دانلود متن کامل پایان نامه مقطع کارشناسی ارشد رشته کشاورزی
گرایش:زراعت
عنوان:ارزیابی کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان با لوبیا چشم بلبلی و سویا در کنترل علف‌های هرز
دانشكده علوم زراعی
پایان نامه‌ی كارشناسی ارشد
رشته مهندسی كشاورزی- گرایش زراعت
ارزیابی کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان با لوبیا چشم بلبلی و سویا در کنترل علف‌های هرز
استاد راهنما:
دكتر رحمت عباسی
استاد مشاور:
دکتر اسفندیار فرهمندفر
دی 1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده درج نمی شود
تکه هایی از متن به عنوان نمونه :
چکیده
سیستمهای کشت مخلوط با بهره‌گیری بهینه از منابع آب، نور و عناصر غذایی یکی از راهکارهای اساسی برای رسیدن به کشاورزی پایدار هستند. در همین راستا آزمایشی مزرعه‌ای در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار و 14 تیمار به منظور ارزیابی کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان با لوبیا چشم بلبلی و سویا در کنترل علف‌های هرز انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل کشت‌های خالص هر یك از گیاهان آفتابگردان، سویا و لوبیا چشم بلبلی در شرایط تداخل و كنترل تمام فصل علف‌های هرز و كشت مخلوط آفتابگردان (در تراكم معمول) با تراكم‌های 20، 30، 40 و 50% تراکم تك كشتی هریک از گیاهان سویا و لوبیا چشم بلبلی بودند. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین مقدار عملكرد دانه هر سه گیاه آفتابگردان، سویا و لوبیا چشم بلبلی (بترتیب 4404، 3351 و 872 کیلوگرم در هکتار) در تیمار تک کشتی آنها در شرایط کنترل تمام فصل علف های هرز بدست آمد. همچنین با افزایش سهم کاشت سویا و لوبیا چشم بلبلی در کشت مخلوط با آفتابگردان، تراکم و زیست توده علف‌های هرز بطور معنی‌داری کاهش پیدا کرد؛ بطوریکه کمترین مقدار این صفات علف‌هرز در تیمار 50% لوبیا چشم بلبلی و سویا در کشت مخلوط با آفتابگردان دیده شد. بالاترین مقدار نسبت برابری زمین (54/2) در تیمار کشت خالص لوبیا چشم بلبلی در شرایط کنترل تمام فصل علف‌های هرز و کمترین مقدار آن (29/1) در کشت خالص آفتابگردان در شرایط کنترل تمام فصل علف‌های هرز دیده شد. همچنین بیشترین مقدار مجموع ارزش نسبی (29/1) در تیمار کشت خالص آفتابگردان در شرایط کنترل علف‌های هرز و کمترین مقدار آن (03/0) در الگوی کشت خالص لوبیا چشم بلبلی در شرایط تداخل تمام فصل علف‌های هرز مشاهده شد. مقدار حاصل شده مجموع ارزش نسبی در الگوهای تک کشتی در شرایط کنترل علف‌های هرز بیشتر از شرایط تداخل علف‌های هرز بدست آمد. همچنین بالاترین مجموع ارزش نسبی از بین الگوهای تك‌كشتی، به‌ترتیب در آفتابگردان، سویا و لوبیا چشمبلبلی حاصل شد. در مجموع تیمارهای مخلوط افزایشی آفتابگردان با 50% لوبیاچشم بلبلی و سویا بهترین تیمارها بودند.
