پایان نامه بررسی و نقد آیات ولایت در تفسیر الدرالمنثور سیوطی و تفسیرجلالین

موسسه آموزش عالی امیر المومنین (ع)

پایان‌نامه کارشناسی ارشد

گروه: حکمت و کلام اسلامی

عنوان

بررسی و نقد آیات ولایت در تفسیر الدرالمنثور سیوطی و تفسیرجلالین

استاد راهنما

دکتر علی مطوری

استاد مشاور

دکتر رئوف سبهانی

28/05/1393

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

چکیده پایان‌نامه:

مسأله بسیار مهمی که فِرَق مختلف اسلامی (شیعه و سنی) بر سر آن اختلاف دارند. مسأله امامت است. شیعیان معتقدند که پیامبر اکرمk جانشین بلافصل خود را که از جانب خداوند تعیین شده بود، در جای جای تاریخ رسالت چه در مکه و چه در مدینه معرفی نموده است و در وقایع مختلف بدون هیچ شک و شبهه ای امام علیj را وصی، خلیفه و جانشین بعد از خود معرفی کرده است. اما اهل سنت به چند دسته تقسیم می‌شوند: دسته نخست کسانی هستند که احادیث مربوط به امام علیj را مانند: (حدیث یوم الدار، حدیث غدیر و…) را قبول دارند ولی مفاهیم را به نفع مذهب خود تأویل می‌نمایند. دسته ای دیگر در تمام احادیث تشکیک می‌کنند، و دسته ی آخر هم کلاً به نفع مذهب و گروه خود قضاوت می‌کنند. (فَتَقَطَّعُوا أَمرَهُم بَینَهُم زُبُراً کُلُّ حِزبِ بِمالَدَیهِم فَرِحُون) (مؤمنون / 53). لذا عَلَم دشمنی با اهل بیتb را برافراشته و منکر فضائل آنان می شوند. ما در این تحقیق در پی جستجوی آرای نزدیک فریقین هستیم تا بواسطه این مهم برای پویندگان حقیقت تحقیقی فارغ از هرگونه تعصب؛ فرا روی آنان قرار دهیم. از میان تفاسیر فراوان تفسیر معروف الدر المنثور و جلالین؛ از آنِ جلال الدین سیوطی که صاحب نزدیک به 600 تألیف بوده و مورد اعتماد اهل سنت است، انتخاب کرده و در موضوع آیات ولایت به تبیین و نقد آن پرداختیم. البته کتاب الدر المنثور سیوطی تنها به نقل  روایات تفسیری از پیامبر اعظمk پرداخته و در این راه از طبقات مختلف نقل روایت کرده است و به صحت و سقم روایات توجه نداشته و حتی روایاتی را نقل کرده که از نظر دلالت مدلل نیست و اصلاً قابل اعتماد نیستند. و همچنین در تفسیر جلالین که بصورت موجز و مختصر است فقط به شرح تحت الفظی آیات پرداخته و از بیان مطول تفسیری آیات اجتناب کرده است. که ان شاءالله به این مهم در این تحقیق بصورت مفصل خواهیم پرداخت.

واژگان کلیدی: سیوطی، شیعه، سنی، تفسیر، ولایت، فریقین، اجتهاد، اهل البیتb، اولی الامر

