دانلود پایان نامه بررسی تأثیر غلظت­های مختلف ازت و نسبت­های نیترات به آمونیوم

متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته :کشاورزی – علوم باغبانی

گرایش :فیزیولوژی و اصلاح گیاهان دارویی، ادویه ای و نوشابه ای 

عنوان :  بررسی تأثیر غلظت­های مختلف ازت و نسبت­های نیترات به آمونیوم

دانشگاه آزاد اسلامی

واحد دامغان

دانشکده کشاورزی

 پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی­ارشد در رشته مهندسی کشاورزی ـ علوم باغبانی گرایش فیزیولوژی و اصلاح گیاهان دارویی، ادویه ای و نوشابه ای

عنوان

بررسی تأثیر غلظت­های مختلف ازت و نسبت­های نیترات به آمونیوم روی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی همیشه بهار (Calendula officinalis)

استاد راهنما:

دکتر محمدجواد نظری دلجو

استاد مشاور:

دکترحسین افشاری اتابار

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب

عنوان                                                            صفحه

چکیده ……………………………………….1

2-2-1- خواص دارویی.. 8

2-2-2- استفاده خوراکی.. 10

2-2-3- مصارف آرایشی – بهداشتی.. 10

2-2-4- اثرات آلرژی زا و تاثیرات جانبی.. 10

2-9-1- عوامل محیطی.. 15

2-9-1-1- نور. 15

2-9-1-2- درجه حرارت… 15

2-9-1-3- رطوبت و آبیاری.. 16

2-9-1-4- خاك… 16

2-9-1-5- عناصر غذایی.. 17

   2-9-1-5-1- نیتروژن. 18

    الف) تأثیر فرم جذب نیتروژن بر پارامترهای مورفولوژیکی.. 20

    ب) تاثیر فرم جذب نیتروژن بر پارامترهای فیزیولوژیکی.. 22

   2-9-1-5-2- فسفر. 24

   2-9-1-5-3- پتاسیم. 25

2-9-2-عوامل گیاهی و زراعی.. 25

2-9-2-1-گونه گیاهی و مراحل مختلف رشد. 25

2-9-2-2- عملیات به زراعی.. 26

2-9-3- عوامل زنده وغیر زنده 27

:

3-4-1- اندازه گیری طول ساقه اصلی و قطر گل.. 33

3-4-3- وزن تر و خشک اندام هوایی.. 33

3-4-4- سنجش رنگیزه های فتوسنتزی.. 34

3-4-5- سنجش کارتنوئید کل.. 34

3-4-6- تعیین میزان قندهای محلول کل.. 34

3-4-7- سنجش اسید آمینه پرولین.. 35

36

3-4-9- تعیین میزان آب نسبی برگ  (RWC) 36

3-4-10- تعیین فنول کل گل.. 37

3-4-11- تعیین مقدار اسانس کل.. 37

3-4-13- سنجش ترکیبات اسانس…. 38

:

4-1-1- اثر سطوح مختلف ازت بر تعداد گل در بوته. 40

4-1-2- تأثیر کاربرد نسبتهای مختلف نیترات به آمونیوم بر تعداد گل.. 41

4-1-3- اثرمتقابل غلظت ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر تعداد گل در بوته. 42

4-2-1- اثر سطوح مختلف ازت بر تعداد برگ… 44

4-2-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر تعداد برگ… 45

4-2-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر تعداد برگ… 45

4-3-1- اثر سطوح مختلف ازت بر تعداد غنچه. 47

4-3-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر تعداد غنچه. 48

4-3-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر تعداد غنچه. 48

4-4-1- اثر سطوح مختلف ازت بر ارتفاع بوته. 50

4-4-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر ارتفاع بوته. 50

4-4-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر ارتفاع بوته. 51

4-5-1- اثر سطوح مختلف ازت بر قطر گل.. 53

4-5-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر قطر گل.. 54

4-5-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر قطر گل.. 54

4-6-1- اثر سطوح مختلف ازت بر وزن تر گل.. 56

4-6-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر وزن تر گل.. 56

4-6-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر وزن تر گل.. 57

4-7-1- اثر سطوح مختلف ازت بر وزن خشک گل.. 59

4-7-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر وزن خشک گل.. 60

4-7-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر وزن خشک گل.. 60

4-8-1- اثر سطوح مختلف ازت بر کلروفیل (a، b و کل) 62

4-8-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر کلروفیل (a، b و کل) 63