واژه‌های کلیدی: كشت مخلوط افزایشی، تک کشتی، تداخل، مجموع ارزش نسبی، نسبت برابری زمین
فهرست مطالب
عنوان شماره صفحه
فصل اول- مقدمه و كلیات
1-1-مقدمه……………………………………….. 2
1-2-فرضیات تحقیق…………………………………. 3
1-3-اهداف تحقیق………………………………….. 3
1-4-كلیات……………………………………….. 4
1-4-1- کشاورزی پایدار……………………………… 4
1-4-2- کشت مخلوط…………………………………. 4
1-4-3- تاریخچه کشت مخلوط…………………………… 4
1-4-4- چند کشتی………………………………….. 5
1-4-5- انواع روشهای چند کشتی……………………….. 5
1-4-5-1- چند کشتی متوالی یا پی‌در‌پی………………….. 5
1-4-5-2- کشت دوگانه……………………………….. 5
1-4-5-3- کشت سه‌گانه……………………………….. 6
1-4-5-4- کشت چهارگانه……………………………… 6
1-4-5-5- چندکشتی همزمان……………………………. 6
1-4-5-6- کشت درهم………………………………… 6
1-4-5-7- کشت مخلوط ردیفی…………………………… 7
1-4-5-8- کشت مخلوط نواری…………………………… 7
1-4-5-9- کشت راهرویی یا جنگل زراعی………………….. 7
1-4-5-10- کشت تأخیری………………………………. 7
1-4-6- مزایای کشت مخلوط……………………………. 7
1-4-6-1- افزایش عملکرد در واحد سطح………………….. 7
1-4-6-2- بهبود کیفی محصول………………………….. 7
1-4-6-3-ثبات عملکرد و کاهش خطرات احتمالی…………….. 8
1-4-6-4- حداکثر استفاده از منابع موجود………………. 8
1-4-6-5- بهبود حاصلخیزی خاک………………………… 9
1-4-6-6- حفاظت از باد و سرما……………………….. 9
1-4-6-7-حفاظت از گرما و نور شدید……………………. 9
1-4-6-8-افزایش پروتئین محصول……………………….. 10
عنوان شماره صفحه
1-4-6-9-قیم شدن برای گیاه همجوار……………………. 10
1-4-6-10-کاهش نفخ دام……………………………… 10
1-4-6-11-استفاده بهینه از زمین‌های غیر مکانیزه…………. 10
1-4-6-12-کاهش خسارت ناشی از آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز… 10
1-4-7- محدودیت‌های کشت مخلوط………………………… 11
1-4-7-1-رقابت برون گونه ای…………………………. 11
1-4-7-2- اثرات سوء ترشحات ریشه‌ای (دگرآسیبی)………….. 12
1-4-7-3- محدودیت کاربرد ادوات کشاورزی……………….. 12
1-4-8- عوامل موثر در کشت مخلوط……………………… 12
1-4-8-1- تراکم گیاهی………………………………. 12
1-4-8-2- آرایش فضایی………………………………. 13
1-4-8-3- ویژگی‌های گیاهی……………………………. 13
1-4-8-4- زمان نسبی کاشت……………………………. 13
1-4-9- سیستمهای کشت مخلوط برخوردار از لگوم…………… 13
1-4-10- گیاهان مورد مطالعه…………………………. 14
1-4-10-1- آفتابگردان………………………………. 14
1-4-10-1-1- منشا و اهمیت…………………………… 14
1-4-10-2- لوبیا چشم بلبلی………………………….. 14
1-10-3- سویا…………………………………….. 15
1-10-3-1- تاریخچه سویا…………………………….. 15
1-10-3-2- اهمیت سویا………………………………. 15
1-10-3-3- گیاهشناسی سویا…………………………… 15
فصل دوم: بررسی منابع
2-1- کشت مخلوط…………………………………… 17
2-1-1- عملکرد و اجزای عملکرد……………………….. 17
2-1-2- نسبت برابری زمین (LER)………………………. 19
2-1-3- کنترل علف‌های هرز……………………………. 22
فصل سوم: مواد و روشها
3-1- مکان و زمان اجرای طرح…………………………. 25
3-2- ابعاد و مشخصات آماری طرح………………………. 25
3-3- آماده‌سازی زمین……………………………….. 25
3-4- کاشت و داشت…………………………………. 26
3-5- نمونه‌برداری‌ها……………………………….. 26
3-5-1- صفات مورفولوژیك، عملكرد و اجزای عملكرد گیاهان زراعی 26
3-5-1-1- ارتفاع بوته………………………………. 26
3-5-1-2- عملکرد بیولوژیک…………………………… 26
3-5-1-3- تعداد غلاف در بوته (برای سویا و لوبیا چشم بلبلی).. 26
3-5-1-4- تعداد دانه در غلاف (برای سویا و لوبیا چشم بلبلی).. 26
3-5-1-5- قطر طبق…………………………………. 26
3-5-1-6-تعداد دانه(برای آفتابگردان)…………………. 26
3-5-1-7- تعداد دانه پر(برای آفتابگردان)……………… 26
3-5-1-8- درصد پوکی دانه(برای آفتابگردان)…………….. 27
3-5-1-9- عملکرد دانه………………………………. 27
3-5-1-10- شاخص برداشت……………………………… 27
3-5-1-11- وزن صد دانه……………………………… 27
3-5-2-صفات علف های هرز…………………………….. 27
3-5-2-1- تعیین گونه‌های علف‌های هرز…………………… 28
