(واحد آزادشهر)
پایان نامه کارشناسی ارشد (MA)
رشته: مطالعات منطقه ای
گرایش: خاورمیانه و شمال آفریقا
عنوان:
بررسی تأثیرات متقابل انقلاب اسلامی ایران و ژئوپلیتیک شیعه در خاورمیانه
استاد راهنما:
دکتر مریم غراوی
استاد مشاور:
دکتر علیرضا اسماعیلی
شهریور 1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ……..1
ژئوپلیتیک فرهنگی یا ژئوکالچر. 15
10- پیشینه تحقیق. 19
1-ژئوپلیتیک شیعه / فرانسوا توال. 19
برآورد نهایی توال از وضعیت ژئوپلیتیک شیعه 21
2-ژئوپلیتیک شیعه و ارتقای جایگاه … / احمدی 25
3-بازتاب انقلاب اسلامی ایران بر …/ کریمی و حمیدی 26
4-الگوی مفهومی ژئوپولیتیك شیعه … / کلاه مال همدانی 27
5-نقش فرهنگ سیاسی شیعه در انقلاب … / حسنی 28
هویت تشیع وبسترهای تاریخی آن. 37
دوره پیش مدرن وویژگی های آن. 37
دوره پست مدرن وویژگی های آن. 38
جدول1- روند تحولات هویت شیعه. 39
تحلیل فرصتها وتهدید های تشیع درژئوپلیتیک پست مدرن 39
نقش مذهب در مباحث ژئوپلیتیکی.. 48
فصل سوم؛ ژئوپلیتیک شیعه و انقلاب اسلامی ایران
بخش اول: بحث و بررسی اصول و مبانی.. 53
گستره جغرافیایی – ژئوپلیتیکی شیعیان در جهان 53
جغرافیای سیاسی شیعیان در خاورمیانه. 54
مولفه هاو ظرفیت های ژئوپلیتیکی شیعه. 56
ظرفیت های معنوی – سیاسی شیعه. 57
جمعیت و پراکندگی شیعان جهان. 61
رویكرد تعاملی وتقابلی جنبش های شیعی خاورمیانه 61
بخش دوم؛ تأثیر فرهنگ سیاسی شیعه بر پیروزی انقلاب اسلامی 80
تبیین مفهوم فرهنگ سیاسی شیعه. 82
انقلاب اسلامی و نقش فرهنگ سیاسی شیعه در تحقق آن 89
گسترش و پذیرش اندیشه‌ها و ایدئولوژی‌های جایگزین 100
بخش سوم؛ تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر تشیع 107
تاثیر جهانی انقلاب اسلامی ایران. 107
تاثیرات منطقه ای انقلاب اسلامی ایران. 108
تاثیر انقلاب اسلامی بر مشارکت سیاسی شیعیان 109
مشارکت سیاسی شیعیان در عراق. 110
مشارکت سیاسی شیعیان در بحرین.. 112
مشارکت سیاسی شیعیان در عربستان. 115
مشارکت سیاسی شیعیان در کویت.. 118
مشارکت سیاسی شیعیان در لبنان. 118
اهمیت و اولویت یافتن تشیع. 121
احیای هویت شیعی و بیداری شیعیان. 122
قدرت یابی شیعیان در سطح ملی و بین المللی.. 122
اختلافات میان شیعه و سنی در خاورمیانه. 123
فصل چهارم؛ خلاصه،جمع بندی ونتیجه گیری
چکیده انگلیسی……144
چکیده:
تشیع از قرن شانزدهم میلادی مذهب رسمی ایران بوده است. معتقدات، رهبری و نهاد های شیعه، نقش مهمی در سیاست خارجی ایران داشته و اسلام شیعی از آغاز با سیاست آمیخته بوده؛ چنانکه می توان گفت تاریخ و معتقدات شیعه زیربنای ایدئولوژی انقلاب اسلامی و یکی از مهمترین ریشه های آن بوده است. از طرف دیگر پس از پیروزی انقلاب اسلامی بحث صدور انقلاب و تأثیرگذاری انقلاب اسلامی ایران بر جوامع شیعی پررنگ شد. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این سوال است که اولا انقلاب اسلامی ایران چه تأثیری بر ژئوپلیتیک تشیع داشته است و ثانیا مذهب تشیع چه تأثیری بر انقلاب اسلامی ایران داشته است. فرضیه پژوهش این است که یک رابطه دو سویه میان انقلاب اسلامی ایران و مذهب تشیع وجود دارد که هر کدام در جهت تقویت دیگری عمل می کنند. این پایان نامه قصد دارد تا با روش توصیفی تحلیلی تأثیرات متقابل انقلاب اسلامی ایران و ژئوپلیتیک شیعه در خاورمیانه و شمال آفریقا را بر روی یکدیگر بررسی نماید. در پایان اینگونه نتیجه گرفته می شود که ارزش ها و اصول مکتبی فقه تشیع باعث شده تا مردم شیعه ایران به کمک رهبری قدرتمند شیعه نسبت به وضع موجود واکنش نشان داده و انقلاب اسلامی ایران را پدید آورند. از سویی دیگر انقلاب اسلامی ایران نیز با اهمیت و اولویت بخشیدن به تشیع، احیای هویت شیعی و بیداری شیعیان و همچنین قدرتمند کردن شیعیان در سطح ملی و بین المللی موجب گسترش حوزه نفوذ تشیع در منطقه خاورمیانه شده است.
