دانشگاه آزاد اسلامی
واحد ارسنجان
دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.Sc)
گرایش: زراعت
عنوان:
بررسی تأثیر چندین نوع پیش‌تیمار سازی بر روی بذور گیاه ماریتیغال (Silybum marianum) تحت چندین سطح تنش شوری
استاد راهنما:
مهندس منوچهر خردنام
استاد مشاور:
دکتر علیرضا باقری
تابستان 1392
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………1
فصل اول: مقدمه و هدف
1-1مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..4
1-2 گیاه شناسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….5
1-3 پراکندگی جغرافیایی و منشأ……………………………………………………………………………………………………………………..6
1-4 شوری خاک…………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7
1-5 تأثیر شوری بر جوانه زنی…………………………………………………………………………………………………………………………10
1-6 پرایمینگ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….12
1-7 ترکیبات شیمیایی ماریتیغال…………………………………………………………………………………………………………………..14
1-8 خواص فیزیکی و شیمایی روغن دانه ماریتیغال………………………………………………………………………………………15
1-9 اثرات درمانی سیلی‌مارین………………………………………………………………………………………………………………………..16
1-10 هدف از آزمایش…………………………………………………………………………………………………………………………………….18
فصل دوم: مروری بر تحقیقات دیگران
2-1 سالیسیلیک اسید پرایمینگ……………………………………………………………………………………………………………………20
2-2 آب پیش تیمار سازی (هیدروپرایمینگ)………………………………………………………………………………………………..24
2-3 پیش تیمار سازی با نمک(هالو پرایمینگ)………………………………………………………………………………………………27
2-4 پیش تیمار سازی با جیبریلیک اسید………………………………………………………………………………………………………31
2-5 تأثیر شوری بر روی قند کل در بذر…………………………………………………………………………………………………………33
2-6 تأثیر شوری بر روی قندهای غیر احیایی……………………………………………………………………………………………….36
2-7 تـأثیر شوری بر روی قندهای احیایی…………………………………………………………………………………………………….37
2-8 تأثیر پرایمینگ جیبرلیک اسید بر میزان قند………………………………………………………………………………………39
2-9 تأثیر پرایمینگ سالیسیلیک اسید بر میزان قند…………………………………………………………………………………….39
2-10 تأثیرهیدروپرایمینگ ( آب پیش تیمار سازی ) بر میزان قند……………………………………………………………41
2-11 تأثیر هالوپرایمینگ ( پیش تیمار سازی با نمک ) بر میزان قند……………………………………………………….42
فصل سوم: مواد و روشها
3-1 منظور از آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………………………44
3-2 محل اجرای آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………………..44
3-3 طرح آزمایش…………………………………………………………………………………………………………………………………………44
3-4 طرز اجرای آزمایش……………………………………………………………………………………………………………………………….45
فصل چهارم: نتایج و بحث
نتایج و بحث…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..54
4-1 متوسط سرعت جوانه‌زنی……………………………………………………………………………………………………………………….54
4-2: متوسط جوانه‌زنی در روز………………………………………………………………………………………………………………………59
4-3: سرعت جوانه‌زنی……………………………………………………………………………………………………………………………………62
4-4: درصد جوانه‌زنی……………………………………………………………………………………………………………………………………..66
4-5 قند کل……………………………………………………………………………………………………………………………………………………73
4-6 قند احیایی………………………………………………………………………………………………………………………………………………82
4-7 قند غیر احیایی……………………………………………………………………………………………………………………………………….91
4-8 نتایج کلی و بحث……………………………………………………………………………………………………………………………………99
منابع
منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………101
منابع انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….104
چکیده انگلیسی………………………………………………………………………………………………………………………………………………128
فهرست جدول ها
جدول 4-1: جدول تجزیه واریانس تأثیر پرایمینگ‌های مختلف تحت تنش‌های شوری بر روی شاخص‌های جوانه‌زنی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………55
جدول 4-2 اثر متقابل سطوح مختلف شوری و پرایمینگ بر روی متوسط سرعت جوانه‌زنی………………………..58
جدول 4-3 اثر متقابل شوری و پرایمینگ بر متوسط جوانه‌زنی در روز………………………………………………………….61
جدول 4-4 اثر متقابل شوری و پرایمینگ بر سرعت جوانه‌زنی………………………………………………………………………65
جدول 4-5 اثر متقابل شوری و پرایمینگ بر درصد جوانه‌زنی………………………………………………………………………..69
جدول4-6: مقایسه میانگین تأثیر سطوح مختلف شوری………………………………………………………………………………..71
جدول4-7: مقایسه میانگینهای تأثیر پرایمینگ‌های مختلف……………………………………………………………………….72
جدول4-8: مقایسه میانگینهای تأثیر زمان…………………………………………………………………………………………………….72
جدول 4-9: جدول تجزیه واریانس تأثیر پرایمینگ‌های مختلف تحت تنش‌های شوری بر روی قند بذر……..73
جدول4-10 اثر متقابل شوری و پرایمینگ بر قند کل……………………………………………………………………………………77
جدول4-11 اثر متقابل پرایمینگ و زمان بر قند کل………………………………………………………………………………………78
جدول4-12 اثر متقابل شوری و زمان بر قند کل……………………………………………………………………………………………79
جدول 4-13 اثر متقابل پرایمینگ، شوری و زمان بر روی قند کل………………………………………………………………..80
جدول 4-14 اثر متقابل شوری و پرایمینگ بر قند احیایی…………………………………………………………………………….86
جدول 4-15 اثر متقابل پرایمینگ و زمان بر قند احیایی……………………………………………………………………………….87
جدول 4-16 اثر متقابل شوری و زمان بر قند احیایی…………………………………………………………………………………….88
جدول 4-17 اثر متقابل پرایمینگ، شوری و زمان بر روی قند احیایی………………………………………………………….89
جدول 4-18اثر متقابل شوری و پرایمینگ بر قند غیراحیایی………………………………………………………………………..94
جدول 4-19 اثر متقابل شوری و زمان بر قند غیر احیایی……………………………………………………………………………..95
جدول 4-20 اثر متقابل پرایمینگ و زمان بر قند غیر احیایی………………………………………………………………………..96
جدول 4-21 اثر متقابل پرایمینگ، شوری و زمان بر روی قند غیراحیایی…………………………………………………….97
فهرست نمودارها
نمودار 4-1: اثر سطوح مختلف شوری بر روی متوسط سرعت جوانه‌زنی……………………………………………………….56
نمودار 4-2: تأًثیر پرایمینگ‌های مختلف بر روی متوسط سرعت جوانه‌زنی…………………………………………………..57
نمودار 4-3: اثر سطوح مختلف شوری بر روی متوسط جوانه‌زنی در روز ………………………………………………………59
نمودار 4-4: تأثیر پرایمینگ های مختلف بر روی متوسط جوانه‌زنی در روز …………………………………………………60
نمودار 4-5 اثر سطوح مختلف شوری بر روی سرعت جوانه‌زنی……………………………………………………………………..63
نمودار 4-6: اثر پرایمینگ های مختلف بر سرعت جوانه زنی………………………………………………………………………….64
نمودار 4-7 :اثر شوری بر روی درصد جوانه‌زنی……………………………………………………………………………………………….67
نمودار 4-8: اثر پرایمینگ‌های مختلف بر روی درصد جوانه‌زنی……………………………………………………………………..68
نمودار 4-9: اثر شوری بر روی میزان قند کل………………………………………………………………………………………………….74
نمودار 4-10: اثر پرایمینگ های مختلف بر روی میزان قند کل……………………………………………………………………75
نمودار 4-11: اثر زمان بر روی میزان قند کل…………………………………………………………………………………………………76
نمودار 4-12 اثر شوری بر روی میزان قند احیایی………………………………………………………………………………………….83
