2-2-3-1 آزمایش تحکیم با سرعت تغییر شکل نسبی ثابت…………… 20
3-2-2-3-2 آزمایش تحکیم با شیب ثابت………………………………. 21
3-2-2-4 خصوصیات تراکم پذیری……………………………… 23
3-2-2-4-1 اندازه گیری غیر مستقیم شاخص تراکم…………………….. 24
3-2-3 نشست تحکیم……………………………… 25
3-2-4 درجه تحکیم……………………………… 26
3-2-5 محاسبه ضریب تحکیم با استفاده از نتایج آزمونها آزمایشگاهی……. 27
3-2-5-1 روش لگاریتم زمان…………………………….. 27
3-2-5-2 روش ریشه دوم زمان…………………………….. 28
3-2-5-3 روش شیب بیشینه سو…………………………….. 29
3-2-5-4 روش محاسباتی سیوارام و سوامیذ.. 30
3-2-6 تاثیر دست خوردگی نمونه بر روی منحنی……………………………. 30
3-2-7 تحکیم ثانویه…………………………….. 31
3-2-7-1 تاثیر تحکیم ثانویه بر روی فشار پیش تحکیمی………………… 33
3-2-8 تحکیم به کمک زهکش‌های ماسه‌ای……………………………… 34
فصل چهارم: منطق فازی و کاربرد آن در مهندسی عمران…………….. 37
4-1- مقدمه…………………………….. 38
4-2- مجموعه‌های فازی……………………………… 40
4-2-1- تعاریف و مفاهیم اولیه مجموعه‌های فازی…………………………. 40
4-2-2- چند مفهوم مقدماتی……………………………… 41
4-2-3- نماد گذاری……………………………… 41
4-2-4- عملگرهای مجموعه ای……………………………… 41
4-3- اصل توسعه و روابط فازی……………………………… 45
4-3-1- اصل توسعه…………………………….. 45
4-3-2- حاصل ضرب کارتزین فازی…………………………….. 46
4-3-3- اصل توسعه بر روی فضای حاصل ضرب کارتزین…………… 46
4-3-4- رابطه فازی……………………………… 47
4-3-5- ترکیب روابط فازی……………………………… 47
4-3-6- اعدادی فازی……………………………… 47
4-3-7- اعداد فازی L-R………………………………
4-4- منطق فازی……………………………… 50
4-4-1- استدلال فازی……………………………… 50
4-4-2- متغیرهای زبانی……………………………… 50
4-4-3- قیود زبانی……………………………… 51
4-4-4- قواعد اگر- آنگاه…………………………….. 52
4-4-5- گزاره فازی……………………………… 52
4-4-6- شیوه استدلال فازی…………………………….. 53
4-4-7- روش ممدانی……………………………… 55
4-4-8 روش استدلال فازی با استفاده از توابع خطی………………. 59
4-4-9- استدلال فازی ساده شده…………………………….. 62
4-5- کاربردهای فازی در مهندسی عمران…………………………….62
4-5-1- سیستم‌های فازی……………………………… 62
4-5-2- پایگاه قواعد…………………………….. 63
4-6-3- ویژگی‌های مجموعه قواعد…………………………….. 64
4-5-4- موتور استنتاج فازی……………………………… 64
4-5-5- فازی ساز…………………………….. 65
4-5-6- غیر فازی ساز……………………………. 66
4-5-7- کنترل فازی……………………………… 67
فصل پنجم: آشنایی با مفاهیم شبکه عصبی………………… 69
5-1 سلول عصبی مصنوعی……………………………… 70
5-2 توابع تحریک……………………………….. 70
5-3 شبکه‌های عصبی چند لایه…………………………….. 72
5-4 شبکه‌های بازگشتی…………………………….. 73
5-5 آموزش شبکه…………………………….. 74
5-6 هدف از آموزش شبکه…………………………….. 74
5-7 آموزش نظارت شده…………………………….. 74
5-8 آموزش غیر نظارت شده…………………………….. 75
5-9 روشهای تربیت و آموزش آماری…………………………….. 76
5-10 خودسازمانی……………………………… 77
5-11 الگوریتم انتشار برگشتی……………………………… 78
5-12 ساختار شبکه در الگوریتم انتشار برگشتی………………………. 79
5-13 نگرشی کلی بر آموزش شبکه…………………………….. 80