3-5-2-2- تعیین تراکم علف‌های هرز…………………….. 28
3-5-2-3- تعیین وزن خشک علف‌های هرز…………………… 28
3-6-شاخص های ارزیابی کشت مخلوط……………………… 28
3-7- محاسبات آماری……………………………….. 29
فصل چهارم: نتایج
4-1- آفتابگردان………………………………….. 31
4-1-1- عملكرد دانه……………………………….. 31
4-1-2- قطر طبق…………………………………… 33
4-1-3- ارتفاع بوته……………………………….. 33
4-1-4- شاخص برداشت……………………………….. 34
4-1-5- تعداد دانه………………………………… 35
4-1-6- تعداد دانه پر………………………………. 36
4-1-7- درصد پوکی دانه……………………………… 37
4-1-8- وزن صد دانه……………………………….. 38
4-1-9- عملكرد بیولوژیك…………………………….. 39
4-2- لوبیا چشمبلبلی……………………………….. 40
4-2-1- عملکرد دانه……………………………….. 40
4-2-2- تعداد غلاف در بوته…………………………… 42
4-2-3- تعداد دانه در غلاف…………………………… 43
4-2-4- وزن صد دانه……………………………….. 44
4-2-5- شاخص برداشت……………………………….. 45
4-2-6- عملكرد بیولوژیك…………………………….. 46
4-2-7- ارتفاع بوته……………………………….. 47
4-3-سویا………………………………………… 48
4-3-1- عملکرد دانه……………………………….. 48
4-3-2-تعداد غلاف در بوته……………………………. 50
4-3-3- تعداد دانه در غلاف…………………………… 50
4-3-4-وزن صد دانه………………………………… 51
4-3-5-شاخص برداشت………………………………… 52
4-3-6-عملكرد بیولوژیك……………………………… 52
4-3-7- ارتفاع بوته……………………………….. 53
4-4- تراکم و زیست توده علف‌های هرز…………………… 54
4-4-1- تراکم علف‌های هرز پهن برگ…………………….. 54
4-4-2- تراکم علف‌های هرز باریک برگ…………………… 56
4-4-3- تعداد کل علف‌های هرز…………………………. 57
4-4-4- زیست توده علف‌های هرز پهن برگ…………………. 58
4-4-5- زیست توده علف‌های هرز باریک برگ……………….. 59
4-4-6- زیست توده کل علف‌های هرز……………………… 60
4-5- ارزیابی کشت مخلوط…………………………….. 62
4-5-1- نسبت برابری زمین (LER)………………………. 62
4-5-1-1- LER جزئی آفتابگردان………………………. 62
4-5-1-2- LER جزئی سویا……………………………. 63
4-5-1-3- LER جزئی لوبیا چشم بلبلی…………………… 64
4-5-1-4- LER کل………………………………….. 65
4-5-2- ضریب تهاجم (A)…………………………….. 66
4-5-3- افت واقعی عملكرد (AYL)……………………… 67
4-5-3-1- AYL جزئی آفتابگردان………………………. 67
4-5-3-2- AYL جزئی لگوم……………………………. 69
4-5-3-3- AYL كل………………………………….. 70
4-5-4- نسبت رقابتی (CR)…………………………… 71
4-5-4-1- CR جزئی آفتابگردان……………………….. 71
4-5-4-2- CR جزئی لگوم…………………………….. 72
4-5-5- سودمندی مخلوط (IA)………………………….. 73
4-5-5-1- IA جزئی آفتابگردان………………………… 73
4-5-5-2- IA جزئی لگوم……………………………… 74
4-5-5-3- IA كل…………………………………… 75
4-5-6- ضریب ازدحام نسبی (RCC)……………………… 76
4-5-6-1- RCC جزئی آفتابگردان………………………. 76
4-5-6-2- RCC جزئی لگوم……………………………. 77
4-5-6-3- RCC كل………………………………….. 78
4-5-7- مزیت پولی مخلوط (MAI)………………………. 79
4-5-8- مجموع ارزش نسبی (RVT)………………………. 80
4-5-9- شاخص بهره‌وری سیستم (SPI)…………………….. 81
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- آفتابگردان………………………………….. 83
5-1-1- عملكرد دانه……………………………….. 83
5-1-2- قطر طبق…………………………………… 83
5-1-3- ارتفاع بوته……………………………….. 83
5-1-4- شاخص برداشت……………………………….. 84
5-1-5- تعداد دانه………………………………… 84
5-1-6- تعداد دانه پر………………………………. 84
5-1-7- درصد پوکی دانه……………………………… 85
5-1-8- وزن صد دانه……………………………….. 85
5-1-9- عملكرد بیولوژیك…………………………….. 85
5-2- لوبیا چشمبلبلی……………………………….. 85
5-2-1- عملکرد دانه……………………………….. 85
5-2-2- تعداد غلاف در بوته…………………………… 86
5-2-3- تعداد دانه در غلاف…………………………… 86
5-2-4- وزن صد دانه……………………………….. 86
5-2-5- شاخص برداشت……………………………….. 86
5-2-6- عملكرد بیولوژیك…………………………….. 86
5-2-7- ارتفاع بوته……………………………….. 87
5-3-سویا………………………………………… 87
5-3-1- عملکرد دانه……………………………….. 87
