دانشگاه آزاد اسلامی
واحد تبریز
پایان نامه جهت دریافت درجه کارشناسی ارشد در رشته مهندسی کشاورزی – زراعت (M.Sc)
عنوان:
اثر اعمال تیمارهای مختلف در شکستن خواب و جوانه زنی بذور علف های هرز یولاف وحشی و بارهنگ
استاد راهنما:
دکتر بهرام میرشکاری
اساتید مشاور:
دکتر امیر محمد دانشیان مقدم
زمستان 1391
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چكیده
فصل اول
مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 1
1- بررسی منابع ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 3
1-1- تاریخچه كنترل علفهای هرز …………………………………………………………………………………………………… 3
1-2- پراكنش و اهمیت علف هرز ……………………………………………………………………………………………………… 4
1-3- تعاریف علف هرز …………………………………………………………………………………………………………………… 6
1-4- خصوصیات علف هرز ……………………………………………………………………………………………………………… 7
1-5- خسارتهای علف هرز …………………………………………………………………………………………………………….. 8
1-5-1- خسارتهای كمی ……………………………………………………………………………………………………………….. 8
1-5-2- خسارتهای كیفی ………………………………………………………………………………………………………………. 9
1-6- كنترل علفهای هرز ………………………………………………………………………………………………………………….. 9
1-7- گیاه‌شناسی یولاف وحشی ………………………………………………………………………………………………………. 10
1-8- گیاه‌شناسی بارهنگ ……………………………………………………………………………………………………………….. 10
1-9- اكولوژی یولاف …………………………………………………………………………………………………………………… 11
1-10- مراحل رشد یولاف ……………………………………………………………………………………………………………… 12
1-11- مرحله جوانه زنی …………………………………………………………………………………………………………………. 13
1-12 ساختمان دانه ………………………………………………………………………………………………………………………… 13
1-13- بیوشیمی و فیزیولوژی جوانه بذر …………………………………………………………………………………………….. 15
1-14- كنترل علفهای هرز ………………………………………………………………………………………………………………. 15
1-15- دلایل غالبیت بذور علفهای هرز …………………………………………………………………………………………….. 16
1-15-1- پوسته بذر ………………………………………………………………………………………………………………………. 16
1-16- خواب بعد از رسیدگی …………………………………………………………………………………………………………. 17
1-17- تعریف خواب …………………………………………………………………………………………………………………….. 18
1-18- طبقه‌بندی خواب بذر ……………………………………………………………………………………………………………. 18
1-19- اهمیت خواب بذر ……………………………………………………………………………………………………………….. 20
1-20- بررسی انواع خواب ……………………………………………………………………………………………………………… 20
1-20-1- خواب فیزیولوژی ……………………………………………………………………………………………………………. 20
1-20-2 خواب مورفولوژیكی …………………………………………………………………………………………………………. 21
1-20-3- خواب فیزیكی ………………………………………………………………………………………………………………… 21
1-20-4- خواب شیمیایی ……………………………………………………………………………………………………………….. 21
1-20-5- خواب مكانیكی ………………………………………………………………………………………………………………. 22
1-21- اهمیت خواب در كشاورزی كاربردی …………………………………………………………………………………….. 22
1-21-1 خواب در گیاهان زراعی و ارتباط با قوه نامیه ………………………………………………………………………….. 22
1-21-2- خواب یا مرگ بذر؟ ………………………………………………………………………………………………………… 22
1-22- فاكتورهای كه باعث ایجاد خواب در بذر می‌شوند …………………………………………………………………….. 23
1-23- پوشش ایجاد كننده خواب بذر ………………………………………………………………………………………………. 23
1-24- نقش هورمونها و تنظیم كننده‌های رشد در خواب بذر ………………………………………………………………… 25