نمودار 4-13 : اثر ماده شمیایی بر روی میزان قنداحیایی…………………………………………………………………………….84
نمودار 4-14: اثر زمان بر میزان قندهای احیایی……………………………………………………………………………………………85
نمودار 4-15: اثر شوری بر روی میزان قند غیر احیایی…………………………………………………………………………………91
نمودار 4-16 اثر پرایمینگ‌های مختلف بر روی قندهای غیر احیایی…………………………………………………………..92
نمودار 4-17: اثر زمان بر روی قندهای غیر احیایی……………………………………………………………………………………..93
چکیده:
بر اساس آمار موجود در سطح جهانی ایران پس از چین، هند و پاکستان بیشترین درصد اراضی شور را به خود اختصاص داده است از این رو لازم است که جهت ایجاد یک کشاورزی پایدار استفاده از گیاهان جدید و روش های جدید در کشاورزی را مد نظر قرار دهیم. با توجه به آن که گیاه دارویی ماریتیغال دارای توانایی نسبتاً خوبی در برابر تنش شوری می‌باشد می‌تواند به عنوان یک گزینه خوب جهت کشت در مناطق شور مد نظر قرار گیرد. از آنجایی که عمل پرایمینگ می‌تواند نقش موثری در ایجاد مقاومت به تنش شوری در بذور گیاه بازی کند می‌توان آن را به عنوان یک روش کم هزینه جهت کشاورزی در مناطق شور قلمداد کرد. هدف از اجرای این آزمایش یافتن بهترین تیمار پرایمینگ جهت ایجاد مقاومت به شوری در بذور گیاه ماریتیغال از بین چند نوع از پرایمینگ‌هایی است که تا به حال بر روی بسیاری از گیاهان دیگر انجام شده و نتایج خوبی را در بر داشته‌اند. این آزمایش در دو بخش انجام شده است در بخش اول که به جوانه‌زنی بذور در پتری‌دیش پرداخته شده است در این بخش طرح آزمایشی مورد استفاده فاکتوریل در غالب طرح کاملاً تصادفی بود که از جیبرلیک اسید، سالیسیلیک اسید، آب و نمک طعام جهت پرایمینگ بذور استفاده شد. سطوح شوری مورد استفاده صفر، 50، 100، 150، 200 و 250 میلی‌مول نمک طعام در لیتر بود. در بخش دوم آزمایش اثرات تنش شوری بر روی قند بذور در اوایل دوره جوانه‌زنی مورد مطالعه قرار گرفت پرایمینگ‌ها و سطوح شوری همانند آزمایش اول بود اما در این آزمایش مقدار قندها در زمان‌های 12، 24 و 36 ساعت پس از خیس شدن بذور ماریتیغال مورد مطالعه قرار گرفت. طرح آزمایشی مورد استفاده در آزمایش دوم نیز فاکتوریل در غالب کاملاً تصادفی بود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می‌دهد که پرایمینگ بذرو در شرایط تنش شوری دارای اثرات مثبتی در ایجاد مقاومت به شوری در بذور گیاه ماریتیغال می‌باشد و بر روی شاخص‌های جوانه‌زنی در گیاه دارای تأثیر مثبت می‌باشد همچنین بر روی مقدار قند بذور نیز تأثیر گذار بوده و در آن تغییر ایجاد می‌کند. مشاهده گردید که در سطوح مختلف شوری بذور به تیمارها پاسخ‌های مختلفی را نشان دادند و بهترین نتیجه در مورد شاخص‌های جوانه‌زنی زمانی حاصل شد که بذور در شوری 50 میلی‌مول در لیتر نمک طعام قرار داشتند و تیمار هیدروپرایمنگ بر روی آنها انجام شده بود. بیشترین میزان قندکل و غیر احیایی زمانی حاصل گردید که بذور تحت تنش شوری 250 میلی‌مول بر لیتر نمک طعام بودند و تیمار سالسیلیک اسید پرایمینگ بر روی آنها انجام شده بود همچنین 36 ساعت از زمان خیس شدن بذور می‌گذشت. بالاترین مقدار قند احیایی در حالتی مشاهده شد که بذور تحت تنش شوری 50 میلی‌مول نمک طعام در لیتر قرار داشته و هیچ گونه پرایمی بر روی آنها صورت نگرفته بود و تنها 12 ساعت از خیس شدن بذور گذشته باشد. با توجه به این که غلظت ماده پرایمینگ و طول دوره پرایمینگ بر روی نتایج حاصله موثر است پیشنهاد می‌شود که با استفاده از مواد مورد استفاده در این آزمایش در غلظت‌ها و زمان‌های پرایمینگ دیگر این آزمایش‌ها تکرار شوند.