5-3-2- تعداد غلاف در بوته………………………….. 87
5-3-3- تعداد دانه در غلاف………………………….. 87
5-3-4- وزن صد دانه……………………………….. 88
5-3-5- شاخص برداشت……………………………….. 88
5-3-6- عملكرد بیولوژیك…………………………….. 88
5-3-7- ارتفاع بوته……………………………….. 88
5-4- تراکم و زیست توده علف‌های هرز…………………… 89
5-4-1- تعداد کل علف‌های هرز…………………………. 89
5-4-2- زیست توده کل علف‌های هرز……………………… 89
5-5- ارزیابی کشت مخلوط…………………………….. 89
5-5-1- نسبت برابری زمین (LER)………………………. 89
5-5-1-1- LER جزئی آفتابگردان………………………. 90
5-5-1-2- LER جزئی سویا……………………………. 90
5-5-1-3- LER جزئی لوبیا چشم بلبلی…………………… 90
5-5-1-4- LER کل………………………………….. 90
5-5-2- ضریب تهاجم (A)…………………………….. 91
5-5-3- افت واقعی عملكرد (AYL)……………………… 91
5-5-3- 1- AYL جزئی آفتابگردان……………………… 91
5-5-3-2- AYL جزئی لگوم……………………………. 91
5-5-3- 3- AYL كل…………………………………. 91
5-5-4-نسبت رقابتی (CR)……………………………. 92
5-5-4-1- CR جزئی آفتابگردان……………………….. 92
5-5-4-2- CR جزئی لگوم…………………………….. 92
5-5-5- سودمندی مخلوط (IA)………………………….. 93
5-5-5-1- IA جزئی آفتابگردان………………………… 93
5-5-5-2- IA جزئی لگوم……………………………… 93
5-5-5-3- IA كل…………………………………… 93
5-5-6-ضریب ازدحام نسبی (RCC)………………………. 93
5-5-6-1- RCC جزئی آفتابگردان………………………. 93
5-5-6-2- RCC جزئی لگوم……………………………. 94
5-5-6-3- RCC كل………………………………….. 94
5-5-7- مزیت پولی مخلوط (MAI)………………………. 94
5-5-8- مجموع ارزش نسبی (RVT)………………………. 95
5-5-9- شاخص بهره‌وری سیستم (SPI)…………………….. 95
نیجه‌گیری نهایی…………………………………… 96
پیشنهادات……………………………………….. 97
فهرست منابع……………………………………… 99
فهرست اشكال
عنوان شماره صفحه
شکل 4-1- مقایسه میانگین عملكرد دانه آفتابگردان در كشت مخلوط با سویا و لوبیا چشمبلبلی…………………………………… 32
شكل 4-2 مقایسه میانگین قطر طبق آفتابگردان در كشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی……………………………………….. 33
شكل 4-3- مقایسه میانگین ارتفاع آفتابگردان در كشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی……………………………………….. 34
شكل 4-4- مقایسه میانگین شاخص برداشت آفتابگردان در كشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………….. 35
شكل 4-5- مقایسه میانگین تعداد دانه آفتابگردان در كشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی……………………………………….. 36
شكل 4-6- مقایسه میانگین تعداد دانه پر آفتابگردان در كشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………….. 37
شكل 4-7- مقایسه میانگین درصد پوکی دانه آفتابگردان در كشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………….. 38
شكل 4-8- مقایسه میانگین وزن صد دانه آفتابگردان در كشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………….. 39
شكل 4-9- مقایسه میانگین عملکرد بیولوژیک آفتابگردان در كشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………….. 40
شكل 4-10- مقایسه میانگین عملكرد دانه لوبیا چشمبلبلی در كشت مخلوط با آفتابگردان………………………………………. 42
شكل 4-11- مقایسه میانگین تعداد غلاف لوبیا چشمبلبلی در كشت مخلوط با آفتابگردان………………………………………. 43
شكل 4-12- مقایسه میانگین تعداد دانه در غلاف لوبیا چشمبلبلی در كشت مخلوط با آفتابگردان………………………………………. 44
شكل 4-13- مقایسه میانگین وزن صد دانه لوبیا چشمبلبلی در كشت مخلوط با آفتابگردان………………………………………. 45
شكل 4-14- مقایسه میانگین شاخص برداشت لوبیا چشمبلبلی در كشت مخلوط با آفتابگردان………………………………………. 46
شكل 4-15- مقایسه میانگین عملكرد بیولوژیک لوبیا چشمبلبلی در كشت مخلوط با آفتابگردان………………………………………. 47
شكل 4-16- مقایسه میانگین ارتفاع بوته لوبیا چشمبلبلی در كشت مخلوط با آفتابگردان………………………………………. 48