5-14 تشخیص تصویر…………………………….. 80
5-15 حرکت به پیش……………………………….. 82
5-16 برگشت به عقب ـ تنظیم وزن‌های لایه خروجی……………….. 82
5-17 تنظیم وزن‌های لایه پنهان…………………………….. 83
5-18 سلول عصبی بایاس در شبکه…………………………….. 84
5-19 اندازه حرکت………………………………. 84
5-20 الگوریتم‌های پیشرفته…………………………….. 85
5-21 کاربردها و اخطارهای انتشار برگشتی…………………………… 86
5-22 اندازه گام…………………………….. 87
5-23 ناپایداری موقتی……………………………… 87
5-24 مبنای ریاضی الگوریتم انتشار برگشتی……………………………… 87
5-26 نحوة ارائه زوج‌های آموزشی به شبکه…………………………….. 91
5-27 سنجش میزان یادگیری و عملکرد شبکه…………………………….. 91
5-28 جذر میانگین مربع خطاها……………………………. 92
5-29 استفاده از دستورات MATLAB………………………………
فصل ششم: برآورد ضریب فشردگی تحکیم به وسیله پارامترهای فیزیکی خاک…….95
6-1- مقدمه…………………………….. 96
6-2- شناسایی پارامترهای موثر در نشست تحکیمی خاک…………… 97
6-3 بانک اطلاعات مورد استفاده…………………………….. 98
6-4 تحلیل اطلاعات با استفاده از روش برازش خطی…………… 99
6-5- نتیجه گیری……………………………… 102
فصل هفتم: مدل سازی ضریب فشردگی با استفاده از شبکه‌های عصبی-فازی (ANFIS)……..104
7-1 آشنایی با مدلسازی توسط ANFIS………………………………
7-2 مدلسازی ضریب فشردگی با استفاده از شبکه عصبی-فازی (ANFIS)……. 107
7-3 چگونگی مدلسازی وتحلیل مدل و بررسی نتایج……………………………… 109
فصل هشتم: نتیجه گیری، پیشنهادات، محدودیت‌ها……………………………. 120
8-1 نتیجه گیری……………………………… 121
8-2- محدودیت ها…………………………….121
8-3- پیشنهاد برای ادامه مطالعه……………………………. 122
Reference……………………………..
چکیده:
نشست تحکیمی یکی از ملاحظات مهم طراحی در پروژه‌های عمرانی همچونه سازه ها، راهها و راه آهن است. این پدیده بوسیله آزمایش تحکیم تعیین می‌شود. آزمایش تحکیم یک آزمایش نسبتا وقت گیر و پر هزینه است که باید با دقت کافی انجام شود. در بسیاری از پروژه ها به خصوص در پروژه‌های خطی مانند راهها و راه آهن عدم انجام آزمایش تحکیم به تعداد و با دقت کافی ممکن است سبب وارد آمدن خسارات قابل توجهی گردد. با توجه به زمان نسبتا زیاد آزمایش تحکیم، تخمین نشست تحکیمی بر مبنای پارامترهای موثری که با انجام آزمایشات ساده و کم هزینه و با دقت کافی قابل تعیین باشند، همواره مورد توجه بسیاری از کارشناسان و محققین ژئوتکنیک و راه سازی بوده است.
در این پژوهش با استفاده از مجموعه‌ای از داده‌های آزمایشگاهی بدست آمده از چهارده طرح بزرگ ایران و به کمک روش برازش خطی گام به گام رابطه‌ای برای تخمین میزان نشست تحکیمی خاک بر اساس پارامترهای موثر وابسته ارائه شده است و با استفاده از مجموعه‌ای از داده‌های آزمایشگاهی نتایج این رابطه با نتایچ آزمایشگاهی و روابط ارائه شده توسط محققین دیگر مقایسه شده است و از روشهای Anfis و Neural Network جهت مدل سازی استفاده شد. بر اساس نتایج آزمایشگاهی مدل ارائه شده نسبت به روابط قبلی از خطای کمتری برخوردار بوده و تطابق بهتری با نتایج واقعی دارد.