کلمات کلیدی: قندکل، قند احیایی، قند غیراحیایی. پرایمینگ، جوانه‌زنی و شوری
فصل اول
مقدمه و هدف
1-1مقدمه :
گیاهان دارویی مخازن غنی از مواد موثره اساسی بسیاری از داروها می‌باشند. مواد موثره اگرچه اساساً با هدایت فرایندهای ژنتیکی ساخته می‌شوند ولی ساخت آنها بطور بارزی تحت تأثیر عوامل محیطی قرار می‌گیرد، بطوری که عوامل محیطی سبب تغییرات در رشد گیاهان دارویی، همچنین در مقدار و کیفیت مواد موثره آنها می‌گردد. آبی که برای آبیاری زمین‌های کشاورزی استفاده می‌شود دارای نمک‌های محلول است که پس از تبخیر آب در خاک باقی مانده و به تدریج باعث افزایش شوری خاک‌های زراعی می‌گردد ( برکلی، 1986). حدود 7 درصد اراضی دنیا ( مونس، 2002 ) و 15 درصد از سطح کشور ایران تحت تاثیر شوری می‌باشند. از این‌رو شناسایی و بررسی سازگاری گیاهانی که توان رشد در مناطق شور را داشته باشند می‌تواند در ایجاد تعادل اکولوژیک مهم باشد ( هادی و همکاران، 1386). از نظر مراحل استقرار گیاه اولین مسئله تندش دانه است. در خاک‌های شور بذر از نظر جذب آب و اثرات سمی غلظت بالای نمک‌ها با استرس روبرو می‌گردد ( هایدر و همکاران، 1972). تنش شوری عموماً باعث تأخیر در جوانه زنی، کاهش سرعت و درصد جوانه زنی و کاهش رشد دانه رست می‌گردد. به علاوه شوری سبب تأخیر در ظهور ریشه‌چه و ساقه‌چه در بذرهای در حال جوانه زدن در محیط شور می‌شود. شوری کلرید سدیم نسبت به شوری‌های دیگر با شدت بیشتری بر روی رویش بافت‌های جوان تأثیر می‌گذارد ( وحید و همکاران، 1999 ). پرایمینگ یکی از روش های بهبود کارکرد بذر می‌باشد. در پرایمینگ اجازه داده می‌شود که بذرها مقداری آب جذب کنند طوری که مراحل اولیه جوانه زنی انجام شود اما ریشه‌چه خارج نشود. به عبارت دیگر، بذرها تا مرحله دوم آبنوشی پیش می‌روند اما وارد مرحله سوم نمی‌شوند. بعد از تیمار پرایمینگ، بذرها خشک و همانند بذرهای تیمار نشده ( شاهد ) ذخیره و کشت می‌شوند (مک‌دونالد، 1999). گزارش‌های مختلف حاکی از آن است که پرایمینگ باعث افزایش درصد، سرعت و یکنواختی جوانه‌زنی و سبز شدن بذر می‌گردد (دمیرکایا و همکاران، 2006) ( اشرف و رئوف، 2001). همچنین گزارش شده است که این تکنیک باعث افزایش دامنه جوانه‌زنی بذرها در شرایط محیطی تنش‌زا از قبیل تنش شوری، خشکی و دما می‌شود (فوجی‌کارا و همکاران، 1993) ( دمیرکایا و همکاران، 2006) (اشرف و فولاد، 2005).
تعداد صفحه : 148
قیمت : 14700تومان