1-24-1- بازدارنده‌های جوانه‌زنی …………………………………………………………………………………………………….. 25
1-24-2 تولیده‌كننده‌های جوانه‌زنی …………………………………………………………………………………………………… 26
1-25- روش های برطرف كردن خواب ……………………………………………………………………………………………….. 27
1-26- شكستن خواب یا به كارگیری مواد شیمیایی …………………………………………………………………………….. 28
1-27- مكانیسم‌های موثر در برطرف شدن خواب جنین به وسیله خواب كنترل كننده ………………………………… 29
1-28- نیازهای خاص در آزمون جوانه‌زنی …………………………………………………………………………………………. 30
1-29- ارزیابی آزمون جوانه‌زنی ………………………………………………………………………………………………………. 31
1-30- آزمون‌های بنیه كه براساس تاثیرات فیزیولوژیكی پیری است ……………………………………………………….. 32
1-31- آزمون‌های بنیه كه براساس تاثیرات بیوشیمیایی در طی پیری است ………………………………………………… 33
فصل دوم ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 39
2- مواد و روشها ……………………………………………………………………………………………………………………………. 40
2-1- مراحل اجرای آزمایش …………………………………………………………………………………………………………… 40
2-2- طرح آزمایشی ………………………………………………………………………………………………………………………. 40
2-3- تیمارهای آزمایشی ………………………………………………………………………………………………………………… 41
2-4- صفات مورد مطالعه ……………………………………………………………………………………………………………….. 42
2-5- تجزیه آماری ………………………………………………………………………………………………………………………… 43
فصل سوم …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 44
3- نتایج و بحث …………………………………………………………………………………………………………………………….. 45
3-1- تجزیه واریانسی صفات مورد مطالعه گیاه یولاف در تیمار با نیترات پتاسیم ……………………………………….. 45
3-2- مقایسات میانگین صفات مورد مطالعه در تیمار نیترات پتاسیم …………………………………………………………. 47
3-3- مقایسه میانگین اثر تیمار اسید جیبرلیک در گیاه یولاف ………………………………………………………………….53
3-4- مقایسات میانگین صفات مورد مطالعه در تیمار اسید جیبرلیک ……………………………………………………….. 55
3-5- نتیجه‌گیری كلی ……………………………………………………………………………………………………………………. 62
3-6- پیشنهادات ……………………………………………………………………………………………………………………………. 63
فهرست منابع فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 64
فهرست منابع غیر فارسی ………………………………………………………………………………………………………………….. 67
چكیده به انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………………….. 72
فهرست جداول
1-1- تیره‌های مهم گیاهی كه بدترین علفهای دنیا در بر می‌دارد ………………………………………………………………. 5
1-2- تیره‌های تشكیل دهنده گیاهان زراعی عمده جهان …………………………………………………………………………. 5
1-3- تغییرات درجه حرارت كه در آن جوانه زدن واقع می‌شود ……………………………………………………………… 12
1-4- ذخایر غذایی و ساختمان اصلی ذخیره‌ای ……………………………………………………………………………………. 14
1-5- طرح طبقه‌بندی انواع خواب بذر ………………………………………………………………………………………………. 19
1-6- مهمترین مكانیسم‌های شناخته شده خواب بذر …………………………………………………………………………….. 24
1-7 تحریك‌كننده‌های جوانه‌زنی ……………………………………………………………………………………………………… 26
1-8- تاثیر مواد تنظیم كننده رشد در جوانه‌زنی بذور خیس شده كاهو رقم گراندراپیدز در تاریكی ………………. 30
1-9- شاخص‌های سرعت جوانه‌زنی …………………………………………………………………………………………………. 33
3-1- تجزیه واریانسی صفات مورد مطالعه در گیاه یولاف تحت تیمار با نیترات پتاسیم ……………………………….. 46