فصل اول: کلیات
1- مقدمه
1-1- تعریف مساله و هدف از پژوهش
راه حل مستقیم برای تعیین پارامترهای نشست تحکیمی خاک، استفاده از آزمایش تحکیم است. مطابق استاندارد انجام آزمایش تحکیم نیاز به صرف حدود یک هفته وقت دارد. دشواری انجام آزمایش تحکیم و بالاخص زمان طولانی و هزینه بالای آن سبب بروز محدودیت‌های فراوان در کیفیت و کمیت آزمایش به ویژه در پروژه‌های حجیم و وقت گیر شده است. در اکثر این پروژه ها به منظور جلو گیری از نیاز به زمان طولانی و همچنین کاهش هزینه‌های انجام مطالعات ژئوتکنیک اغلب تعداد آزمایش ها کاهش داده می‌شود و در نتیجه اطلاعات پیوسته و جامع از خاکها بخصوص در مواردی که تنوع لایه بندی زیاد است، بدست نمی‌آید. این امر سبب می‌شود طراحان بدون داشتن اطلاعات کافی، اقدام به ساده سازی پارامترهای طراحی می‌نمایند که معمولا به صورت دست بالا است و از جهت دیگر سبب افزایش هزینه‌های اجرا می‌شود. بنابراین لازم است معیارهایی مشخص گردند تا بتوان از طریق آنها به دانشی جامع و با خطای قابل قبول پارامترهای تحکیم را تخمین زد. این کار علاوه بر اینکه سبب کاهش حجم آزمایشات و صرفه جویی در زمان و هزینه می‌شود از طرف دیگر می‌تواند اطلاعات پیوسته‌ای از ساختگاه مورد نظر را فراهم سازد و دانش طراحان را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد. با توجه به این موارد محققین مختلفی سعی کردند تا با استفاده از داده‌های آزمایشگاهی فرمول‌های تجربی جهت تعیین پارامترهای تحکیم خاک ارائه دهند. بدین طریق می‌توان بدون انجام آزمایش تحکیم اقدام به تخمین نتایج حاصل از آن نمود. در این پژوهش پس از بررسی روابط ارائه شده توسط سایر محققین جهت تخمین نشست تحکیمی، با استفاده از اطلاعات تفصیلی بدست آمده از چهارده پروژه بزرگ ایران و با استفاده از شبکه‌های عصبی- فازی (ANFIS) مدلی با دقت بالا جهت تعیین نشست تحکیمی خاک ارائه می‌شود.
2-1- پدیده تحکیم
فشردگی یا تراکم خاک در اثر تاثیر سربار (وزن سازه) باعث نشست سازه واقع بر روی آن می‌شود که به این پدیده نشست خاک می‌گویند. که در حالت کلی نشست خاک به دو گروه زیر تقسیم می‌شوند:
الف) نشست آنی (Immediate Settlement) که ناشی از تغییر شکل الاستیک خاک خشک و یا خاکهای مرطوب و اشباع بدون تغییری در میزان آب می‌باشد و در تمام خاکها مورد توجه است.
ب) نشست تحکیمی (Consolidation Settlement) که ناشی از تغییر حجم خاک اشباع به علت رانده شدن آبهای موجود در حفرات است و در خاکهای ریز دانه مانند رس مورد توجه قرار می‌گیرد.
وقتی خاک اشباع تحت بارگذاری قرار می‌گیرد، در آغاز تمام بار گذاری توسط آب حفره‌ای تحمل می‌شود و به آن افزایش فشار آب حفره‌ای می‌گویند. در صورتی که زهکشی انجام شود، به مزور زمان حجم خاک کاهش می‌یابد که به آن تحکیم گفته می‌شود و باعث نشست می‌گردد. از طرفی ممکن است خاک در اثر جذب آب حفره‌ای یا فشار آب حفره‌ای منفی افزایش حجم دهد که به آن تورم می‌گویند.
نرخ تغییر حجم تحت بار گذاری به نفوذ پذیری نمونه بستگی دارد، از این رو آزمایش تحکیم معمولا در خاکهای با نفوذ پذیری کم (مانند رس) انجام می‌گیرد. هدف از انجام آزمایش تحکیم، تعیین پارامترهای موثر در پیش بینی شدت نشست و میزان آن در سازه‌های متکی بر خاکهای رسی است. آزمایش تحکیم در واقع آزمایش جهت بر آورد پارامترهای تحکیم یک بعدی ترزاقی است که از حل همزمان دو معادله تعادل و پیوستگی به صورت تک بعدی حاصل شده است.
نمونه گیری از خاک با حفظ شرایط واقعی کار بسیار مشکلی است. تفاوت قابل توجه در میزان رطوبت، حد روانی و شاخص پلاستیسیته و فشار همه جانبه نمونه‌های تهیه شده از اعماق مختلف و حتی از یک عمق خاص، بیانگر تفاوت و رفتار در نمونه‌های تهیه شده از یک نوع خاک می‌شود و این مسئله علاوه بر افزایش هزینه انجام آزمایشات سبب پیچیدگی و وارد نمودن قضاوت مهندسی در پروژه‌های مهندسی ژئوتکنیک می‌گردد. داده‌های آزمایشگاهی زیادی موجود هستند که در پروژه‌های معینی به کار رفته و عملا بعد از مدتی فراموش شده اند. این اطلاعات قدیمی می‌توانند بعنوان یک بانک اطلاعاتی مفید در ارزیابی پارامترهای ژئوتکنیکی بکار گرفته شوند[1].