کلید واژه ها: انقلاب اسلامی، ایران، تشیع، مذهب، ایدئولوژی
مقدمه
انقلاب اسلامی ایران مهمترین جنبش اسلامی معاصر است که نماد و مظهر اسلام‌گرایی در عصر حاضر به شمار می‌آید؛ این انقلاب حرکتی بود که به جهت ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد خود، تعجب و شگفتی تمام اندیشمندان غربی و شرقی را برانگیخت و به تعبیری وجدانهای غربی را در دو بعد (دولتی و مردمی) تکان داد و به صورت معمایی برای تحلیلگران سیاسی و اجتماعی جلوه‌گر شد. ویژگی‌های خاص انقلاب اسلامی باعث شد که این حرکت مورد توجه فراوان اندیشمندان غرب و شرق قرار گیرد و همه سعی در تبیین و تحلیل آن داشته باشند. لذا هر کدام به نوعی این حرکت را تحلیل کردند. اما این تحلیل‌ها بسیار مختلف و متنوع و گاه متناقض می کند. آن‌چه این نظریه‌پردازان را دچار مشکل کرده و موجبات تناقض را در این نظریه‌ها فراهم آورده این است که بر اساس تعاریف و کلیشه‌‌های موجود غربی، امام خمینی (ره) در عین این‌که یک عالم کاملاً سنتی بود، در اوج دوران مدرن و حاکمیت مدرنیته، انقلابی به راه می‌اندازد که در عمل حرکتی فرا مدرن است.
اندیشمندان غربی با حرکتی روبرو هستند که از طرفی نام آن را جز انقلاب نمی‌توان گذاشت، و نام انقلاب هم همواره تداعی‌گر نوعی پیشرفت و ترقی است ـ انقلاب در ادبیات غرب یعنی دگرگونی در راستای پیشرفت و ترقی ـ از طرف دیگر در متن این حرکت با پدیدهای به نام مذهب روبرو می‌شوند که نماد جمود و تحجّر و عقب‌ماندگی و مانع ترقی و پیشرفت است. به عبارت دیگر موج اعتراض‌های مذهبی برای مبارزه و مخالفت با شاه به انگارههایی استناد میکند که به سیزده سده پیش باز میگردند و در عین حال خواستههایی در زمینه عدالت اجتماعی و غیره را مطرح میکند که به نظر میرسد در راستای اندیشه یا کنش ترقیخواهانه حرکت میکنند. امام خمینی (ره) در اوج ناباوری تحلیلگران بین‌المللی با عقاید مذهبی که غرب آنها را کهنه و قرون وسطایی میدانست جهان را تکان داد.
از طرف دیگر هنگامی که این انقلاب برخاسته از دل مذهب تشیع به پیروزی رسید، پتانسیل انقلابی اش فروکش نکرد و به جهت‌دهی جنبش های شیعی پرداخت. در این پایان نامه سعی می شود تا تأثیر فرهنگ سیاسی شیعه بر پیروزی انقلاب اسلامی و از طرف دیگر تأثیرات جهانی انقلاب اسلامی بر روی جوامع شیعه مورد بررسی و تحقیق قرار گیرد.
