پایان‌نامه کارشناسی ارشد
رشته تحصیلی: کلام شیعه
عنوان
نقد و بررسی آیات ولایت در تفسیر طبری
استاد راهنما
حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر سید محمدحسین میری
استاد مشاور
حجت‌الاسلام و المسلمین علی‌رضا عظیمی‌فر
تیر 1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده پایان‌نامه:
عالمان شیعه معتقدند امامت و ولایت از اصول دین، و دنباله رو نبوت پیامبر اکرمk بوده وامام علیj نیز خلیفه بلافصل بعد از پیامبر اکرمk می‌باشد و بر این مطلب آیات و روایات فراوانی دلالت می‌کند. اما عالمان اهل سنت امام علیj را به عنوان خلیفه بلا فصل بعد از نبی اکرم نمی‌دانند. یکی از این عالمان که جایگاه علمی خاصی در میان اهل سنت دارد محمد بن جریر طبری است. در این پایان نامه قصد داریم، عوامل عدم پذیرش عالمان اهل سنت به خصوص طبری بر این مدعا را با بررسی آیات ولایت(ولایت، تبلیغ، مباهله، اطاعت، امامت، صادقین) مورد توجه قرار دهیم. و این‌که آیا طبری در بین آیات قرآن کریم آیا دلالت آیه‌ای بر امامت امیرالمؤمنینj می‌پذیرد یا نه؟ و استدلال او بر عدم پذیرش خلافت بلا فصل امام علیj چیست؟ متأسفانه با وجود روایات متعدد نبوی در شأن نزول آیات که سند آن‌ها صحیح می‌باشد، طبری أخذ به روایات شاذ و نادر و بعضا ضعیف السند نموده است و در اکثر موارد بدون این‌که نظر خود را بیان کند به نقل اقوال مختلف پرداخته و از کنار آیات گذشته است. پذیرش این‌که چنین احادیثی به دست طبری نرسیده و یا استدلال‌های عالمان شیعه به ذهن او خطور نکرده، خیلی مشکل است زیرا ایشان خود جزء محدثین و فقهای متقدم بوده است. اختصار کلام و گفتار طبری و همچنین بیان اقوال بدون بیان نظر خود، قابلیت نقد و بررسی دقیق و موشکافانه را از کلام ایشان گرفته است.
واژگان کلیدی: ولایت، امامت، طبری، اهل بیتb، جامع البیان
فهرست مطالب
امامت از دیدگاه لغت نویسان و متکلمان. 16
اهل بیت از نظرگاه لغت دانان و قرآن پژوهان. 20
معنا یابی واژه ولایت در آیات و انواع آن. 24
فصل دوم: آیات دلالت کننده بر امامت امام علیj و اهل بیت b به دلالت مطابقی.. 30
آیه ولایت و نگرش کلی مفسران امامیه. 37
آیه ولایت و نگرش کلی مفسران اهل سنت… 39
2- شرایط و ضوابط اعتبار سیاق.. 44
آیه تبلیغ و نگرش کلی مفسران امامیه. 54
آیه تبلیغ و نگرش کلی مفسران اهل سنت… 55
1- نزول آیه در مورد حراست در مکه. 55
2- نزول آیه درباره رجم و قصاص…. 56
3- نزول آیه در جنگ با بنی انمار. 56
4- نزول آیه درباره مکر یهود. 56
آیه مباهله و نگرش کلی مفسران امامیه. 65
آیه مباهله و نگرش کلی مفسران اهل سنت… 67
فصل سوم: آیات دلالت کننده بر امامت امام علیj و اهل بیتb به دلالت التزامی.. 72
آیه اطاعت و نگرش کلی مفسران امامیه. 75
آیه اطاعت و نگرش کلی مفسران اهل سنت… 84
2- فرماندهان سپاه در سرایا در عصر پیامبرk.. 85
4- خلفای راشدین یا ابوبکر وعمر. 86
ب: نبود امتیاز عصمت برای مصادیق ذکر شده 90
شخصیت ابراهیمj در آیات قرآن. 92
مقامات پیامبران در عبارات قرآن. 93
معنای «کلمات» از دیدگاه مفسران. 96
آیه امامت و نگرش کلی مفسران امامیه. 100
آیه امامت و نگرش کلی مفسران اهل سنت… 104
آیه صادقین و نگرش کلی مفسران امامیه. 116
2- روایات صادره از پیغمبر اکرمk و معصومینb.. 119
آیه صادقین و نگرش کلی مفسران اهل سنت… 120
مقدمه
تفسیر قرآن کریم در گرو معرفت آن است و چون شناخت آن درجات گوناگونی دارد بنابراین تفسیر آن نیز مراتب مختلفی دارد. بعضی قرآن را در اثر اتحاد با حقیقت آن می‌شناسند مثل پیامبر اکرمk و اهل بیت عصمتb که به منزله جان رسول خداk هستند.