فهرست

پیشگفتار   4

فصل اول: کلیات.. 11

1-1. تعریف مسأله. 12

2-1. سؤال‌های اصلی. 12

3-1. اهمیت و جایگاه موضوع تحقیق. 13

4-1. اهداف تحقیق. 13

5-1. فرضیات تحقیق. 13

6-1. روش تحقیق. 14

7-1. نمونه و روش نمونه گیری. 14

فصل دوم: زندگانی سیوطی. 16

1-2. زندگانی.    17

2-2. تحصیلات سیوطی. 18

3-2. شاگردان سیوطی. 19

4-2. سیوطی و اجتهاد 21

5-2. اجتهاد سیوطی در تفسیر و علوم قرآنی. 21

6-2. جایگاه علمی سیوطی. 21

7-2. تألیفات.. 22

1-7-2. آثار او در تفسیر قرآن کریم. 22

2-7-2. آثار او در تفسیر آیات معین. 22

3-7-2. آثار وی در انواع علوم قرآنی. 23

8-2. معرفی کتاب تفسیر الدر المنثور بالمأثور. 24

9-2. معرفی اجمالی تفسیر جلالین. 25

فصل سوم: بررسی تفسیری آیه‌ی اطاعت.. 27

1-3. بررسی، تحلیل و تفسیر آیه اطاعت.. 28

2-3. نقد سیوطی. 34

3-3. بررسی دیدگاه شیعه. 35

4-3. پاسخ به اشکالات.. 39

1-4-3. اشکالات اهل سنت به تفسیر شیعه. 39

2-4-3. اشکالات شیعه به تفسیر اهل سنت 40

5-3. اعتراف به جایگاه حضرت علی(ع)  41

6-3. اعتراف به فضیلت  43

7-3. اعتراف به دیانت 44

8-3. اعتراف به اعلمیت 45

9-3. اعتراف به محبوبیت حضرت علی(ع) نزد خداوند و پیامبر(ص) 46

10-3. اعتراف به وصایت حضرت علی(ع) 48

11-3. دشمنی وهابیت با حضرت علی(ع) 53

12-3. نتیجه. 57

فصل چهارم: بررسی تفسیری آیه‌ی ولایت.. 60

1-4. بررسی روایی، محتوایی و شأن نزولی آیه ولایت(55 سوره مائده) 61

2-4. بررسی شأن نزول آیه ولایت.. 66

3-4. شبهه ابن تیمیه در مورد آیه 55 سوره ی مائده 70

4-4. پاسخ به شبهه ابن تیمیه. 72

5-4. بررسی کلمات آیه به صورت مجزا  77

-15-4. إنما  77

2-5-4. ولی  77

3-5-4. زکات  78

4-5-4. رکوع  78

6-4. مفهوم امامت.. 78

7-4. واژه «امام» در لغت و قرآن. 80

8-4. تاریخ شروع بحث امامت.. 81

9-4. عظمت مقام امامت در قرآن مجید. 83

 نتیجه  89

فصل پنجم: تفسیر آیه‌ی 33 سوره احزاب در تفسیر سیوطی. 90

1-5. تفسیر آیه‌ی 33 سوره احزاب در تفسیر سیوطی. 91

2-5. تفسیر جلالین در خصوص آیه(33سوره احزاب) 98

3-5. بررسی مهم‌ترین لغات آیه تطهیر. 99

4-5. اراده خداوند. 101

5-5. سبب نزول آیه‌ی تطهیر در منابع معتبر اهل سنت.. 103

6-5. نقد و بررسی. 109

7-5. سخن بزرگان تفسیر. 122

8-5. احتجاج کنندگان به آیه‌ی تطهیر درباره‌ی فضیلت اهل بیتb. 124

9-5. منابع پیروان مذهب اهل بیتb. 124

10-5. بررسی و جمع بندی دیدگاه ها 125

11-5. پاسخ به شبهات و سؤالات.. 126

12-5. خرده گیرى‌ها بر مسأله عصمت.. 130

نتیجه گیری. 133

فهرست منابع و مأخذ. 140

چکیده انگلیسی .  145

پیشگفتار

یکی از منابع تفسیر قرآن روایات تفسیری است؛ این در حالی است که مفسران مسلمان به روایات تفسیری به یک اندازه توجه نکرده اند. برخی فقط روایات را معتبر می دانند؛ اما گروهی دیگر از منابع علوم ادبی، عقلی و قرآنی بهره برده اند. بعد از رحلت پیامبر در تفسیر قرآن، دوگرایش به وجود آمد. یک گروه در تفسیر قرآن اعلمیت اهل‌بیت (ع) را قبول داشتند و استناد آنان در این باره به سفارش‌های پیامبر می باشد که از جمله ی آنان می توان به احادیث ذیل اشاره کرد: «انی تارک فیکم الثقلین کتاب الله و عترتی و انهما لم یتفرقا حتی یردا علی الحوض».[1] یا «علی مع القرآن و القرآن مع علی لن یتفرقا حتی یردا علی الحوض»[2]. این احادیث نه تنها مورد استناد پیروان مذهب تشیع بلکه  نزد علمای اهل سنت نیز از اعتبار زیادی برخوردار است چنانچه یکی از محققان اهل سنت گفته است: «بر اساس این حدیث علی اعلم مردم به تفسیر قرآن است».[3] گروهی دیگر، با تبعیت از منع کتابت حدیث تا پایان نیمه اول قرن دوم از کتابت حدیث خوداری کردند.