فصل اول
بیان مسأله
انقلاب اسلامی در مقایسه با سایر ایدئولوژی های انقلابی در غرب که در قرن بیستم ظهور کردند، یک ویژگی و تفاوت عمده داشت و آن این که برخلاف ایدئولوژی هایی نظیر نازیسم و کمونیسم نه تنها بخش عظیمی از انرژی و پتانسیل خود را صرف مبارزه با پدیده مذهب نکرد بلکه از تمامی پتانسیل های مذهب به عنوان پدیده ای که منشا آن در اعتقادات و باور توده هاست برای خدمت به انقلاب و ایدئولوژی انقلابی بهره گرفت. (درخشه، 1387: 356). امام خمینی (ره) نیز دلیل تمایز انقلاب ایران را برخورداری از هویت مستقل اسلامی و شیعی می دانند که جز به خدای متعال هیچ اتکا و وابستگی ندارد. اسلام شیعه هم از نقطه نظر سازمانی و هم از لحاظ فرهنگی، برای ایجاد انقلاب ایران علیه شاه، نقش حیاتی را به عهده داشت (باباپور، 1382: 75). تشیع به منزله ساختاری نمادین که برای مردم معنی ایجاد می کرد، زبانی با گویش های مختلف و آیینی بود که رفتار و جهان بینی آنان را تعیین می کرد و برای تمام مشکلات اساسی شان پاسخ مناسبی داشت، در روند بسیج سلطه ایدئولوژیک یافت و مهر خود را بر پیشانی انقلاب حک کرد. (اخوان مفرد، 1381: 225 – 224). در واقع فضای کلی موجود در اندیشه های انقلاب اسلامی، عقاید و آرمان های شیعی بوده و به طور طبیعی، گسترش این اندیشه ها همراه با بستر اصلی آن، یعنی تشیع قابل تحقق بوده است. (طاهری، 1388: 195 – 194).
در خصوص انقلاب اسلامی، اندیشمندان غربی با حركتی روبه رو هستند كه از یك سو، نمی توان نام آن را جز انقلاب گذاشت، و از سوی دیگر، محور اصلی این حركت، پدیده ای به نام مذهب است كه به زعم آن ها، نماد جمود و تحجّر و عقب ماندگی و مانع ترقّی و پیشرفت است. به عبارت دیگر، موج اعتراض‌های مذهبی برای مبارزه و مخالفت با شاه به انگاره هایی استناد می كند كه به سیزده سده پیش باز می گردند و در عین حال، خواسته هایی در زمینه عدالت اجتماعی و غیره را مطرح می كند كه به نظر می رسد در راستای اندیشه یا كنش ترقّی خواهانه حركت می كنند.نظریه پردازان غربی با انقلابی رو به رو می شوند كه از سویی، خارج از جنگ طبقات بود و از سوی دیگر، مذهب كه همواره در نظر ایشان عنصری روبنایی بوده، در این انقلاب نقش زیربنایی را ایفا می كند. طرفداران نظریات دوركیم و وبر ـ كه معتقدند جوامع در سیر عقلانی شدن، عناصر اسطوره ای و رمزآلود را به حاشیه می رانند و به تدریج، عقل گرایی جانشین عنصر قدسی می شود و این فرایند افسون زدایی از جهان را فرایندی ناگزیر برای همه جوامع می دانند ـ با انقلابی مواجه می شوند كه بازگشتی است به عنصر قدسی. به نظر می رسد، عمده مشكلات نظریه پردازان غربی در تحلیل نادرست انقلاب اسلامی ناشی از این است كه آنان نقش اصلی پیروزی انقلاب اسلامی را كه آموزه‌های شیعی و عناصر و مؤلفه‌های فرهنگ سیاسی شیعه بوده است، نادیده گرفته اند؛ امری كه در ادبیات سیاسی مدرن و بر اساس مبانی نظریه‌های مدرن غربی، قابل درك و توضیح نیست. چه بسا به همین دلیل، بسیاری از تحلیلگران انقلاب اسلامی، كه بر اساس نظریات غربی به تحلیل انقلاب پرداخته اند، در بحث از علت اصلی پیدایش انقلاب، مذهب و مؤلفه‌های دینی را نادیده گرفته و در عوض، بر عواملی مثل توطئه، استبداد، اقتصاد و مدرنیزاسیون تأكید دارند.
