دانلود پایان نامه ارشد : ارائه و مقایسه سه مدل دو مرحله‌ای برای بخش‌بندی مشتریان براساس ارزششان

دانشگاه الزهرا (س)

دانشکده فنی و مهندسی

پایان نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته مهندسی صنایع

عنوان

ارائه و مقایسه سه مدل دو مرحله‌ای برای بخش‌بندی مشتریان براساس ارزششان با استفاده از ابزارهای داده‌کاوی K-Means، SOM و RFM

(مطالعه موردی: فروشگاه‌های زنجیره‌ای مرکز اپل ایران)

 استادان راهنما‌

دکتر رضا سمیع‌زاده

پروفسور سید محمد سیدحسینی

استاد مشاور

دکتر محمد جعفر تارخ

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده

شناسایی ارزش^[1] مشتریان، از مولفه‌های اصلی موفقیت در فروشگاه‌های مختلف می‌باشد که امروزه مورد توجه بیش از پیش قرار گرفته است. فروشگاه‌های زنجیره‌ای^[2]، با گروه‌های مختلفی از مشتریان در ارتباط هستند و با توجه به منابع محدود، آنها باید مشتریان را بر اساس ارزششان رتبه‌بندی کنند تا بخش مناسبی از منابع بازاریابی را به مشتریان با ارزش­­تر اختصاص دهند و سود بیشتری کسب نمایند. از این رو از تکنیک‌های داده‌کاوی^[3] برای بخش‌بندی مشتریان استفاده می‌نماییم، تحقیقات زیادی در این زمینه‌ی انجام شده است. بسیاری از این تحقیقات از  مدل RFM ^[4] برای بخش‌بندی^[5] مشتریان استفاده کرده‌اند. این مدل شامل سه شاخص تاخر، تکرر و ارزش پولی برای تحلیل رفتار خرید مشتریان است و می‌تواند نمایانگر ارزش رفتاری مشتری باشد. در این پژوهش متدولوژی جامعی شامل سه مدل بخش‌بندی بر مبنای توسعه مدل RFM و SOM^[6] و K میانگین[7] ارائه شده و همچنین برای شناسایی مشتری، داده‌های تراکنشی و جمعیت‌شناختی مورد بررسی قرار گرفته است. مدل‌های پیشنهادی در فروشگاه‌های زنجیره‌ای مرکز اپل ایران^[8] پیاده‌سازی شدند و تعداد 347 مشتری مورد بررسی قرار گرفتند. برای داده‌های معاملاتی، تراکنش‌های ثبت شده در مرکز اطلاعات فروشگاه مورد استفاده قرار گرفت و داده‌های جمعیت‌شناختی نیز به صورت تلفنی از تک تک مشتریان پرسیده شد. این مشتریان با هر سه مدل مختلف بخش‌‌بندی شدند و در نهایت این مدل‌ها با شاخص دیویس بولدین و مجموع مربعات خطا[9] مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفتند. بر اساس شاخص دیویس بولدین مدل اول کارایی بهتری را در این مطالعه موردی از خو نشان داده است، اما بر اساس معیار مجموع مربعات خطا مدل دوم کارایی بهتری دارد و این تفاوت به دلیل ماهیت این دو معیار است.

واژگان کلیدی: فروشگاه زنجیره‌ای، بخش‌بندی مشتریان، ارزش مشتریان، داده‌کاوی، RFM، SOM،K  میانگین  