3-2- تجزیه واریانسی صفات مورد مطالعه در گیاه یولاف تحت تیمار با اسید جبرلیك ………………………………. 54
فهرست نمودارها
3-1- نمودار مقایسه میانگین طول ریشه گیاه یولاف در تیمار با نیترات پتاسیم …………………………………………… 47
3-2- نمودار مقایسه میانگین طول ساقه گیاه یولاف در تیمار با نیترات پتاسیم ……………………………………………. 48
3-3- نمودار مقایسه میانگین طول بوته گیاه یولاف در تیمار با نیترات پتاسیم …………………………………………….. 49
3-4- نمودار مقایسه میانگین شاخص ویگور گیاه یولاف در تیمار با نیترات پتاسیم …………………………………….. 49
3-5- نمودار مقایسه میانگین حجم ریشه گیاه یولاف در تیمار با نیترات پتاسیم ………………………………………….. 50
3-6- نمودار مقایسه میانگین وزن خشك گیاه یولاف در تیمار با نیترات پتاسیم …………………………………………. 51
3-7- نمودار مقایسه میانگین درصد جوانه‌زنی گیاه یولاف در تیمار با نیترات پتاسیم …………………………………… 51
3-8- نمودار مقایسه میانگین سرعت جوانه‌زنی گیاه یولاف در تیمار با نیترات پتاسیم ………………………………….. 52
3-9- نمودار مقایسه میانگین طول ریشه گیاه یولاف در تیمار با اسید جیبرلیك ………………………………………….. 55
3-10- نمودار مقایسه میانگین طول ساقه گیاه یولاف در تیمار با اسید جیبرلیك ………………………………………… 56
3-11- نمودار مقایسه میانگین طول بوته گیاه یولاف در تیمار با اسید جیبرلیك …………………………………………. 56
3-12- نمودار مقایسه میانگین شاخص ویگور گیاه یولاف در تیمار با اسید جیبرلیك …………………………………. 57
3-13- نمودار مقایسه میانگین حجم ریشه گیاه یولاف در تیمار با اسید جیبرلیك ………………………………………. 58
3-14- نمودار مقایسه میانگین وزن خشك گیاه یولاف در تیمار با اسید جیبرلیك ……………………………………… 59
3-15- نمودار مقایسه میانگین درصد جوانه‌زنی گیاه یولاف در تیمار با اسید جیبرلیك ……………………………….. 60
3-16- نمودار مقایسه میانگین سرعت جوانه‌زنی گیاه یولاف در تیمار با اسید جیبرلیك ………………………………. 61
چکیده
این آزمایش جهت بررسی اثر تیمارهای مختلف روی رفع خواب بذور بارهنگ و یولاف وحشی در قالب طرح کاملا تصادفی (CRD) در دو مرحله آزمایشگاهی و گلخانه در سال 1391 به اجرا در آمد. تیمارهای مورد آزمایش شامل نیترات پتاسیم با درصدهای 6/0، 4/0، 2/0 و اسید جیبرلیک با دزهای 1000، 750، 500، 250 (ppm) در کنار شاهد بودند که به صورت جداگانه روی گیاهان بارهنگ و یولاف در هر دو مرحله آزمایش شدند. کندن ریشک در یولاف نیز قبل از اعمال این تیمارها در تمامی بذور صورت پذیرفت. صفات مورد مطالعه در این آزمایش شامل طول ریشه، طول ساقه، طول گیاهچه، وزن خشك گیاهچه، شاخص ویگور، حجم ریشه، درصد جوانه زنی و سرعت جوانه زنی بودند. نتایج حاصل نشان داد که گیاه دارویی بارهنگ در هیچ یک از تیمارها قادر به جوانه زنی نبود. بر اساس نتایج به دست آمده از آزمایش تیمارهای مذکور روی گیاه یولاف وحشی مشاهده گردید که تمامی صفات مورد مطالعه در تیمار با نیترات پتاسیم و اسید جیبرلیک دارای اختلاف معنی داری بودند. نتایج حاصل از مقایسات میانگین انجام شده، نشان داد که در تیمار با نیترات پتاسیم درصد جوانه زنی در بذور تیمار شده با نیترات پتاسیم 6/0 درصد بیش از سایر تیمارها می باشد. در تیمار با اسید جیبرلیک نیز درصد جوانه زنی در بذور تیمار شده با اسید جیبرلیک 750 (ppm) مشاهده گردید. همچنین کندن ریشک در گیاه یولاف وحشی تاثیر چندنی در جوانه زنی بذر یولاف نداشت.