علاوه بر تاثیر غیرقابل انکار و مهم مذهب تشیع در پیروزی انقلاب اسلامی ایران، وقوع این رویداد عظیم تاریخی نیز متقابلا به نوعی این مذهب را تحت تاثیر قرار داده است. با پیروزی انقلاب اسلامی پتانسیل نهفته در مذهب تشیع شکوفا شد و این مذهب در کشور بزرگی مثل ایران به قدرت سیاسی دست یافت. به گفته فرانسوا توال پیروزی انقلاب خمینی در ایران یکی از پراهمیت ترین وقایع و انقلاب های نیمه دوم قرن بیستم بوده و در حقیقت مهم ترین واقعه در طول تاریخ شیعه می باشد. (توال، 1383: 56). در اثر انقلاب، حکومتی دینی بر پایه ی نظریه ی «ولایت فقیه» در ایران پایه گذاری شد. وقوع انقلاب اسلامی در ایران از رخدادهای بزرگ نیمه ی دوم سده ی بیستم بود که باعث ایجاد تحولات فراوانی در ساختار قدرت جهانی و منطقه ای شد. وقوع چنین انقلاب بزرگی بی شک درون مرزهای داخلی را درنوردیده و دل های مشتاقان بسیاری را ربود. دیدگاه فرامرزی انقلاب ایران و درونمایه اعتقادی شیعی آن منجر به توجه شیعیان به این انقلاب شد. این تأثیرگذاری در پیشبرد روند بیداری و آگاهی مسلمانان و افزایش فعالیت های مؤثر دینی مشهود است. انقلاب اسلامی از سویی منجر به توجه جهانیان به مذهب تشیع و از سوی دیگر ایجاد خودباوری و رشد سیاسی شیعیان در کشورهای مختلف اسلامی گردید به گونه ای که شاهد تلاش های آنان در جهت حضور در عرصه ی سیاست و کسب قدرت سیاسی شد.
این انقلاب از هویت سیاسی شیعه که قبلا شکل گرفته بود، حمایت کرده و کانونی برای تمرکز پیرامون آن به وجود آورد شیعیان از حالت افراد یا گروه های منزوی و در حاشیه خارج شدند؛ به تعبیر دیگر به شیعیان جرات داد هویتشان را بیان کنند و ابزاری در اختیار آنان گذاشت تا حضور خود را برای دیگران محسوس نمایند.. یک رابطه دو سویه میان انقلاب اسلامی ایران و مذهب تشیع وجود دارد که هر کدام در جهت تقویت دیگری عمل می کنند(کاظمی دینان، 1388: 89).
بدین ترتیب با توجه به مسائل گفته شده مسأله اصلی که این پژوهش به آن خواهد پرداخت بررسی و تبیین میزان نقش و اثر گذاری فرهنگ سیاسی شیعه در پیدایش انقلاب اسلامی ایران و همچنین میزان تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر ژئوپلیتیک شیعیان خاورمیانه است. این پژوهش درصدد پاسخ گویی به این سوال است که اولا انقلاب اسلامی ایران چه تاثیری بر ژئوپلیتیک تشیع داشته است؟ و ثانیا مذهب تشیع چه تأثیری بر پیروزی انقلاب اسلامی ایران داشت؟
تعداد صفحه : 150
قیمت :14700 تومان
بلافاصله پس از پرداخت لینک دانلود فایل در اختیار شما قرار می گیرد
و در ضمن فایل خریداری شده به ایمیل شما ارسال می شود.
پشتیبانی سایت : * asa.goharii@gmail.com
در صورتی که مشکلی با پرداخت آنلاین دارید می توانید مبلغ مورد نظر برای هر فایل را کارت به کارت کرده و فایل درخواستی و اطلاعات واریز را به ایمیل ما ارسال کنید تا فایل را از طریق ایمیل دریافت کنید.
در صورتیکه با پرداخت آنلاین مشکلی دارید می توانید مبلغ مربوط به هر فایل را به شماره کارت 6037991199500590 به نام خيريه محک واريز کرده و تصوير پرداختي و عنوان فايل درخواستي را به ایمیل asa.gohari@gmail.com
ارسال کرده تا فايل برایتان ارسال شود.