شكل 4-17- مقایسه میانگین عملكرد دانه سویا در كشت مخلوط با آفتابگردان 48
شكل 4-18- مقایسه میانگین تعداد غلاف سویا در كشت مخلوط با آفتابگردان 50
شكل 4-19- مقایسه میانگین تعداد دانه در غلاف سویا در كشت مخلوط با آفتابگردان………………………………………. 51
شكل 4-20- مقایسه میانگین وزن صد دانه سویا در كشت مخلوط با آفتابگردان 51
شكل 4-21- مقایسه میانگین شاخص برداشت سویا در كشت مخلوط با آفتابگردان 52
شكل 4-22- مقایسه میانگین عملكرد بیولوژیک سویا در كشت مخلوط با آفتابگردان……………………………………………….. 53
شكل 4-23- مقایسه میانگین ارتفاع سویا در كشت مخلوط با آفتابگردان 54
شكل 4-24- مقایسه میانگین تراکم پهن برگ‌ها در كشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………… 56
شكل 4-25 مقایسه میانگین تراکم باریک برگ‌ها در كشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………… 57
شكل 4-26- مقایسه میانگین تراکم کل علف های هرز دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی…………………………….. 58
شكل4-27-مقایسه میانگین زیست توده پهن برگ‌های هرز دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی…………………………….. 59
شكل4-28-مقایسه میانگین زیست توده باریک برگ های هرز دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیاچشم بلبلی…………………………… 60
شكل 4-29- مقایسه میانگین زیست توده کل علف‌های هرز دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………….. 61
شكل 4-30- مقایسه میانگین LER جزئی آفتابگردان دركشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی……………………………………….. 63
شكل 4-31- مقایسه میانگین LER جزئی سویا دركشت مخلوط با آفتابگردان 64
شكل 4-32- مقایسه میانگین LER جزئی لوبیا چشم بلبلی دركشت مخلوط با آفتابگردان………………………………………. 65
شكل 4-33- مقایسه میانگین LER کل دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی……………………………………….. 66
عنوان شماره صفحه
شكل 4-34- مقایسه میانگین ضریب تهاجم (A) دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………….. 85
شكل 4-35- مقایسه میانگین AYL جزئی آفتابگردان دركشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی……………………………………….. 86
شكل 4-36- مقایسه میانگین AYL جزئی لگوم دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………….. 87
شكل 4-37- مقایسه میانگین AYL کل دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی……………………………………….. 88
شكل 4-38- مقایسه میانگین CR جزئی آفتابگردان در کشت مخلوط با سویا و لوبیا چشمبلبلی………………………………………… 90
شكل 4-39- مقایسه میانگین CR جزئی لگوم در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی…………………………………… 90
شكل 4-40- مقایسه میانگین IA جزئی آفتابگردان در کشت مخلوط با سویا و لوبیا چشمبلبلی………………………………………… 92
شكل 4-41- مقایسه میانگین IA جزئی لگوم در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی…………………………………… 93
شكل 4-42- مقایسه میانگین IA کل در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی………………………………………… 94
شكل 4-43- مقایسه میانگین RCC جزئی آفتابگردان در کشت مخلوط با سویا و لوبیا چشمبلبلی………………………………………… 95
شكل 4-44- مقایسه میانگین RCC جزئی لگوم در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی…………………………………… 96
شكل 4-45- مقایسه میانگین RCC کل در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی………………………………………… 96
شكل 4-46- مقایسه میانگین MAI در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی………………………………………… 97
شكل 4-47- مقایسه میانگین RVT در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی………………………………………… 98
شكل 4-48- مقایسه میانگین SPI در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی………………………………………… 99