4-8-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر کلروفیل (a، b و کل) 64

4-9-1- اثر سطوح مختلف ازت بر کارتنوئیدها 66

4-9-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر کارتنوئیدها 67

4-9-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر کارتنوئیدها 67

4-10-1- اثر سطوح مختلف ازت بر محتوای نسبی آب برگ… 69

4-10-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر محتوای نسبی آب برگ… 70

4-10-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر محتوای نسبی آب برگ… 70

4-11-1- اثر سطوح مختلف ازت بر پراکسید هیدروژن. 72

4-11-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر پراکسید هیدروژن. 73

4-11-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر پراکسید هیدروژن. 74

4-12-1- اثر سطوح مختلف ازت بر محتوای پرولین.. 75

4-11-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر محتوای پرولین.. 76

4-12-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر محتوای پرولین.. 77

4-13-1- اثر سطوح مختلف ازت بر قند محلول. 79

4-13-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر قند محلول. 79

4-13-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر قند محلول. 80

4-14-1- اثر سطوح مختلف ازت بر فنول کل.. 82

4-14-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر فنول کل.. 82

4-14-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر فنول کل.. 83

4-15-1- اثر سطوح مختلف ازت بر ترکیبات اسانس…. 86

4-15-2- تأثیر کاربرد نسبت های مختلف نیترات به آمونیوم بر ترکیبات اسانس…. 86

4-15-3- اثرمتقابل سطوح مختلف ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بر ترکیبات اسانس…. 87

:

منابع و مأخذ.. 93

چکیده

تعیین غلظت، فرم ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بدلیل تاثیر فراوان در کنترل پارامترهای رشدونموی، متابولیسم گیاهی، عملکرد و کیفیت محصولات باغبانی یکی از مهمترین اصول تغذیه گیاهی می­باشد. در همین راستا آزمایشی به منظور بررسی تأثیر غلظت­ (200 و170میلی­گرم درلیتر) و نسبت­های مختلف نیترات به آمونیوم (100:0، 90:10، 80:20، 70:30) روی خصوصیات مورفوفیزیولوژیکی (تعداد گل، تعداد برگ، تعداد غنچه، ارتفاع بوته، قطر گل، وزن تر و خشک گل، کلروفیل a، b و کل، کارتنوئیدها، محتوای نسبی آب برگ، پرولین، پراکسید هیدروژن، قندهای محلول، فنول کل و ترکیبات اسانس) همیشه بهار (Calendula officinalis) در قالب آزمایشات فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار طراحی و اجرار گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که افزایش نیتروژن بر تعداد گل، تعداد برگ، وزن تر و خشک گل، کارتنوئیدها، قندهای محلول و ترکیبات اسانس تأثیر معنی داری نشان داد؛ لیکن بر سایر صفات اثر معنی داری نداشت. نسبت­های مختلف نیترات به آمونیوم نیز بر تعداد گل، تعداد برگ، ارتفاع بوته، قطر گل، وزن تر گل، کارتنوئیدها، پرولین، قند محلول و ترکیبات اسانس معنی دار بود. مقایسه میانگین­ اثرات متقابل غلظت ازت و نسبت نیترات به آمونیوم بجز صفات کلروفیل a، پراکسید هیدروژن و فنول کل معنی دار، سایر صفات به طور معنی­داری تحت تاثیر قرار گرفتند. برهمین اساس بیشترین عملکرد در نسبت 80:20 نیترات به آمونیوم مشاهده گردید. براساس نتایج آزمایش غلظت و نسبت نیترات به آمونیوم در محلول غذایی همیشه بهار نقش بسزایی در پارامترهای رشدونموی، عملکرد و کیفیت اسانس تولیدی دارد.

واژه های کلیدی: ازت، نسبت نیترات به آمونیوم، همیشه بهار، کیفیت اسانس، کشت بدون خاک

