پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران
پژوهشكده مهندسی نفت
پایان نامه کارشناسی ارشد
عنوان
حذف ناخالصیهای فلزی اسید فسفریک به روش جداسازی جزء به جزء با کف
استاد راهنما
دکتر حمیدرضا مرتهب
استاد مشاور
محمدحسن امینی
دی ماه 1393
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
1-3. روشهای تولید اسید فسفریک… 6
1-3-3. مقایسه روش تر و روش خشك… 11
1-4. ناخالصیهای اسید فسفریک تر. 11
1-5. خالصسازی اسید فسفریک تر. 17
1-5-1. خالصسازی اسیدفسفریک به روش رسوب دادن. 18
1-5-2. خالصسازی اسید فسفریک به روش جذب.. 20
1-5-3. خالصسازی اسیدفسفریک به روش های غشایی.. 22
1-5-4. خالصسازی اسیدفسفریک به روش کریستالیزاسیون. 24
1-5-5. خالصسازی اسیدفسفریک به روش استخراج.. 25
فصل2 : روش جداسازی جزء به جزء با كف… 35
2-2. روش جداسازی جزء به جزء با کف… 39
2-3. کاهش انرژی آزاد گیبس به دلیل جذب سطحی.. 48
2-4. نفوذ، مرحله کنترلی جذب مولکولها در سطح گاز-مایع. 52
2-5. جذب سورفکتانتهای یونی.. 54
2-7. مروری بر تاریخچه پیشرفت فرایند و کارهای انجام شده پیشین.. 58
فصل3 : شرح طراحی سامانه جداسازی جزء به جزء با کف و مراحل آزمایشگاهی.. 64
3-3. تجهیزات آزمایشگاهی و دستگاههای آنالیز. 70
3-4-1. پیش تصفیه اسید فسفریک تر. 71
3-4-2. روش انجام آزمایش جداسازی جزء به جزء با کف… 72
3-4-3. پارامترهای مهم در ارزیابی فرایند. 74
فصل4 : بررسی نتایج آزمایشگاهی.. 76
4-2. نتایج حاصل از خالص سازی اولیه اسید فسفریک… 77
4-3. نتایج حاصل از آزمایشات جداسازی جزء به جزء با کف… 78
4-3-1. تأثیر غلظت سورفکتانت روی کشش سطحی محلول. 79
4-3-2. تأثیر سرعت هوای ورودی روی عمکرد سیستم. 80
4-3-3. تأثیر غلظت سورفکتانت روی عملکرد سیستم. 88
4-3-4. تأثیر زمان بر روی پارامترهای عملکردی سیستم. 90
4-3-5. انتخاب پذیری سورفکتانتها نسبت به هر فلز. 92
4-3-6. تأثیر نوع سورفکتانت بر روی فرایند. 94
4-3-7. نتایج آزمایشهای دو مرحله ای برای سورفکتانتهای SDS و SFD.. 96
4-3-8. تأثیر غلظت سورفکتانت و سرعت هوای ورودی بر روی اندازه حبابها 97
فصل5 : نتیجه گیری و پیشنهادها 103
5-2. مقایسه با کارهای انجام شده پیشین.. 106
شکل1-1. ساختار شیمیایی اسید فسفریک… 2
شکل1-2. کاربردهای اسید فسفریک [1] 7
شکل2-1. طبقه بندی روشهای جداسازی به وسیله جذب روی حباب [57] 38
شکل2-2. شکل شماتیک نحوه عملکرد فرایند جزء به جزء کردن کف… 40
شکل2-3. شماتیک یک حباب بالارونده در ستون کف [61] 40
شکل2-4. تأثیر پارامترهای مختلف در زمان تولید و پایداری کف [56] 42
شکل2-5. نمایی از ساده ترین واحد فرایند جداسازی جزء به جزء با کف [59] 43
شکل2-6. جداسازی جزء یه جزء با کف در حالت ساده، الف) نیمه پیوسته، ب) پیوسته [55] 44
شکل2-7. حالتهای مختلف جریان پیوسته، الف) حالت عریان سازی، ب) حالت غنی سازی، پ) حالت ترکیبی [55] 44
شکل2-8. نمایی از حضور سورفکتانتها در توده مایع و سطح مشترک گاز- مایع [60]. 49
شکل2-9. نمودار فرضی کشش سطحی بر حسب غلظت سورفکتانت در محلول [55] 50