3-1- منطق فازی
در دهه 1960، پروفسور لطفی زاده در دانشگاه برکلی کالیفرنیا، مقاله‌ای را با این مضمون که ابهامات یک وضعیت نامعلوم ولی متفاوت از پدیده‌های تصادفی هستند، ارائه داد. برای مثال نمی‌توان مردم را به دو گروه خوب و بد تقسیم کرد. یا دسته بندی پارامترهایی چون دما، فشار، اندازه و… در دو گروه صفر و یک ممکن نیست. برای توصیف چنین پارامتنرهایی درجه‌ای به آنها تعلق می‌گیرد که این درجه ها بر اساس چندین فاکتور مانند موقعیت، آزمایش و .. است. این ایده اساس مجموعه‌های فازی نسبت به منطق کلاسیک است. در مجموعه کلاسیک یک شئ به مجموعه تعلق دارد یا ندارد ولی در مجموعه فازی درجه‌هایی از تعلق به یک مجموعه معرفی می‌شوند. یک مجموعه فازی تابع تعلقی دارد که در درجه‌های مختلفی از تعلق برای عناصر مشخص در آن تعریف می‌شود. تابع تعلق به صورت مقادیر گسسته یا به وسیله منحنی‌هایی تعریف می‌گردد. روشهای متعددی برای توصیف یک مجموعه فازی موجود دارد [2].
پروسه فازی سازی (fuzzification) مجموعه‌ای کلاسیک را به یک مجموعه تقریب زننده که فازی است تبدیل می‌کند [3]. از آنجاییکه هر عضو و درجه تعلق آن مستقل از عضو دیگر و درجه تعلق مربوط به آن است، پروسه خطی است و اصل جمع آثار در آن صدق می‌کند، یعنی هر عضو به تنهایی فازی می‌گردد [4].
منطق فازی بر اساس مفهوم مجموعه‌های فازی است و هر مقدار درستی در بازه [1 ، 0] را می‌پذیرد. از مفاهیم مجموعه‌های فازی در جبر فازی استفاده می‌شود.
به منظور طراحی یک سیستم کنترل منطق فازی باید قادر به توصیف عملیات زبانی باشد. به بیان دیگر مراحل زیر باید انجام شود[4]:
1) مشخص نمودن ورودی ها و خروجی ها با استفاده از متغیرهای زبانی
2) نسبت دادن توابع تعلق به متغیرها
3) ایجاد قواعد پایه (اساسی)
4) غیر فازی سازی (Defuzzification)
متغیرهای زبانی، توابع تعلق و قواعد پایه از تجربیات یک اپراتور ماهر بدست می‌آیند. قواعد پایه زیاد، معمولا منجر به عملکرد بهتری می‌شوند. سیستم‌های فازی “سیستم‌های مبتنی بر دانش یا قواعد” هستند. قلب یک سیستم فازی یک پایگاه دانش بوده که از قواعد اگر – آنگاه فازی تشکیل شده است. منظور از سیستم فازی در مهندسی سیستم فازی با فازی ساز (Fuzzifier) و غیر فازی ساز (Defuzzifier) است، شکل (1) [5].
در یک سیستم غیر فازی، تنها یک قاعده در یک زمان خاص وجود دارد ولی در سیستم فازی ممکن است در همان زمان خاص بیش از یک قاعده ولی با قوتهای متفاوت وجود داشته باشد. این قواعد با قوتهای متفاوت منجر به عملیات کلاسیک در خلال پروسه غیر فازی سازی می‌شوند [2]. پروسه‌های غیر فازی سازی در سیستم‌های کنترل فازی استاندارد نیستند. از چندین روش برای این کار می‌توان استفاده کرد. مانند:
1) عملیات max-min(and-ro)
2) روش مرکز ثقل (center of gravity) یا COG
و روشهای متنوع دیگر.
اساسا اگر چه سیستم‌های فازی پدیده‌های غیر قطعی و نامشخص را توصیف می‌کنند، با این حال خود تئوری فازی یک تئوری دقیق می‌باشد. دو توجیه برای تئوری سیستم‌های فازی وجود دارد:
1- پیچیدگی بیش از حد دنیای واقعی که منجر به توصیفی تقریبی یا فازی برای مدل کردن یک سیستم می‌شود.
2- نیاز به فرضیه‌ای برای فرموله کردن دانش بشری به شکلی سیستماتیک و قرار دادن آن در سیستم‌های مهندسی توجیه دوم وجود تئوری سیستم‌های فازی را به عنوان یک شاخه مستقل در علوم مهندسی توجیه می‌کند[5].
این پایان نامه شامل فصول زیر می‌باشد:
فصل اول مقدمه
فصل دوم مروری بر تحقیقات گذشته
فصل سوم تحکیم
فصل چهارم منطق فازی و کاربرد آن در مهندسی عمران
فصل پنجم آشنایی با شبکه مفاهیم شبکه عصبی
فصل ششم مدل سازی ضریب فشردگی با استفاده از شبکه‌های عصبی-فازی (ANFIS)
فصل هفتم نتیجه گیری و جمع بندی و پیشنهادات.
تعداد صفحه : 128
قیمت : 14700تومان