1- مقدمه

گیاهان دارویی یكی از منابع بسیار ارزشمند در گستره وسیع منابع طبیعی ایران هستند كه در صورت شناخت علمی، كشت، توسعه و بهره ­برداری صحیح می توانند نقش مهمی درسلامت جامعه، اشتغال زایی و صادرات غیرنفتی داشته باشند (کشفی بناب، 1389) .این بخش از منابع طبیعی قدمتی هم­پای بشر داشته و یكی از مهم­­ترین منابع تأمین غذایی و دارویی بشر در طول نسل­ها بوده است. از نقطه نظر تاریخی، گیاهان اهمیت فراوانی در توسعه جوامع داشته اند و تحقیقات وسیعی برای یافتن فراورده­ها و مواد طبیعی دارویی گیاهی در طول تاریخ انجام شده است. امروزه گرایش عمومی جامعه به استفاده از داروهای گیاهی به علت ثروتمندتر شدن جوامع جهانی، ایجاد تنوع در فرهنگ مصرف، اثبات اثرات مخرب و جانبی داروهای شیمیایی و افزایش اعتماد به استفاده از گیاهان دارویی در اجتماعات صنعتی و ایجاد آلودگی­های زیست محیطی باعث افزایش توجه به سمت درمان از طریق عصاره­گیری و ساخت داروهای گیاهی به روش قدیم و كاربرد گسترده اسانس گیاهان دارویی در طیف وسیعی از فرآورده­ های غذایی شده است. برای مثال كشور مجارستان %100 از گیاهان دارویی، برای درمان استفاده می­كند و در این كشور گیاهان دارویی به عنوان طلای سبز یا نفت سبز معروف هستند. همچنین 70% از جمعیت چین، 40% از جمعیت كلمبیا، 65% از جمعیت هند، 48% از جمعیت استرالیا، 70% از جمعیت كانادا، 49% از جمعیت فرانسه و 42% از جمعیت آمریكا از داروهای گیاهی برای درمانهای اولیه بیماری­ها استفاده می­كنند (ابراهیم پور و عیدی زاده، 1388). علاوه بر این حمایت سازمان بهداشت جهانی (WHO) از مصرف فرآورده­ های طبیعی، به نوبه خود باعث شده است كه تولید و تجارت این محصول از رونق قابل توجهی در جهان برخوردار باشد (ابراهیم پور و عیدی زاده، 1388). گیاهان دارویی در عین حال، جزو ذخایر و منابع طبیعی هستند و بسیاری از كشورها كم یا زیاد از یک چنین منبعی برخوردارند كه نوع، تعداد و تنوع گونه­ های گیاهی بر اساس شرایط و موقعیت جغرافیایی هر منطقه متفاوت است (رودی و همکاران، 1387). وجود ۱۱ اقلیم از ۱۳ اقلیم شناخته شده جهان، برخورداری از 300 روز آفتابی در سال و اختلاف دمای۴۰ تا ۵۰ درجه سانتیگراد میان سردترین وگرمترین نقطه دركشور، شرایط مساعدی برای كشور پهناور ایران به لحاظ بهره­ مندی از یک اكولوژی منحصر به فرد فراهم كرده است. این شرایط زمینه رشد و نمو گیاهان وحشی و دارویی را دركشور مساعد نموده، به طوری كه هم اكنون بیش از ۹۰ درصد گونه­ های گیاهی جهان در ایران وجود دارد و همین امر كشور ما را در زمره مستعدترین كشورهای جهان برای تولید گیاهان دارویی قرار داده است (کشفی بناب، 1389) .متأسفانه در ایران آمار درستی از میزان مصرف گیاهان دارویی و یا عوارضی كه در اثر مصرف خودسرانه یا ناآگاهانه داروهای شیمیایی ایجاد می­ شود، در دست نیست (رشیدی و همکاران، 1390). كم توجهی نسبت به توسعه گیاهان دارویی، هزینه زیادی برای كشور ما به همراه دارد. مصرف سالانه فقط 1 تا 3 درصد از داروی مصرفی كشور از طریق گیاهان دارویی و هزینه كردن 500 میلیون دلار ارز و 300 میلیارد تومان از بودجه عمومی كشور برای تأمین دارو دلیلی در این زمینه می ­تواند باشد (Ebrahimi, 2001). گیاهان عرضه شده در نظام دارویی كشور كمتر از 3 درصد گیاهان دارویی كشور است كه این امر حاكی از آگاهی و انگیزه پایین مردم و نیز نظام تولید داروی كشور نسبت به مصرف گیاهان دارویی می­باشد (رشیدی و همکاران، 1390). این در حالی است كه در آمریكا در سال 1997 از مجموع حدود 27 بیلیون دلار هزینه انجام شده برای درمان­های سنتی، حدود 24/3 بیلیون دلار آن مربوط به درمان­های گیاهی بوده است (Neldner, 1999). بنابراین، با توجه به اهمیت گیاهان دارویی و متابولیت­های مشتق از آنها در تأمین سلامت جوامع بشری و پتانسیل بالای اقتصادی این گیاهان، به عنوان یک منبع درآمد مطمئن، لازم است در كشور ما نیز برنامه مدون و جامعی در این زمینه تدوین شده و بخشی از تحقیقات كشاورزی در دانشگاه­ها و مؤسسات تحقیقاتی بر روی شناسایی، تولید صنعتی و بهینه­ سازی روش استخراج متابولیت­های دارویی از این گیاهان اختصاص یابد. خوشبختانه در سال­های اخیر، تلاش های فراوانی برای شناخت همه­جانبه گیاهان دارویی از نظر نوع گیاهان و پراكنش آنها درایران، شرایط اكولوژیك، استفاده­های دارویی، استخراج، تجزیه، شناسایی مواد مؤثره، كشت و اهلی كردن، اصلاح گونه­ های مهم، بررسی روش­های نوین در افزایش مواد مؤثره و مطالعه اثرات دارویی آنها صورت گرفته و نتایج جالب توجهی نیز حاصل شده است.