فهرست جداول
عنوان شماره صفحه
جدول 3-1- برخی خصوصیات فیزیكی و شیمیایی خاک محل آزمایش…. 25
جدول 4-1- تجزیه واریانس میانگین مربعات صفات بررسی شده آفتابگردان در کشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی…………………….. 32
جدول 4-2- تجزیه واریانس میانگین مربعات صفات بررسی شده لوبیا چشم بلبلی در کشت مخلوط با آفتابگردان……………………………. 41
جدول 4-3- تجزیه واریانس میانگین مربعات صفات بررسی شده سویا در کشت مخلوط با آفتابگردان …………………………………… 49
جدول 4-4- تجزیه واریانس میانگین مربعات صفات بررسی شده علف های هرز در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیاچشم بلبلی……………. 55
جدول 4-5- تجزیه واریانس LER جزئی آفتابگردان دركشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی……………………………………….. 62
جدول 4-6- تجزیه واریانس LER جزئی سویا و لوبیا چشم بلبلی دركشت مخلوط با آفتابگردان………………………………………. 63
جدول 4-7- تجزیه واریانس LER کل دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی…………………………………………… 65
جدول 4-8- تجزیه واریانس ضریب تهاجم (A) دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………….. 66
جدول 4-9- تجزیه واریانس AYL جزئی آفتابگردان دركشت مخلوط با سویا و لوبیا چشم بلبلی……………………………………….. 68
جدول 4-10- تجزیه واریانس AYL جزئی لگوم دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی………………………………….. 69
جدول 4-11- تجزیه واریانس AYL کل دركشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشم بلبلی……………………………………….. 70
جدول 4-12- تجزیه واریانس CR جزئی آفتابگردان و لگوم در کشت مخلوط با سویا و لوبیا چشمبلبلی…………………………………… 71
جدول 4-13- تجزیه واریانسIA جزئی آفتابگردان در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی……………………………… 73
جدول 4-14- تجزیه واریانسIA جزئی لگوم در کشت مخلوط با سویا و لوبیا چشمبلبلی……………………………………………….. 74
جدول 4-15- تجزیه واریانس IA کل در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی………………………………………… 75
جدول 4-16- تجزیه واریانس RCC جزئی آفتابگردان، لگوم و کل در کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی…………………. 77
جدول 4-17- تجزیه واریانس MAI، RVT و SPIدر کشت مخلوط آفتابگردان با سویا و لوبیا چشمبلبلی…………………………………… 79
فصل اول
مقدمه و کلیات
1-1-مقدمه
امروزه جهان با مشكل بزرگ رشد جمعیت مواجه است كه یكی از پیامدهای آن كمبود غذا می‌باشد و تأمین غذای این جمعیت رو به رشد به بخش كشاورزی مربوط میشود. افزایش جمعیت سبب شده است تا كودهای شیمیایی، سموم دفع آفات نباتی، فراورده‌های هورمونی و سایر عوامل خطرزا برای محیط‌زیست به صورت كنترل نشده و بیرویه به بخش كشاورزی وارد شوند تا این بخش بتواند به تقاضای رو به رشد مواد غذایی پاسخ دهد. در سالهای اخیر به علت مشکلاتی که در اثر کاربرد بیرویه مواد شیمیایی در کشاورزی و روشهای رایج تولید مواد غذایی بروز کرده است توجه مضاعفی به کشاورزی پایدار معطوف شده است (توحیدی نژاد و همکاران، 1383).
كشاورزی پایدار (Sustainable Agriculture) نوعی كشاورزی است كه در جهت منافع انسان بوده، کارایی بیشتری در استفاده از منابع دارد و با محیط در توازن است. استفاده مناسب از عوامل محیطی و زارعی همراه با تغییر الگوی کشت، از جمله روشهای مدیریتی است که باعث بهبود عملکرد گیاهان زراعی و پایداری در کشاورزی خواهد شد. چند کشتی (Multiple Cropping) و کشت مخلوط (Intercropping) یکی از راه‌های رسیدن به کشاورزی پایدار (معافی و موکارلی، 2003؛ توحیدی نژاد و همکاران، 1383) و یکی از قدیمی‌ترین و گسترده‌ترین عملیات مورد استفاده در سامانه‌های کشاورزی کم نهاده در بسیاری از مناطق جهان است (لیتورجدیس و همکاران، 2011).