کلمات کلیدی: خواب بذر، جوانه زنی، یولاف وحشی، بارهنگ
فصل اول
مقدمه
در طبیعت گیاهانی وجود دارند كه علیرغم تمایل كشاورزان در زمین‌های آنها سبز شده و برای محصولات مشكل ایجاد می‌كنند، به این گیاهان علف هرز نام نهاده‌اند (هامیتون 1995). این گیاهان به روش های مختلف به عملكرد محصولات اثر گذاشته و حتی كیفیت محصولات را نیز كاهش می‌دهند. خسارت ناشی از علفهای هرز از آفات و بیماریها نیز بیشتر می‌باشد به طوری كه در برخی مناطق معتدله میزان خسارت بین 15-10 درصد محصول برآورد شده است (وارینگتون، 1930).
در ایران بین 250 تا 300 گونه مطرح علف هرز وجود دارد كه تعداد این علف‌ها در نقاط مختلف كشور بستگی به شرایط و محیط دارد. مجموع خسارت ناشی از علفهای هرز در سطح جهانی بیش از پنج میلیارد دلار است. كه تقریباً معادل با كل خسارتهای حاصل از آفات و بیماریها روی گیاهان زراعی و باغی می‌باشد (ادیم، 1382) از كل خسارت ناشی از عوامل نامساعد در كشور هندوستان در سال 1987 سهم علف هرز حدود 45 درصد، آفات 30 درصد، بیماریها 20 و عوامل نامساعد محیطی 5 درصد گزارش شده است و (ازبیلی و همكاران 1976) بررسی‌ها نشان می‌دهد كه در صورت عدم كنترل علفهای هرز می‌توان 25 تا 90 درصد كاهش محصول را انتظار داشت، و بالعكس در صورت اعمال روش های صحیح كنترل می‌توان 25 تا 90 درصد افزایش محصول امیدوار بود (زند و همكاران، 1386).
علفهای هرز یولاف، بارهنگ در سراسر منطقه به خصوص در استان‌های اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی انتشار دارند (كریمی،1374). و در سراسر منطقه یافت می‌شود این گیاهان دارای بذرهای در حال خواب می‌باشند میزان خواب و جوانه‌زنی بذرها تحت تاثیر عوامل متعددی چون تعداد لایه‌های تستا و نوع اپیدرم و فرابر میوه، موقعیت دانه در روی گیاه، اندازه و وزن بذر، سن گیاه و طول روز، زمان برداشت تغییر می‌كند. خواب بذر در گیاهان زیادی از جمله یولاف، سلمه تره، ترشك و علف هفت بند ایرانی نیز دیده می‌شود. كشت و استقرار گیاهان مرتعی و كنترل علفهای هرز به علت خواب بذور در آنها، مشكل عمده‌ای محسوب می‌شود و درصد قابل ملاحظه‌ای از بذرهای ارقام وحشی در زمان برداشت در حال خواب اولیه بسر می‌برند. عدم جوانه‌زنی همزمان بذرها علفهای هرز به علت خواب در مزارع نیز مشكل عمده‌ای در كنترل آنها ایجاد می‌كند (هادی و كریمی، 1374).
در برنامه‌های مدیریت تلفیقی علف هرز توجه به خواب بذر و آگاهی از مكانیزم خواب و نحوه بیدار شدن بذور اهمیت ویژه‌ای دارد (كارسون و میلبرگ، 2007).
بنابراین اهمیت موضوع سبب شد كه تحقیقی با هدف مطالعه تاثیر تیمارهای مختلفی شیمیایی بر رفع خواب بذر در علفهای هرز انجام گیرد. به طوری که در این تحقیق دو گیاه بارهنگ و یولاف وحشی تحت تاثیر تیمار با غلظت های متفاوتی از اسید جیبرلیك و نیترات پتاسیم جهت یافتن تیمارهایی مناسب به منظور برطرف كردن خواب بذر بررسی گردیدند.
تعداد صفحه : 87
قیمت :14700 تومان