گیاه همیشه بهار (Calendula officinalis L.) از خانواده كاسنی، یكی از گیاهان دارویی شناخته شده توسط انسان است كه در صنایع داروسازی، غذایی، آرایشی و بهداشتی به فراوانی مورد استفاده قرار      می­گیرد (امید بیگی، 1388). با توجه به اهمیت این گیاه دارویی در درمان بیماری­ها، كاربرد وسیع آن در صنایع مختلف و نقش آن در اشتغال­زایی و ارزآوری، بررسی عوامل مؤثر بر عملكرد كمی و كیفی آن بسیار مهم می­باشد. در گیاه دارویی همیشه بهار، محصول اقتصادی مورد نظر عملکرد گل در واحد سطح است و مدیریت زراعی بایستی به گونه ­ای باشد که حداکثر میزان گل حاصل شود. طول دوره گلدهی و وجود ساختارهای اولیه تولید گل از فاکتورهای مؤثر در افزایش عملکرد گل می باشد. تحقیقات نشان می­دهد که با افزایش میزان نیتروژن ساختارهای اولیه تولید گل و در نتیجه عملکرد گل افزایش می­یابد (عامری و نصیری محلاتی، 1387). نیتروژن به دلیل وظایف متعدد و با اهمیتی كه در فرایندهای حیاتی گیاه انجام  می­دهد عنصری است كه كمبود آن بیش از سایر عناصر، تولید گیاه را محدود می­كند و در اكثر گیاهان این عنصر میزان عملكرد را تعیین می­كند. مصرف بیش از حد نیتروژن نیز باعث افزایش رشد رویشی و در نتیجه ورس و كاهش مقاومت گیاهان در برابر تنش­های محیطی می­ شود (احسانی پور، 1391).

نیترات و آمونیوم دو فرم نیتروژن است كه توسط گیاهان جذب و در متابولیسم آنها وارد می­ شود. نیترات اغلب منبع بهتری برای رشد گیاهان می­باشد، اما این امر بستگی به گونه گیاهی و عوامل محیطی دارد (حیدری و همکاران، 1390). نیتروژن آمونیومی به دلیل اخلال در سوخت و ساز و جذب کاتیون­ها       می ­تواند در رشد و عملکرد محصول اثر منفی داشته باشد در حالی که نیتروژن نیتراتی می ­تواند ساخت آنیون­های آلی و تجمع کاتیون­ها را سبب شود (Mengel and Kirkby, 2001). بنابراین گزینش نسبت مناسب نیتروژن آمونیومی به نیتراتی در محلول غذایی می ­تواند در بهبود عملکرد و کیفیت گیاهان، به ویژه گیاهان دارویی مؤثر باشد. با این وجود هنوز نسبت مشخصی از نیتروژن آمونیومی به نیتراتی در محلول­های غذایی که قابلیت کاربردی در تولید گیاهان دارویی، از جمله گیاه دارویی همیشه بهار، در بستر کشت بدون خاک داشته باشد در دسترس نیست. از اینرو با توجه به اهمیت تأثیر نیتروژن در کمیت وکیفیت متابولیتهای ثانویه گیاهان دارویی و لزوم مطالعه آن در شرایط آب و هوایی نقاط مختلف ایران، پژوهش حاضر با هدف تعیین نسبت مناسب نیتروژن آمونیومی به نیتراتی در محلول های غذایی برای افزایش کمی و کیفی تولید گل همیشه بهار در سیستم کشت بدون خاک پایه­ریزی شد.

تعداد صفحه : 132

قیمت 70 هزار تومان

70,000 تومانافزودن به سبد خرید