کشت مخلوط به روشی از کشت که بر مبنای استفاده حداکثر از پتاسل‌های محیطی، از طریق کشت توأم یا متوالی دو یا چند گیاه زراعی که از لحاظ زمان کاشت و برداشت و نحوه رشد متفاوت هستند اطلاق میشود. محققین بسیاری در مطالعات خود از دستیابی به عملكرد بیشتر به‌عنوان برتری‌های كشت مخلوط نسبت به كشت خالص اشاره داشته‌اند. از دلایل دیگر برتری نظام مخلوط نسبت به تك كشتی كاهش آفات و بیماری‌ها، حفاظت خاك، بهبود راندمان استفاده از منابع (آب، عناصر غذایی و نور)، كاهش ریسك تولید و كاهش خسارت علف‌های هرز است (بولسون، 1997؛ هیمس، 1999؛ ریجنتجس و همكاران، 1992). این سیستمهای زراعی همچنین ریسک تولید محصولات را چه به لحاظ تأثیر شرایط غیرقابل‌پیش‌بینی اقلیمی و چه شرایط پر نوسان بازار، کاهش داده و در مجموع به پایداری بیشتر سیستمهای معیشتی کشاورزی می‌انجامد (بهشتی و همکاران، 1389؛ اینال و همكاران، 2007).
انتخاب گیاهان مناسب در کشت مخلوط از اهمیت خاصی برخوردار است. در طراحی یک نظام کشت مخلوط انتخاب نوع گونه‌ها به نحوی که اثرات تکمیل‌کنندگی بر یکدیگر داشته باشند، شرط اصلی موفقیت می‌باشد که لازمه این کار شناخت کامل گیاه در ارتباط با نیازهای اکولوژیکی آن و نحوه واکنش آن به محیط است (موشاگالوسا و همکاران، 2008). معمولاً افزایش عملکرد در نظام کشت مخلوط، زمانی ایجاد میشود که گیاهان تشکیل‌دهنده مخلوط از نظر نحوه و میزان استفاده از منابع با یکدیگر کاملاً متفاوت باشند (بومن و همکاران، 2002). بر همین اساس استفاده از گونه‌های گیاهی با فنولوژی و خصوصیات مورفولوژیکی متفاوت که کمترین رقابت را در یک آشیانه اکولوژیکی ثابت چه از نظر عوامل محیطی چه از نظر زمان با هم ایجاد کنند گام مهمی در موفقیت کشت مخلوط محسوب میشود (موشاگالوسا و همکاران، 2008).
آفتابگردان، پنجمین گیاه مهم در تولید روغن خوراکی محسوب میشود و حدود 2/8% از کل تولید دانه‌های روغنی جهان را تشکیل می‌دهد (خواجه پور، 1383). بقولات نیز در جیره غذایی انسان، تغذیه دام و افزایش حاصلخیزی خاک نقش مهمی ایفا می‌كنند (نلسون و همکاران، 2003)، لذا استفاده از آنها در کشت مخلوط بسیار مفید خواهد بود. لوبیا چشم بلبلی از جمله حبوباتی است که در کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری کشت و كار میشود و یك منبع تغذیه‌ای مهم به شمار می‌آید (سینگ و همکاران 1997). سویا نیز یكی از مهم‌ترین گیاهان روغنی دنیاست و دانه خشك آن با داشتن 20-14% روغن و 40-30% پروتئین، اهمیت ویژه‌ای در تغذیه انسان، دام و طیور دارد (لطیفی، 1372).
کنترل علف‌های هرز به‌عنوان یکی از مزایای کشت مخلوط برشمرده شده است. علف‌های هرز مهم‌ترین عامل محدودیت در سیستمهای کشاورزی می‌باشند و اگر در مزارع کنترل نشوند، عملکرد گیاهان زراعی بسته به توان رقابتی آنها 100-10% کاهش می‌یابد (رحیمیان و شریعتی، 1378). در کشت مخلوط به‌دلایل مختلف از جمله افزایش پوشش گیاهی، افزایش رقابت، میزان و هجوم علف‌های هرز به نحو بارزی کاهش می‌یابد. از این‌رو کشت مخلوط می‌تواند بطور قابل توجهی از میزان کاربرد علف‌کش‌ها بکاهد و این امر علاوه بر ارزش اقتصادی از اهمیت زیست‌محیطی بسزایی نیز برخوردار است. لذا با توجه به اهمیت کشت مخلوط در راستای تحقق اهداف کشاورزی پایدار و اهمیت گیاهان یادشده (لوبیا چشم بلبلی، سویا و آفتابگردان)، در این پژوهش به بررسی کشت مخلوط افزایشی لوبیا چشم بلبلی و سویا با آفتابگردان با تأكید بر كنترل علف‌های هرز در این سیستم كشت پرداخت شده است.