شکل2-10. نمایی از دولایه الکتریکی در اطراف حباب گاز در یک محلول آبی حاوی سورفکتانت یونی [60] 54
شکل2-11. ساختار سه بعدی کف [69] 56
شکل2-12. تصویر Cyro-SEM از Plateau borders [71] 56
شکل2-14. بالا کشیده شدن مایع از درون کف با گذشت زمان [60] 58
شکل3-1. شکل شماتیک سامانه کاربردی در فرایند جداسازی جزء به جزء با کف… 66
شکل3-4. ساختار شیمیایی KEN10، n=10. 69
شکل3-5. ساختار شیمیایی SFD.. 70
شکل3-6. شماتیک فرایند استخراج به عنوان مرحله پیش تصفیه اسید فسفریک… 72
شکل3-7. تصویر سامانه در حین انجام فرایند. 73
شکل4-1. نمودار کشش سطحی محلول خوراک بر حسب غلظت سورفکتانت KEN10. 79
شکل4-2. نمودار کشش سطحی محلول خوراک بر حسب غلظت سورفکتانت SDS. 79
شکل4-3. نمودار کشش سطحی محلول خوراک بر حسب غلظت سورفکتانت SFD.. 80
شکل4-4. تأثیر سرعت هوا روی مقدار جزء مایع در کف برای سورفکتانت KEN10. 81
شکل4-5. تأثیر سرعت هوا روی درصد حذف فلزات برای سورفکتانت KEN10. 81
شکل4-6. تأثیر سرعت هوا روی نسبت غنی سازی برای سورفکتانت KEN10. 82
شکل4-7. درصد H3PO4 از دست رفته برای سورفکتانت KEN10. 82
شکل4-8. تأثیر سرعت هوا روی مقدار جزء مایع در کف برای سورفکتانت SDS. 83
شکل4-9. تأثیر سرعت هوا روی درصد حذف فلزات برای سورفکتانت SDS. 83
شکل4-10. تأثیر سرعت هوا روی نسبت غنی سازی برای سورفکتانت SDS. 84
شکل4-11. درصد H3PO4 از دست رفته برای سورفکتانت SDS. 84
شکل4-12. تأثیر سرعت هوا روی مقدار جزء مایع در کف برای سورفکتانت SFD.. 85
شکل4-13. تأثیر سرعت هوا روی درصد حذف فلزات برای سورفکتانت SFD.. 85
شکل4-14. تأثیر سرعت هوا روی نسبت غنی سازی برای سورفکتانت SFD.. 86
شکل4-15. درصد H3PO4 از دست رفته برای سورفکتانت SFD.. 86
شکل4-19. تأثیر زمان بر روی حذف فلزات برای سورفکتانت KEN10. 91
شکل4-20. تأثیر زمان بر روی حذف فلزات برای سورفکتانت SDS. 91
شکل4-21. تأثیر زمان بر روی حذف فلزات برای سورفکتانت SFD.. 92
شکل4-22. تغییرات درصد حذف فلزات با تغییر غلظت سورفکتانت KEN10. 93
شکل4-23. تغییرات درصد حذف فلزات با تغییر غلظت سورفکتانت SDS. 93
شکل4-24. تغییرات درصد حذف فلزات با تغییر غلظت سورفکتانت SDS. 94
شکل4-25. مقایسه عملکرد سه سورفکتانت در سرعت هوای ورودی و غلظت بهینه هر کدام. 95
شکل4-26. تصویر سامانه در حین انجام فرایند. 98
شکل4-27. تصویر بزرگنمایی شده کف حاصل در سامانه. 99
شکل4-28. تغییرات سطح ویژه کف با تغییر غلظت سورفکتانت KEN10. 101
شکل4-29. تغییرات سطح ویژه کف با تغییر غلظت سورفکتانت SDS. 101
شکل4-30. تغییرات سطح ویژه کف با تغییر غلظت سورفکتانت SFD.. 102
جدول1-1. خصوصیات فیزیکی اسیدفسفریک [3] 2
جدول1-2. خصوصیات فیزیکی خلوصهای مختلف اسیدفسفریک [7] 4
جدول1-3. آنالیز اسید فسفریک تهیه شده به روش تر برخی از سنگهای معدن در قسمتهای مختلف جهان [2]. 13
جدول1-4. تأثیر حضور ناخالصیها بر روی فرایند [12] 15
جدول3-1. خواص فیزیکی اسید فسفریک تر. 68
جدول3-3. خواص فیزیکی KEN10. 69
جدول4-1. مشخصات اسیدفسفریک پس از فرایندهای جذب سطحی و استخراج.. 78