فهرست

مقدمه. 1

فصل اول: کلیات تحقیق.. 4

1-1 مقدمه. 4

1-2 ضرورت انجام تحقیق.. 4

1-3 بیان مسئله. 5

1-4 سوالات تحقیق.. 10

1-5 روش و ابزار انجام تحقیق.. 10

فصل دوم: مبانی نظری.. 12

2-1 مقدمه. 12

2-2 مدیریت ارتباط با مشتری.. 13

2-2-1 مزایای استفاده از مدیریت ارتباط با مشتری.. 14

2-2-2 انواع فناوری‌های مدیریت ارتباط با مشتری.. 15

2-3 داده‌کاوی.. 17

2-3-1 فرایندهای داده‌کاوی.. 19

2-3-2 فعالیت‌ها و کاربردهای داده‌کاوی.. 20

2-5 خوشه‌بندی.. 25

2-5-1 مزایای روش خوشه‌بندی.. 26

2-5-2 الگوریتم K میانگین.. 27

2-4 بخش‌بندی.. 29

2-4-1 اهداف بخش‌بندی.. 30

2-4-2 مزایای بخش‌بندی مشتریان.. 31

2-4-3 معیارهای کلی بخش‌بندی.. 32

2-6 الگوریتم RFM… 34

2-6-1 مزایای الگوریتم RFM… 35

2-7 نگاشت‌های خود سازمانده. 35

2-7-1 کاربرد نگاشت‌های خود سازمانده. 36

2-7-2 توپولوژی نگاشت‌های خود سازمانده. 37

2-8 کاربرد بخش‌بندی در صنایع مختلف… 40

2-9 پیشینه تحقیق.. 42

فصل سوم: روش تحقیق.. 56

3-1 مقدمه. 56

3-2 روش تحقیق.. 56

3-3 جامعه آماری و روش نمونه‌گیری.. 57

3-4 شرح مدل.. 58

3-5 ارزیابی اعتبار مدل.. 64

فصل 4: تجزیه و تحلیل داده‌ها (پیاده‌سازی مدل در مرکز اپل ایران) 67

4-1 مقدمه. 67

4-2 درک و شناخت داده‌ها 67

4-3 آماده‌سازی داده‌ها 69

4-4 تعیین وزن پارامترهای تراکنشی (RFM) با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبی.. 71

4-5 اطمینان از صحت و درستی وزن‌های محاسبه شده در تکنیک AHP با استفاده از آزمون نرخ سازگاری   74

4-6 پیاده‌سازی مدل‌ها در مرکز اپل ایران.. 76

4-6-1 بخش‌بندی دو مرحله‌ای مشتریان با استفاده از مدل اول.. 76

4-6-2 بخش‌بندی دو مرحله‌ای مشتریان با استفاده از مدل دوم. 83

4-6-3 بخش‌بندی دو مرحله‌ای مشتریان با استفاده از مدل سوم. 90

4-7 ارزیابی مدل‌ها 94

فصل 5: نتیجه‌گیری.. 97

5-1 مقدمه. 97

5-2 جمع‌بندی و نتیجه‌گیری.. 97

5-3 بازخورد از خبرگان درمورد نتایج و یافته های پژوهش…. 99

5-4 محدودیت‌های پژوهش…. 100

5-5 پیشنهادات برای پژوهش‌های آتی.. 100

منابع فارسی.. 101

منابع انگلیسی.. 102

پیوست‌ها 109

مقدمه

     تغییر در عادات خرید مصرف‌کنندگان و فن‌آوری‌های در حال ظهور تحول سنگینی را در سراسر صنعت خرده‌فروشی بوجود آورده است. مصرف‌کنندگان با روشی که امروزه زندگی می‌کنند، در حال به چالش کشیدن این صنعت هستند. به پشتیبانی فن‌آوری‌های در حال ظهور، مصرف‌کنندگان بیش از همیشه بر روی قیمت و راحتی، متمرکز شده‌اند. از این رو، خرده‌فروشان باید قادر به متمایز ساختن واضح خود از رقبایشان با خدمات عالی به مشتریان، که توسط فن‌آوری امکان‌پذیر است، باشند. توجه به این امر برای جلوگیری از کاهش مشتری مهم است، زیرا هزینه دستیابی به مشتریان جدید نسبت به حفظ آنها بسیار بالاتر است. کلید زنده ماندن در این صنعت رقابتی، درک و شناخت بهتر مشتریان می‌باشد. یکی از روش‌های مورد استفاده برای درک مشتریان و شناسایی گروه‌های همگن، بخش‌بندی مشتریان است. بخش­بندی مشتریان مسئله قابل توجه­ای در وضعیت تجاری رقابتی امروز است. مطالعات بسیاری کاربرد تکنولوژی داده‌کاوی را در بخش­بندی مشتریان بررسی کرده­اند و به تاثیراتش دست یافته­اند. روش داده‌کاوی، کمک فوق العاده‌ای به محققان برای استخراج دانش و اطلاعات پنهانی داده­ها می‌کند. تجزیه و تحلیل مشتری که لازمه بخش‌بندی است، فروشگاه‌ها را قادر می‌سازد که با رفتار مشتریان هماهنگ‌تر باشند. علاوه بر این بخش‌بندی می‌تواند با برجسته­کردن نیازهای برنامه­های بازاریابی و گروه‌های مشتریان خاص، وضوح بیشتری را در فرآیند برنامه‌ریزی ایجاد کند.