بعضی دیگر قرآن را بر اثر مشاهده جمال و جلال آن در خود، می‌شناسند که تبیین آن کشش خاص، برای کسی که از آن نفحه نصیبی ندارد میسور نیست.
و گروه سوم قرآن را با بررسی ابعاد گوناگون اعجاز وی می‌شناسند که اکثر قرآن شناسان و مفسران از این دسته‌اند.
کامل‌ترین شناخت قرآن همانا معرفت عمیقانه طبقه اول است که نه تنها به تمام معارف آن آشنایی کامل دارند بلکه در مرحله عقل، قرآن معقول و در مرتبه مثال، قرآن متمثل و در مرتبه طبیعت، قرآن ناطق می‌باشد و این بخاطر آن است که حقیقت ولایت و حقیقت قرآن گرچه مفهوما از یکدیگر جدا می‌باشند ولی از لحاظ مصداق و همچنین حیثیت صدق، مساوی و متحدند.
گروه دوم به واسطه آیات انفسی قرآن به سوی این هدف والا جذب شده‌اند و با کشش قرآن وارد دریای بیکران او گشته‌اند.
اما دسته سوم با بررسی ابعاد اعجاز آمیز قرآن کریم آن را می‌شناسند و قرآن شناسی آنان از روزنه‌های بیرونی است و کلام خدا را از پشت پرده‌های الفاظ و مفاهیم و مانند آن می‌بینند و از حجاب مصطلحات نمی‌گذرد.
به همین دلیل ده‌ها کتاب در باب تفسیر قرآن به شیوه‌های مختلف تاریخی، ادبی، روایی، فلسفی و… به رشته تحریر در آمده است و هر مفسری از باب تخصص خود به دریای بی کران قرآن نگاه کرده است. با این نگاه‌های یک جانبه به دریای بیکران قرآن، لاجرم بعضی از پرده‌های قرآن کنار خواهد رفت اما سایر چهره‌های قرآن و بطون آن بر ما پنهان است. و این بدان معنا نیست که انسان به دنبال کشف القناء نرود، بلکه یقینا هر قدر ظرف اندیشه ما بزرگ‌تر شود مقدار بیش‌تری از این دریای بیکران را درون خود جای خواهد داد. از این رو بر دانشمندان واجب است تا در همه اعصار و زمانها تلاش کنند تا حقایق بیش‌تری از قرآن کریم و ولایت که پیوند عمیقی با هم دارند را – چنانکه پیامبر اکرمk فرمودند: «إنی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی…» بیاموزند و به آنچه تا کنون بوده قناعت نکنند زیرا پیامبر اکرمk فرموده شگفتیهای قرآن هرگز تمام نمی‌شود و نوآوریهای آن به کهنگی نمی‌گراید.
آری، پیوند عمیقی بین قرآن و ولایت و امامت وجود دارد به نحوی که شیعه آن را از اصول اعتقادات، و یک منصب الهی و دنباله رو نبوت پیامبرانk می‌داند. شیعه آن قدر برای امامت ارزش قائل است که امام رضاj می‌فرماید: «کلمه لا إله إلا الله حصنی فمن دخل حصنی أمن من عذابی بشرطها و شروطها و أنا من شروطها» در واقع امام شرط توحید را امامت و ولایت می‌داند.
اما عالمان اهل سنت امامت را به عنوان یک فرع فقهی می‌دانند و نگاه سطحی به مسأله امامت دارند. از جمله این عالمان، محمد بن جریر طبری صاحب تفسیر جامع البیان فی تفسیر آی القرآن است. ایشان به خاطر تخصصش در تاریخ، فقه، حدیث و تفسیر از جایگاه قابل ملاحظه‌ای در میان عالمان اهل سنت دارد به گونه‌ای که تفسیر او را ام التفاسیر می‌دانند. لذا بررسی دیدگاه تفسیری وکلامی او در آیات امامت و ولایت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و پاسخ به آن‌ها زمینه ساز پاسخ به شبهات وهابیت برای محققان خواهد بود.
به همین خاطر به تفسیر وی که یکی از مهم‌ترین تفاسیر اهل سنت می‌باشد مراجعه کرده و آن را محور بحث خود قرار می‌دهیم و قصد داریم با بررسی و تبیین و تحلیل آیات ولایت و امامت – که از مباحث مهم و ضروری مذهب تشیع است – در این تفسیر به نقد عالمانه نظرات محمد بن جریر حول مبحث امامت و ولایت اهل بیتb بپردازیم تا حقایق تاریخی را مطابق با اصول تفسیر صحیح درباره آیات منتخب استخراج نماییم.
تعداد صفحه : 48
قیمت : 14700تومان