جدول4-2. نتایج آزمایشات دو مرحله ای برای سورفکتانتهای SDS و SFD.. 96
جدول4-3. مقادیر میانگین شعاع معادل و سطح ویژه برای سورفکتانت KEN10. 99
جدول4-4. مقادیر میانگین شعاع معادل و سطح ویژه برای سورفکتانت SDS. 100
جدول4-5. مقادیر میانگین شعاع معادل و سطح ویژه برای سورفکتانت SFD.. 100
جدول5-1. مقایسه نتایج کارهای انجام شده پیشین با این پروژه 107
چکیده
اسید فسفریک دومین اسید معدنی پر مصرف در دنیا است و به عنوان ماده اولیه در تولید شویندهها، محصولات غذایی و دارویی به کار میرود. بدین لحاظ خالصسازی اسید فسفریک یکی از نیازهای ضروری صنایع مصرف کننده از آن به شمار میرود. 95% اسید مصرفی در صنایعی که نیاز به اسید فسفریک خالص دارند به روش حرارتی و تنها 5% آن به روش تر تولید می شود. اسید تهیه شده به روش حرارتی دارای خلوص بالا بوده ولی هزینه تولید آن بسیار بالا است. با توجه به افزایش سالانه 3/2 تا 5/2% نیاز به اسید فسفریک خالص، کاهش هزینه تولید آن یکی از نیازهای روز صنعت به شمار میرود. برای خالص سازی اسید فسفریک تولید شده به روش تر، معمولاً روش استخراج برای حذف عمده ناخالصیها انجام شده و برای بالا بردن بیشتر خلوص آن از روشهایی مانند اولترافیلتراسیون، جذب سطحی، کریستالیزاسیون و تبادل یون استفاده می شود. این روشها با معایبی از قبیل سختی انجام فرایند، هزینه بالای تأمین و نگهداری تجهیزات، هزینه بالای رزین و نیاز به احیای آن روبه رو هستند. همچنین فرایندهای تبادل یون و جذب سطحی در غلظتهای پایین بازده مناسبتر هستند.
در این پروژه به منظور حذف ناخالصیهای فلزی از اسید فسفریک تر از روش جداسازی جزء به جزء با کف استفاده شده است که روشی جدید برای انجام این فرایند محسوب می شود.
اساس روش جداسازی جزء به جزء با کف، جذب سطحی ناخالصیها بر روی کفهای بالارونده از ستون است که همراه با خود، ناخالصیها را از درون خوراک خارج کرده و محصولی خالص به جای میگذارد. این روش علاوه بر بازده بالا، مزیتهایی از قبیل سهولت در انجام فرایند، هزینه کم عملیاتی و مصرف انرژی پایین را دارد. همچنین به علت عدم استفاده از حلالهای شیمیایی، فرایندی سبز به شمار میرود.
قابلیت این فرایند در حذف ناخالصیهای اسید فسفریک، تأثیر سرعت هوای ورودی، زمان، غلظت و انتخاب پذیری سورفکتانتها نسبت به هر فلز با بهره گرفتن از سورفکتانتهای KEN10، SDS و SFD بررسی شد. همچنین تمامی آزمایشها در حالت نیمه پیوسته انجام گردید.
برای سورفکتانت KEN10، سرعت بهینه هوای ورودی برابر یا cm/min 043/0 و غلظت بهینه برابر با 1.2CMC (CMC=0.229 mg/cc) به دست آمد. در این شرایط درصد حذف کلی فلزات برابر با %19/31 ، نسبت غنی سازی برابر با 95/1 و درصد اسید فسفریک از دست رفته برابر با 9% است.
برای سورفکتانت SDS، سرعت بهینه هوای ورودی برابر یا cm/min 020/0 و غلظت بهینه برابر با 2CMC (CMC=0.35 mg/cc) به دست آمد. در این شرایط درصد حذف کلی فلزات برابر با %20/70، نسبت غنی سازی برابر با 39/4 و درصد اسید فسفریک از دست رفته برابر با % 26/8 است.