     در فصل اول این پژوهش، به ارائه کلیات تحقیق، بیان مسئله، ضرورت انجام آن و سوالات تحقیق پرداخته خواهد شد. متدولوژی و مدل‌های پیشنهادی نیز در غالب نمودار ارائه گردیده است.

     در فصل دوم سوابق پژوهشی و ادبیات نظری تحقیق مطرح شده است. مقالات منتشر شده در زمینه بخش‌بندی و ادبیات آن مورد بررسی قرار می‌گیرد همچنین الگوریتم های موجود جهت بخش‌بندی مشتریان و کاربرد آن در صنایع مختلف بیان شده است.

     در فصل سوم روش تحقیق مطرح شده است. شیوه جمع آوری داده‌ها، جامعه آماری و روش نمونه‌گیری بیان شده در پایان نیز مدل‌های جدید ارائه شده تشریح گردیده است.

     در فصل چهارم، نتایج عددی حاصل از پیاده‌سازی مدل در فروشگاه‌های زنجیره‌ای مرکز اپل ایران شرح داده شده و مراحل پیاده سازی مدل‌های پیشنهادی در این فروشگاه زنجیره‌ای تشریح گردیده است.

     در فصل پنجم مقایسه‌ی مدل‌ها و نتایج حاصل از پژوهش عنوان شده است. به سوالات مطرح شده پاسخ داده شده و بازخورد از خبرگان در مورد نتایج و یافته‌های پژوهش نیز مطرح می‌شود همچنین محدودیت‌های پژوهش بیان گردیده و در پایان پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی ارائه شده است.

فصل اول: کلیات تحقیق

1-1 مقدمه

     در فصل اول این پژوهش، به ارائه کلیات تحقیق، بیان مسئله و ضرورت انجام آن و سوالات تحقیق پرداخته خواهد شد. متدولوژی و مدل‌های پیشنهادی نیز در غالب نمودار ارائه گردیده است.

1-2 ضرورت انجام تحقیق

     شرکت‌ها در هر کسب و کاری، با گروه‌های مختلفی از مشتریان در ارتباط هستند. از این رو با توجه به منابع محدود، آنها باید مشتریان را بر اساس ارزششان رتبه‌بندی کنند تا بخش مناسبی از منابع بازاریابی را به مشتریان با ارزش­­تر اختصاص دهند و سود بیشتری کسب نمایند.

     با وجود این رقابت بالا، شرکت‌ها باید سعی در جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان با ارزش‌تر، با فعالیت‌های ارزش افزوده باشند. مدیریت ارتباط با مشتری، ارتباط شرکت با مشتری را برای رسیدن به سود بیشتر بهبود می‌بخشد (طبائی و فتحیان[1]، 2011). شرکت‌ها بسیاری از اطلاعات ارزشمند در مورد مشتریان و تجارب خرید گذشته­شان را دارند. استفاده از این اطلاعات به آنها کمک می­کند تا به بررسی منافع ، رضایت و وفاداری مشتری بپردازند. از این رو با استفاده از تکنیک داده‌کاوی و بخش­بندی مشتریان به گروه‌های مختلف، شرکت‌ها می‌توانند استراتژی‌های بازاریابی سودآوری داشته باشند.

1-3 بیان مسئله

     موضوع ارزش مشتری یک مسئله مهم در مدیریت ارتباط با مشتری است و روش­های متعددی برای پیدا کردن آن وجود دارد. در این تحقیق به ارائه یک متدولوژی جامع شامل سه مدل دو مرحله‌ای برای بخش‌بندی مشتریان بر اساس ارزش آنها می‌پردازیم. در این متدولوژی از دو پایگاه داده، شامل پروفایل شخصی مشتریان[2] و داده‌های معاملاتی[3] و استفاده می‌نماییم که در شکل 1-1 نشان داده شده است.