اقسام روایات تفسیری

با مطالعه بررسی های صورت گرفته توسط علمای برجسته اسلام می توان روایات تفسیری را از حیث محتوی به چند دسته تقسیم نمود که مهم‌ترین آن‌ها عبارت اند از: ((روایات توضیحی، روایات شأن نزول، روایات تنزیل و تأویل، روایات جری و تطبیق))

1) روایات توضیحی:  روایاتی که در آن‌ها به شرح واژه یا جمله و مضمون آیه پرداخته می‌شود؛ مثل شرح «رفث»، «فسوق» و «جدال» به جماع، دروغ و سوگند لا و الله و بلی و الله.[4] این نوع از روایات به فهم مراد الهی کمک بزرگی کرده اند، چون توضیح واژه‌ها تنها به لغت و عرف متکی نیست، گاهی به روایات تفسیری تکیه دارد. و گاه واژه‌هایی در لغت و عرف، چند معنا دارند و فقط روایات می‌تواند معنای آن‌ها را مشخص کند؛ برای مثال واژه «رفث» در کلام عرب به معنای بدگویی و ناسزاگویی است و مجازاً در معنای همبستری و جماع به کار رفته است.[5]

          2) روایات شأن نزول: روایاتی که رخداد، عمل و یا سؤالی را بیان می‌کنند که به دنبال آن آیه یا آیاتی نازل شده است؛ برای نمونه آیه «إِنَّما وَلِیکمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا الَّذینَ یقیمُونَ الصَّلاةَ وَ یؤْتُونَ الزَّکاةَ وَ هُمْ راکعُونَ» (المائدة، 55) را قریب به اتفاق مفسران، در شأن خاتم بخشی حضرت علی در حال رکوع دانسته‌اند.[6]

‌          3) روایات بطن قرآن: در بعضی روایات مصادیقی برای آیات قرآن ذکر شده است که از لحاظ ظاهر لغت و عرف سازگاری با آیات ندارد. از این روایات به «روایات بطن» تعبیر می‌شود. برای مثال تطبیق «شجره ملعونه» بر بنی مروان و بنی‌امیه که آن را بسیاری از اهل سنت برنتافته‌اند، می‌تواند ناشی از همین امر باشد که ظاهر لغت و عرف مساعد با آن نیست. چنانچه آلوسی می گوید: «لعن بنی‌امیه در قرآن آمده است؛ حال یا به طور خاص، آن‌گونه که شیعه اعتقاد دارد یا به طور عام، آن گونه که ما می‌گوییم. آنجا که آمده است: «إِنَّ الَّذینَ یؤْذُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِـى‌الدُّنْیا وَ الْآخِرَةِ وَ أَعَدَّ لَهُمْ عَذاباً مُهیناً».[7] بنی امیه مصداق این آیه‌اند، اگر نگوییم که این آیه خاص بنی‌امیه است.[8]

4) روایات فقهی: برخی از روایات تفسیری در تفسیر آیات احکام است. تألیفات تفسیری شیعه و سنی تحت عنوان «آیات الاحکام» نشان از نیاز به این روایات است.

5) روایات جری و تطبیق: روایاتی که مضمون کلی آیات را بر مصادیق تطبیق می‌کند و نهایتا همه مصادیق را بیان نمی‌کند؛ بلکه به بیان کامل مصادیق می‌پردازد.[9] مثل روایتی که از ابن عباس نقل شده است: «ما انزل الله آیة فـى القرآن یقول فیها یا ایها الذین آمنوا الّا کان علی شریفها و امیرها و لقد عاتب الله اصحاب محمدk فی غیر آیة من القرآن و ما ذکر علیاً الّا بخیر»^[10] و مثل آیه «إِنَّ اْلأَبْرارَ لَفی نَعیمٍ وَ إِنَّ الْفُجَّارَ لَفی جَحیمٍ»[11] که در آن ابرار بر ائمه اهل بیت و فجار بر دشمنانشان تطبیق شده است.[12]

تعداد صفحه : 155

قیمت :14700 تومان

بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد

و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.

پشتیبانی سایت :        *       [email protected]

در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.