1-2-فرضیات تحقیق
1- کشت مخلوط افزایشی آفتابگردان با لوبیا چشم بلبلی و سویا نسبت به تك‌كشتی كارآمدی بالاتری دارد.
2- لوبیا چشم بلبلی به دلیل سرعت رشد بالاتر نسبت به سویا در مدیریت علف‌های هرز آفتابگردان، موثرتر خواهد بود.
3- علف‌های هرز از تنوع و تعداد كمتری در تیمارهای كشت مخلوط (به‌خصوص در تراكم‌های بالاتر لوبیا چشم بلبلی و سویا) در مقایسه با كشت خالص برخوردار خواهند بود.
1-3- اهداف تحقیق
1- مقایسه کارایی گیاهان لوبیا چشم بلبلی و سویا در كشت مخلوط با آفتابگردان در مدیریت علف‌های هرز آفتابگردان
2- بررسی عملکرد و اجزاء عملکرد گیاهان لوبیا چشم بلبلی، سویا و آفتابگردان در کشت مخلوط لوبیا چشم بلبلی و سویا با آفتابگردان
3- تعیین مناسب‌ترین تراکم گیاهان لوبیا چشم بلبلی و سویا در كشت مخلوط افزایشی با آفتابگردان در کنترل موثر علف‌های هرز
1-4-كلیات
1-4-1- کشاورزی پایدار
چند کشتی و کشت مخلوط، یکی از راه‌های رسیدن به کشاورزی پایدار است. عملکرد بیشتر بدون افزایش نهاده‌های کشاورزی، کنترل طبیعی علف‌های هرز، ایجاد خرد اقلیم (Microclima) مناسب، کاهش خطرات آفات و بیماری‌ها همگی از مزایایی هستند که پایداری کشت مخلوط را تایید می کند (مظاهری، 1366).
کشت مخلوط بعنوان نمونه‌ای از نظام‌های پایدار در کشاورزی اهدافی نظیر ایجاد تعادل اکولوژیک، بهره‌برداری بیشتر از منابع، افزایش کمیت و کیفیت محصول و کاهش خسارت آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز را دنبال می‌کند (لیتورجیدیس و همکاران، 2007). به علاوه این نظام‌ها برخلاف نظام‌های تک کشتی در راستای اصول اکولوژیک پیش می‌روند و در صورت بهره‌گیری مؤثر و گسترده از آنها ثبات و پایداری نظام‌های کشاورزی بویژه در شرایط کم نهاده افزایش می‌یابد (اوفوری و استرن، 1987؛ جوانشیر و همکاران، 1379). علت افزایش محصول در کشت مخلوط، استفاده بیشتر از عامل‌های محیطی مانند آب، مواد غذایی و نور است (مظاهری، 1377).
1-4-2-کشت مخلوط
زراعت مخلوط یکی از ارزانترین و قابل دسترسترین روشها برای افزایش تولید محصولات زراعی است. بسیاری از کشاورزان جهان از این موضوع آگاهی دارند و آن را مورد استفاده قرار میدهند. در برزیل 67 و 68% از کشاورزانی که به‌ترتیب لوبیا و ذرت کشت می کنند، از سیستمهای زراعت مخلوط استفاده می کنند (کوچکی و همکاران، 1385).
بر اساس پیش بینی فرانسیس (1996)، 60% ذرت و 80% لوبیای کشت شده در مناطق گرمسیری آمریکای لاتین بهصورت زراعت مخلوط انجام میشود. زراعت مخلوط در آفریقا بعنوان رایجترین سیستم کشت است. بعنوان مثال، 92% لوبیا چشمبلبلی، 95% بادام زمینی (Arachis hypogaea)، 89% ارزن (Panucum miliaceum) و 75% ذرت کشت شده در نیجریه بصورت زراعت مخلوط است. با وجود اینکه زراعت مخلوط عموماً در مزارع کوچک و با حداقل مکانیزاسیون و پیشرفت‌های فناوری انجام میشود، اما برتری عملکرد در زراعت مخلوط به هیچ وجه به این شرایط محدود نمی شود (کوچکی و همکاران، 1385).
ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل و با فرمت ورد موجود است
متن کامل را می توانید دانلود نمائید
چون فقط تکه هایی از متن پایان نامه در این صفحه درج شده (به طور نمونه)
ولی در فایل دانلودی متن کامل پایان نامه
با فرمت ورد word که قابل ویرایش و کپی کردن می باشند
موجود است
تعداد صفحه :135
قیمت : 14700 تومان