برای سورفکتانت SFD، سرعت بهینه هوای ورودی برابر یا cm/min 014/0 و غلظت بهینه برابر با CMC (CMC=2.33 mg/cc) به دست آمد. در این شرایط درصد حذف کلی فلزات برابر با 93/59% ، نسبت غنی سازی برابر با 28/4 و درصد اسید فسفریک از دست رفته برابر با 71/4% است.
همچنین با انجام دو مرحله آزمایش، درصد حذف کلی فلزات برای سورفکتانت SDS برابر با 31/95% و برای سورفکتانت SFD برابر با %09/91 به دست آمد.
کلمات کلیدی: اسید فسفریک، جزء به جزء کردن کف، حذف فلزات، نونیل فنل اتوکسیلات، سدیم دودسیل سولفات، دی سدیم لورت 3 سولفوسوکسینات.
فصل اول
اسید فسفریک
کشف فسفر توسط برانت[1] در سال 1669 سبب شد تا محصول احتراق آن، فسفر پنتا اکسید(P2O5) به زودی شناخته شود. در سال 1694، بویل[2] برای نخستین بار از انحلال P2O5 در آب توانست اسید فسفریک را فراهم آورد و در سال 1769 میلادی موفق شدندکلسیم فسفات را که از اجزای اصلی استخوان است، از آن جدا نمایند. حدود 30 سال بعد، به نقش مفید کلسیم فسفات در کشاورزی و افزایش رشد نباتات پی بردند. به مرور زمان اهمیت و موارد مصرف اسید فسفریک شناخته شد [1].
فسفر به شکل انواع فسفاتها، یکی از اجزای اصلی تشکیل دهنده ساختار موجودات زنده بوده و کاربرد کودهای فسفاته طبیعی مانند استخوان انسان، ماهی و فضله پرندگان در کشاورزی سابقه طولانی دارد. صنعت فسفات به شکل مدرن از اواسط قرن نوزدهم با ساخت کودهای فسفاته آغاز گردید که در آن زمان از اثر اسید سولفوریک بر استخوان یا منابع معدنی فسفات، برای تغلیظ و فراهم ساختن میزان فسفر قابل دسترسی بیشتر استفاده میگردید. به موازات گسترش کاربرد کودهای فسفاته، روشهای ساخت فسفر عنصری و اسید فسفریک نیز تنوع یافت [1, 2].
اسید فسفریک که با نام اورتو فسفریک اسید نیز شناخته می شود، اسیدی معدنی، شفاف، بی رنگ و بو با فرمول شیمیایی H3PO4 است. ساختار شیمیایی آن در شکل (1-1) و مشخصات فیزیکی آن در جدول (1-1) آمده است.
اسید فسفریک یک اسید سه ظرفیتی است و از اسیدهای آلی مانند استیک اسید، سیتریک اسید و لاکتیک اسید قویتر و از اسیدهای معدنی مثل نیتریک اسید، سولفوریک اسید و هیدروکلریک اسید ضعیفتر است. این اسید به راحتی با بازها واکنش داده و تولید فسفات های قلیایی می کند و در دمای بالا نسبتاً فعال شده و با فلزات و اکسیدهای فلزی واکنش میدهد. اسید فسفریک گرانترین اسید معدنی عرضه شده در بازار است و همچنین از نظر حجم مصرفی بعد از اسید سولفوریک در مقام دوم قرار دارد. مهمترین مصرف اسید فسفریک تبدیل آن به نمکهای فسفات در تولید کودهای شیمیایی است [4].
اسید فسفریک کاربردهای بسیار زیادی در صنایع شیمیایی و غذایی دارد و خواص فیزیکی و خلوص مورد نیاز اسید در هر یک از این کاربردها متفاوت است. اسید فسفریک در 4 خلوص تجاری[3]، غذایی[4]، دارویی[5] و آزمایشگاهی[6] وجود دارد که ترکیب درصد مجاز مواد آن در جدول (1-2) آمده است.
تعداد صفحه : 127
قیمت :14700 تومان
بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد
و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.
پشتیبانی سایت : * serderehi@gmail.com
در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.
14,700 تومانافزودن به سبد خرید