شکل 1-1 متدولوژی تحقیق

     در مدل اول از این متدولوژی، ابتدا بخش‌بندی را بر اساس داده‌های جمعیت‌شناختی^[4] از پروفایل مشتریان با استفاده از شبکه عصبی خود سازمانده^[5] انجام می‌دهیم، سپس به بخش‌بندی دوباره هر کدام از بخش‌های نتیجه گرفته شده از مرحله اول بر اساس داده‌های معاملاتی (RFM وزن‌دار شده) بنا بر الگوریتم K میانگین می‌پردازیم در این روش K بهینه را در هر خوشه با روش دیویس بولدین به دست می‌آوریم و در نهایت بخش‌های بدست آمده را بر اساس ارزششان رتبه‌بندی می‌کنیم. که در شکل 1-2 نشان داده شده است.

شکل 1-2  اولین مدل توسعه داده شده جهت بخش بندی مشتریان بر اساس ارزش آنها

     در مدل دوم از این متدولوژی، ابتدا مشتریان را بر اساس داده‌های معاملاتی (RFM وزن‌دار) با استفاده از الگوریتم K میانگین بخش‌بندی می‌نماییم، در این روش مقدار K بهینه از قبل توسط شاخص دیویس بولدین تعیین می‌شود. سپس هر بخش به دست آمده از مرحله اول را بر اساس داده‌های جمعیت‌شناختی با استفاده از شبکه عصبی خود سازمانده دوباره بخش‌بندی می‌نماییم و در نهایت بخش‌های بدست آمده را بر اساس ارزششان رتبه‌بندی می‌کنیم. که در شکل 1-3 نشان داده شده است.

شکل 1‑3 دومین مدل توسعه داده شده جهت بخش بندی مشتریان بر اساس ارزش آنها

     در مدل سوم از این متدولوژی، ابتدا مشتریان را با استفاده از شبکه عصبی خود سازمانده، بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی و متغیرهای تراکنشی (RFM وزن‌دار) بخش‌بندی نموده سپس از تعداد خوشه‌ی بدست آمده (k) و مراکز خوشه‌ها به عنوان ورودی روش K میانگین برای بخش‌بندی دوباره مشتریان بر اساس متغیرهای جمعیت‌شناختی و تراکنشی استفاده می‌نماییم و در نهایت بخش‌های بدست آمده را بر اساس ارزششان رتبه‌بندی می‌کنیم. که در شکل 1-4 نشان داده شده است.

شکل 1-4 سومین مدل توسعه داده شده جهت بخش بندی مشتریان بر اساس ارزش آنها

1-4 سوالات تحقیق

     در این تحقیق علاوه بر طراحی مدل به سوالات زیر پاسخ داده می‌شود:

– ارزش مشتریان بر اساس این مدل‌ها به چند بخش تقسیم­ می‌شود؟

– هر بخش از مشتریان دارای چه ویژگی‌هایی هستند؟

– کدام یک از مدل‌ها در مرکز اپل ایران کارایی بهتری را از خود نشان می‌دهد؟

1-5 روش و ابزار انجام تحقیق

     متغیرهای ورودی مورد استفاده در بخش­بندی، مرحله­ای از فرایند مدیریت ارتباط با مشتری[6] که بر آن تاکید می‌شود را نشان می‌دهد. متغیرهای جمعیت­شناسی و متغیرهای تراکنشی (RFM) شایع­ترین متغیرهای ورودی مورد استفاده در ادبیات برای خوشه‌بندی مشتریان است. متغیرهای جمعیت­شناسی که با تمام مراحل مدیریت ارتباط با مشتری در ارتباط­ هستند، نقش­شان در جذب مشتری اهمیت بیشتری دارد. از سوی دیگر، RFM اغلب در حفظ مشتری و توسعه آنها استفاده می‌شود. در این مطالعه هدفمان استفاده ترکیبی از این دو متغیر ورودی و تغییر ترتیب ورودشان برای بخش‌بندی مشتریان با استفاده از تکنیک­های داده‌کاوی شناخته شده­ی K میانگین و شبکه عصبی نگاشت خود سازمانده است.

تعداد صفحه : 129

قیمت : 14700تومان

بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

پشتیبانی سایت :        ****       [email protected]

در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.

***  *** ***